آمریکا برای کسب آزادی چهار شهروند خود، معادل ٤٠٠ میلیون دلار پول به ایران پرداخت کرده است

مقامات آمریکا به نوشتۀ «وال استریت ژورنال» می گویند این مبلغ نخستین قسط از یک میلیارد و ٧٠٠ میلیون دلاری است که این کشور باید به عنوان اصل و بهرۀ سپردۀ ایران در دوران «محمد رضا شاه پهلوی» به این کشور پرداخت نماید. اصل این پول که برای خرید اسلحه از آمریکا در یک حساب امانی پس انداز شده بود ٤٠٠ میلیون دلار و بهرۀ آن به یک میلیارد و ٣٠٠ میلیون دلار بالغ می شود.

وال استریت ژورنال سخنان باراک أوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا، را در روز ١٧ ژانویه سال جاری، یادآوری می کند که وی طی آن با اشاره به اختلاف میان ایران و آمریکا در بارۀ توافق تسلیحاتی میان دو کشور در دوران پیش از انقلاب، گفته بود «با اجرای توافق هسته‌ای و آزادی زندانیان، زمان آن رسیده است که این اختلاف را نیز رفع کنیم».

همان روز وزارت امور خارجۀ آمریکا اعلام داشت که تهران و واشینگتن در بارۀ حل اختلافی که به چند دهۀ پیش از آن مربوط می‌شد به توافق رسیده‌اند. وزارت امور خارجه تصریح کرد که بر اساس این توافق آمریکا مبلغ یک میلیارد و ٧٠٠ میلیون دلار بابت اصل و بهرۀ سپردۀ ایران به تهران پرداخت می کند.

سخنگوی وزارت امور خارجۀ آمریکا، جان کربی، برای رد ارتباط میان آزادی زندانیان آمریکائی در ایران و آزاد ساختن سپرده های ایران در آمریکا گفت که مذاکرات در این دو زمینه بطور جداگانه و توسط دو هیئت نمایندگی مستقل از هم صورت گرفته است. با این حال مقامات آمریکائی اعتراف می کنند که گفتگو‌های میان دو کشور در بارۀ آزادی متقابل زندانیان در پایان به مذاکره در بارۀ اختلاف مربوط به قرار داد تسلیحاتی میان تهران و واشینگتن در پیش از انقلاب نیز کشیده شد و طرف ایرانی خواستار باز پس گرفتن ٤٠٠ میلیون دلار دارائی سپرده شده در این زمینه گردید.

همان هنگام، محمدرضا نقدی، فرمانده بسیج، نیز با اشاره به آزاد شدن جیسون رضائیان، روزنامه نگار ایرانی آمریکائی بازداشت شده در تهران، گفت ایران در مقابل آزادی «جاسوس آمریکائی» یک میلیارد و ٧٠٠ میلیون دلار اموال بلوکه شده خود را باز پس گرفته است. وی تصریح کرد که «آمریکا جز زبان زور نمی‌فهمد... باز پس گیری این مبلغ در قبال آزادی جاسوس آمریکایی انجام شده و ربطی به جریان مذاکرات ندارد.»

دولت اوباما با این حال می گوید آنچه در این چهارچوب به ایران پرداخت شده در ازای آزادی شهروندان آمریکایی صورت نگرفته است. با این حال مخالفانِ رئیس جمهوری آمریکا وی را به پرداخت باج به تهران برای کسب آزادی آنان متهم می کنند. از جملۀ آنها سناتور جمهوری خواه ایالت آرکانزاس، تام کاتن، است که همراه با شمار دیگری از نمایندگان جمهوری خواه در کنگره آمریکا خواستار انجام تحقیقاتی درباره پرداخت این مبلغ به ایران شد. سناتور کاتن پرداخت این پول را پشت کردن به سیاست سنتی آمریکا در خودداری از پرداخت پول در این زمینه دانست زیرا به گفتۀ او این کار تشویق به گروگان گیری است، چنانکه «موجب گردیده ایران به بازداشت های غیرقانونی ادامه دهد».

وال استریت ژورنال می نویسد واحد اطلاعاتی سپاه پاسداران از زمان پرداخت ۴۰۰ میلیون دلار دو ایرانی-آمریکایی دیگر را بازداشت کرده است.

ایران در حال حاضر چهار نفر را که علاوه بر تابعیت ایران شهروندی کشور دیگری را نیز دارند بازداشت کرده است. این چهار نفر عبارتند از - نازک افشار که تابعیت فرانسه را نیز داراست، هما هودفر که دارای تابعیت کاناداست و نازنین زاغری-رتکلیف و کمال فروغی که هر دو دارای تابعیت بریتانیا نیز هستند. همسر انگلیسی نازنین زاغری، ریچارد رتکلیف به روزنامۀ گاردین گفته است که به وی فهمانده اند که «باید در جهت راضی کردن مقامات بریتانیا به تبادل زندانیان تلاش کند و در صورتیکه موفق شود پروندۀ همسر وی نیز مدت زیادی در دادگاه نخواهد ماند». وضعیت کمال فروغی چندان روشن نیست.

مقامات آمریکایی و اروپایی مطلع به وال استریت ژورنال گفته اند که در هنگام مذاکرات باراک اوباما انتقال ٤٠٠ میلیون دلار را تأیید کرده بود اما فراهم کردن چنین مبلغی به صورت نقد با دشواری‌های عملی و امنیتی همراه بود. بر اساس نوشتۀ این روزنامه، وزرای امور خارجۀ و خزانه داری آمریکا همکاری دو دولت سوئیس و هلند را به این منظور جلب کردند و پس از انتقال پول به بانکهای مرکزی این کشورها مبلغ مذکور به ارز این کشورها تبدیل شد و در صندوق های چوبی از طریق یک هواپیمای باری به ایران منتقل گردید.