بازگشت مخاطرات ژئوپلتیک به بازار جهانی نفت، قیمت هر بشکه می تواند به بیش از ١۰۰ دلار افزایش یابد

حمله روزشنبه ١۴ سپتامبر به تاسیسات نفتی عربستان با نوسان شدید قیمت‌ها در بازارهای مالی بین‌المللی همراه بود. در معاملات اولیه روز دوشنبه ۱۶ سپتامبر قیمت هر بشکه نفت خام برای معاملات آتی حدود ۲۰ درصد افزایش یافت. این میزانِ جهش قیمت از سال ۱۹۹۱ میلادی تا کنون بی سابقه بوده است. در طول روز دوشنبه و پس از آنکه دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا مجوز استفاده از ذخایر استراتژیک نفت آمریکا را اعلام کرد، قیمت‌ها تعدیل شد و فقط افزایشی را در حدود ١۴ درصد ثبت کرد. یکی از دلایل  تعدیل جهش قیمت، مجوز دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا برای استفاده از ذخایر استراتژیک نفت این کشور بوده است. با این وجود، بازار جهانی نفت تحت نوسان شدید قرار گرفته است و بسیاری از کارشناسان مخاطره افزایش شدید قیمت ها را پیش بینی می کنند. برخی از کارشناسان می گویند که اگر آسیب‌ها به تاسیسات نفتی عربستان جدی باشد و تعمیر آن ماه‌ها زمان ببرد، قیمت هر بشکه نفت می تواند تا مرز ۱۰۰ دلار افزایش یابد. این حملات، همچنین احتمال افزایش تنش‌های منطقه‌ای را  مطرح کرده و در همان حال نگرانی از  مخاطرات ژئوپلیتیک به بازار جهانی نفت بازگشته است. در چنین شرایط تنش آلودی، حتی اگر ظرف هفته‌های آینده تعادلی کمی در عرضه و تقاضای نفت جهانی به وجود بیاید، تاثیرات روانی تنش‌های ژئوپلتیک می تواند بازار جهانی نفت را دستخوش نوسانات شدید قیمتی کند.

حمله به تأسیسات نفتی عربستان قیمت نفت را در بازارهای جهانی افزایش داد DR

 این مجله اقتصادی به چشم انداز بازار جهانی نفت پس از حمله روزشنبه ١۴ سپتامبر به تاسیسات نفتی عربستان می پردازد. خانم ژاله وفا، اقتصاد دان و تحلیل‌گر در حوزه نفت میهمان این مجله اقتصادی است.

بسیاری از تحلیل‌گران اثر انفجار تاسیسات نفتی عربستان  در بازار جهانی نفت را افزایشی دانسته و گفته اند که دامنه رشد قیمت نفت به میزان خسارت‌ها و مدت زمان لازم برای بازیابی و تعمیر تاسیسات آسیب‌دیده عربستان وابسته است. رویترز با استناد به دو منبع نزدیک به شرکت آرامکو اعلام کرد که برای تعمیر تاسیسات آسیب دیده به نحوی که تولید نفت این شرکت به میزان گذشته بازگردد، ماه ها زمان لازم است. این منابع به رویترز گفته اند که شرایط بسیار خراب است.

حملات روز شنبه به تاسیسات غول نفتی عربستان، آرامکو  منجر به کاهش ۷‚۵ میلیون بشکه‌ای تولید روزانه نفت عربستان شده است و این مقدار بیش از نیمی از تولید نفت عربستان سعودی‌ و ۶ درصد کل عرضه نفت جهان است.

منابع اطلاعاتی آمریکا اعلام کرده‌اند، ۱۵ سازه در تاسیسات فرآورش نفت خام بقیق آسیب دیده‌اند و برخی منابع میزان خسارات وارده را در حدود ۳۱ میلیارد دلار برآورد کرده‌اند. این حملات همچنین به معنای از دست رفتن حدود ۳۵۰ میلیون دلار درآمد روزانه عربستان از تولید و فروش نفت است.

چگونه می توان کمبود تولیدات نفت عربستان را جایگزین کرد

اگر تعمیر و راه اندازی دو باره تاسیسات نفتی آسیب دیده عربستان چندین ماه طول بکشد، علی الظاهر راه هایی برای جبران این کمبود وجود دارد. در این راستا، عربستان اعلام کرده با استفاده از نفت ذخیره شده در انبارهای خود نیاز مشتریان را تامین خواهد کرد. آمریکا نیز برای رهاسازی ذخایر استراتژیک نفتی خود اعلام آمادگی کرده است. البته در اجرای هر دو راهکار موانع و مشکلاتی وجود دارد.

عربستان سعودی حدود ۱۸۸ میلیون بشکه نفت انبار شده دارد که با این میزان می‌تواند تنها به مدت ۳۷ روز ۵ میلیون بشکه نفت از دست رفته در بقیق را جبران کرد.

 دونالد ترامپ اعلام کرده که  مجوز رهاسازی ذخایر استراتژیک(SPR)خود را برای جبران افت عرضه نفت عربستان صادر کرده است. حجم ذخایر استراتژیک آمریکا حدود ۶۴۵ میلیون بشکه است. کوین بوک، مدیر عامل شرکت ClearView Energy آزادسازی ذخایر استراتژیک  نفت آمریکا را بسته به میزان خسارت در بقیق عربستان دانسته است او همچنین مسائل فنی و محدودیت‌های زیرساختی را از موانع اجرایی شدن وعده آمریکا برای آزادسازی ذخایر استراتژیک نفت این کشور می داند. در این رابطه، سواحل دریایی این کشور محدودیت‌هایی برای انتقال نفت دارند. وزارت انرژی این کشور در سال ۲۰۱۶ در گزارشی اعلام کرده بود آمریکا حداکثر می‌تواند روزانه ١‚۲ میلیون بشکه از ذخایر استراتژیک خود را آزاد کند.

افزایش تولیدِ دیگر اعضای اوپک، یکی از راه هایی است که فقط می تواند بخش کمی از کمبود عرضه نفت عربستان را حداکثر تا ۵۰۰ هزار بشکه در روز جبران کند. گزارش‌های موجود ظرفیت مازاد عرضه نفت جهان را هم اکنون در حدود ۳‚ ۲میلیون بشکه در روز تخمین می زنند. این در حالی است که بخش مهمی از ظرفیت مازاد یعنی بیش از ۶‚١ میلیون بشکه در روز در عربستان و در منطقه مورد حمله قرار گرفته است.

کاهش تحریم‌های نفتی آمریکا علیه ایران و بازگشت عرضه نفت خام ایران می تواند احتمالاً جایگزین بخشی از کمبود تولید نفت عربستان سعودی شود. اما مشکلات سیاسی کنونی بین ایران و آمریکا می تواند مانعی جدی بر سر راه استفاده از این گزینه شود.

 همانگونه که مشاهده می شود؛ در صورتی که تنش ها در منطقه خلیج فارس افزایش نیابد، می توان امیدوار بود که تأسیسات آسیب دیده نفت عربستان ظرف حداکثر چند ماه آینده به چرخه تولید بازگردد و طی هفته های آینده با استفاده ترکیبی از راه های جایگزینی، می توان نوسان بازارها را تا حدودی کنترل کرد.

تنش‌های ژئوپلتیک می تواند قیمت نفت را به شدت بالا ببرد

اما یک عامل می تواند شرایط را بسیار بدتر کند و آن افزایش تنش‌های ژئوپلتیک در منطقه خلیج فارس است. حمله روز شنبه به تاسیسات نفتی عربستان که یکی از معدود مناطق جهان است که بیشترین محافظت های دفاعی از آن به عمل می آید نشان داد که تاسیسات بزرگ‌ترین صادرکننده نفت جهان بسیار آسیب‌پذیرتر از آن‌چیزی است که گمان می‌شد. در صورت افزایش تنش ها، مخاطره یک درگیری نظامی بین ایران و آمریکا افزایش خواهد یافت. در چنین شرایطی تاسیسات نفتی عربستان و ابوظبی می توانند هدف حملات مستقیم موشکی و یا پهپادی ایران قرار بگیرند. چنین سناریویی می تواند نه تنها برای کشورهای منطقه، بلکه می تواند برای بازار جهانی جهانی فاجعه بار باشد.

برای شنیدن گفتگوی ما باخانم ژاله وفا و نسخه صوتی این مجله اقتصادی بر روی فایل صوتی بالا کلیک نمائید.