بوتفلیقة، رئیس جمهوری الجزایر: نگاهی به تاریخچۀ زندگانی یک انقلابی
نتشر شده در:
گوش کنید - ۱۰:۰۴
عبدالعزیز بوتِفْلیقة در جنگ استقلال الجزایر به عضویتِ «جبهۀ آزادی‌بخش میهنی» درآمد. با روی کار آمدن «احمد بن بلّا» در ۱۹۶۲ نخست به وزارت ورزش، جوانان و گردشگری و سپس به وزارت امور خارجه منصوب شد. در ۱۹۶۵ در کودتای سرهنگ هواری بومِدیِن برضد بن بلّا شرکت کرد و توانست تا سال ۱۹۷۹ در مقام وزیر امور خارجه باقی بماند. پس از مرگ بومِدیِن در ۱۹۷۹ وزیر مشاور رئیس جمهور شد. یک سال بعد به اتهام اخاذی و رِشوه خواری از کمیته مرکزی و شورای سیاسیِ «جبهۀ آزادی‌بخشِ میهنی» اخراج شد و به تبعید خودخواسته تن داد. در پی تظاهراتِ اکتبر ۱۹۸۸ در چند شهر الجزایر دوباره به عضویتِ کمیتۀ مرکزی انتخاب شد. در انتخاباتِ ریاست جمهوریِ سال ۱۹۹۹ به عنوانِ نامزد مستقل شرکت کرد و در همان دور اول با ۷۳.۸ درصد آرا انتخاب شد. خیلی‌ها آن انتخابات را تقلبی دانستند. او اکنون بیست سال است که بر الجزایر فرمان می‌راند.
جمعۀ گذشته ۲۲ فوریه برابر با سوم اسفند ده‌ها هزار نفر از مردم الجزایر در اعتراض به نامزدیِ عبدالعزیز بوتِفْلیقة در انتخاباتِ ریاست جمهوریِ آن کشور در آوریل آینده دست به تظاهرات زدند. روز یکشنبه ۲۴ فوریه نیز «حرکتِ مواطَنة» یا «جنبشِ شهروندی» در مخالفت با نامزدیِ بوتِفلیقة تظاهرات گسترده‌ای را در مرکز پایتخت آن کشور به راه انداخت. بوتِفْلیقة ۸۱ سال دارد و از ۲۰۱۳ بر اثر سکتۀ مغزی سخت بیمار است. او از ۱۹۹۹ ریاست جمهوریِ الجزایر را به عهده دارد. با این حال، دو هفته پیش برای پنجمین بار نامزدی‌اش را برایِ انتخاباتِ ریاست جمهوری اعلام کرد و اصلاحاتی اساسی در ساختارهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعیِ الجزایر وعده داد.
در راه‌پیماییِ جنبش شهروندی در روز یکشنبه نیروهای پلیس گروهی از وکلای دادگستری و روزنامه نگاران را بازداشت کردند، اما با اعتراضِ جامعه وکلا رو به رو شدند و آزادشان کردند. روز دوشنبه نیز نمایندگانِ «جبهۀ نیروهایِ سوسیالیست» در پارلمان آن کشور پس از آنکه «احمد بویحییٰ»، نخست وزیرِ الجزایر، به دفاع از ترازنامۀ بیست سالۀ ریاست جمهوریِ عبدالعزیز بوتِفْلیقة پرداخت، دست به تظاهرات زدند. روز سه شنبه نیز هزاران جوانِ دانشجو که بیشترشان جز بوتِفْلیقة رئیس جمهور دیگری ندیده‌اند در پایتخت و چندین شهر بزرگ راه پیمایی کردند. آنان انتخابات ۱۸ آوریل آینده را «مضحکۀ انتخاباتی» می‌خوانند و از مردم خواسته‌اند از شرکت در آن خودداری کنند.
در جنگ الجزایر که از آن زیر عنوانِ «جنگ استقلالِ الجزایر» و «جنگ آزادی‌بخش میهنی» یاد می‌کنند و از ۱۹۵۴ تا ۱۹۶۲ طول کشید، عبدالعزیز بوتِفْلیقة به عضویتِ «جبهۀ آزادی‌بخش میهنی» درآمد. در آن جبهه میهن‌پرستانِ الجزایری گرد آمده بودند تا کشورشان را از استعمار فرانسه آزاد کنند. آن جنگ در خاک الجزایر روی داد، اما به سبب حضور الجزایری‌ها در فرانسه به این کشور نیز سرایت کرد. عبدالعزیز بوتِفْلیقة در جبهۀ آزادی‌بخشِ میهنی عضو «گروه وجدة» بود. بیشتر اعضای این گروه را الجزایری‌های ساکن مراکش تشکیل می‌دادند که یا از طبقۀ متوسط و یا از خانواده‌هایِ زمین‌دار برخاسته بودند. بسیار از آنان دانشجو و کارمند بودند. گروه وجدة از همان آغاز شورش در ۱۹۵۴ سازمان‌یافته‌ترین، مسلح‌ترین و سیاسی‌ترین شاخۀ جبهۀ آزادی‌بخشِ میهنی بود و از پشتِ مرز الجزایر و مراکش به سازماندهی جنگ می‌پرداخت.
اعضای «گروه وجدة» پیرامون دو شخصیتِ مهم گرد آمده بودند. نخست سرهنگ «عبدالحفیظ بوصوف»، رئیس ادارۀ اطلاعاتِ «جبهۀ آزادی‌بخشِ میهنی» و دوم معاونِ او، سرهنگ «هواری بومِدیِن»، رئیس ستادِ کلِ ارتشِ آزادی‌بخش میهنی. چهار نفر معاون‌های آن دو بودند که یکی از آن‌ها عبدالعزیز بوتِفْلیقة بود. با استقلال الجزایر در ۱۹۶۲ عبدالعزیز بوتِفْلیقة که از طرف مردم تِلِسْمان به نمایندگی مجلس انتخاب شده بود، در نخستین دولتِ «احمد بن بلّا» وزیر ورزش، جوانان و گردشگری شد. از ۱۹۶۳ به وزارتِ امور خارجه منصوب شد و تا سال ۱۹۷۹ در این مقام باقی ماند.
بن بلّا که در زمان جنگ به فرماندهیِ جبهۀ آزادی‌بخشِ میهنی رسیده بود، پس از استقلال از ۱۹۶۲ تا ۱۹۶۳ رئیس شورای وزیران و از ۱۹۶۳ تا ۱۹۶۵ نخستین رئیس جمهور الجزایر شد. در ۱۹ ژوئن ۱۹۶۵ سرهنگ هواری بومِدیِن، معاون نخست وزیر، بن بلّا را با کودتا برانداخت. بومِدیِن مخالف «پیمانِ اِویان» بود که میان دولت فرانسه و دولت موقتِ الجزایر در ۱۹۶۲ برای پایان دادن به استعمار فرانسه و جنگ با آن کشور بسته شده بود. او آن پیمان را پیمانی ننگین می‌دانست. یکی از هدف‌های آن پیمان محافظت از جان فرانسوی‌های الجزایر بود. عبدالعزیز بوتِفْلیقة یکی از دستیاران آن کودتا بود و در دولت‌‌هایی که پس از آن کودتا تشکیل شد، هم‌چنان وزیر امور خارجه باقی ماند. او پس از مرگ بومِدیِن در ۱۹۷۹ وزیر مشاور رئیس جمهور شد. اما یک سال بعد به اتهام اخاذی و رِشوه خواری از کمیته مرکزی و شورای سیاسیِ «جبهۀ آزادی‌بخشِ میهنی» اخراج شد و به تبعید خودخواسته تن داد و تا سال ۱۹۸۷ در تبعید به سر برد.
پس از تظاهراتِ اکتبر ۱۹۸۸ در چند شهر الجزایر که در آن بسیاری از زیرساخت‌های دولت و اموال عمومی آسیب دیدند، در سال ۱۹۸۹ کنگرۀ فوق‌العادۀ جبهۀ آزادی‌بخشِ میهنی برگزار شد و بوتِفْلیقة دوباره به عضویتِ کمیتۀ مرکزی انتخاب شد. در جنگ داخلی الجزایر که از ۱۹۹۱ میان گروه‌های اسلام‌گرا و دولت درگرفت و بیش از ۶۰ هزار الجزایری و بنابه بعضی از منابع در حدود ۱۵۰ هزار نفر در آن کشته شدند، بوتِفْلیقة بیش از «الیَمین زِروال»، رئیس جمهور آن کشور از ۱۹۹۴ تا ۱۹۹۹، مسالمت‌جویی و سازگاری با اسلام‌گرایان پیشه کرد. از همین رو، هنگامی که به عنوانِ نامزد مستقل در انتخاباتِ ریاست جمهوریِ سال ۱۹۹۹ شرکت کرد، در همان دور اول با ۷۳.۸ درصد آرا پیروز شد. خیلی‌ها آن انتخابات را تقلبی می‌دانند.
او در انتخاباتِ ۲۰۰۴ نیز دوباره به عنوانِ نامزد مستقل شرکت کرد و با ۸۵ درصد آرا پیروز شد. در انتخابات ۲۰۰۹ با ۹۰.۲ درصد آرا برای سومین بار و در انتخابات ۲۰۱۴ با ۸۱.۵ درصد آرا برای چهارمین بار به ریاست جمهوری الجزایر انتخاب شد. در سال‌های ۲۰۰۹ و ۲۰۱۴ به عنوان نامزد جبهۀ آزادی‌بخشِ میهنی در انتخابات شرکت کرد. از سال ۲۰۰۳ وزارت دفاع را نیز به دست گرفت. یعنی اکنون هم رئیس جمهور و هم وزیر دفاع الجزایر است.
بوتِفْلیقة در سال ۲۰۱۳ بر اثر سکتۀ مغزی رنجور و علیل شد و اکنون کم و بیش زمین‌گیر شده است چنان که دیگر در برابر مردم و جلو دوربین‌ها ظاهر نمی‌شود. او در سال ۲۰۱۴ بی‌آنکه در کارزارِ انتخاباتی شرکت کند، برندۀ انتخابات شد. اما ساختگی بودن آن انتخابات بر همه روشن بود. به نظر می‌رسد در انتخابات آوریل امسال الجزایری‌ها تصمیم گرفته‌اند از شبَحِ عبدالعزیز بوتِفْلیقة آزاد شوند و دیگر نمی‌خواهند پیرمرد بیمار وبرجای مانده‌ای را به عنوان رئیس جمهور در رأس کشور خود ببینند.
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید