به گزارش سازمان امنیتِ داخلی آلمان، «مرکز اسلامیِ هامبورگ» که ادارۀ امور مسجد «امام علی» را در دست دارد، بزرگترین و بانفوذترین سازمانِ وابسته به جمهوری اسلامی ایران است. «جامعۀ اسلامیِ انجمنهای شیعیان آلمان» که در سال ۲۰۰۹ تشکیل شده، با این مرکز رابطۀ دینی و سازمانی دارد. دولت آلمان مرکز اسلامیِ هامبورگ را مؤسسهای افراطی میداند، اما معتقد است که پروژۀ آموزشیِ «جامعۀ اسلامی انجمنهای شیعیان آلمان» در جهتِ پیشگیری از اسلام افراطی و بنیادگراییِ است. حزب سبزها در ژانویۀ ۲۰۱۸ به حمایت رسمی و مالیِ دولت آلمان از این جامعه اعتراض کتبی کرده است.
پنجشنبۀ گذشته ۲۷ ژوئن سازمان امنیتِ داخلی آلمان گزارش سالانهاش را منتشر کرد که شرحِ جامعی است از نتایج تحقیقاتِ امنیتیِ آن سازمان دربارۀ فعالیتِ گروههای گوناگونِ سیاسی و نیز کشورهایی که در آلمان فعالیتِ اطلاعاتی و امنیتی میکنند. در چند فصلِ آن گزارش نتیجۀ تحقیقاتِ سازمان امنیتِ داخلی آلمان دربارۀ فعالیتهای جمهوری اسلامی نیز آمده است. گفته شده است که عامل اصلیِ فعالیتهای اطلاعاتی ایران در آلمان وزارت اطلاعاتِ جمهوری اسلامی است که بیشتر گروههای اُپوزیسیونِ ایرانی را زیر نظر دارد و در عین حال میکوشد اطلاعاتی دربارۀ فعالیتهایِ سازمانهای طرفدار اسرائیل و یهودیان در آلمان جمعآوری کند. در گزارش از «مرکز اسلامیِ هامبورگ» زیر عنوانِ بزرگترین و بانفوذترین سازمان وابسته به جمهوری اسلامی ایران یاد شده است. این مرکز بر ادارۀ مسجد «امام علی» نظارت میکند.
مرکز اسلامیِ هامبورگ یکی از قدیمیترین نهادهای اسلامی در اروپاست. در ۱۹۵۳ جمعی از ایرانیانِ مقیم هامبورگ در هتل آتلانتیک آن شهر جلسهای برگزار کردند و طرح تشکیلِ مرکزی اسلامی و بنای مسجدی برای ایرانیان آن شهر را به بحث گذاشتند. حاضران نه تنها به پیشوازِ آن طرح رفتند بلکه حتی پیشنهاد کردند که فعالیتهایِ مرکز اسلامی شامل همۀ مسلمانانِ هامبورگ باشد. برگزارکنندگانِ جلسه سپس طرح خود را با آیتالله بروجردی در میان گذاشتند و او در نامهای موافقت خود را با آن طرح اعلام کرد و ۱۰ هزار تومان برای شروع کار در اختیار آنان گذاشت. آن گروه سپس جلسهای برای انتخاب اعضای یک هیئت مدیرۀ ۹ نفره تشکیل داد و حسابی بانکی به نام «جمعیتِ ایرانیان» باز کرد. در تهران، گروهی از بازرگانان نیز به پیشنهاد آیتالله بروجردی مسئولیت جمعآوری کمکهای مالی را به عهده گرفت.
در اول اکتبر ۱۹۵۷ حاج قاسم همدانیان، تاجرِ نامدار ایرانی، زمینی به مساحتِ نزدیک به ۴۴ هزار مترمربع در بهترین منطقۀ هامبورگ در کنار رودخانۀ آلسْتِر به مبلغ ۲۵۰ هزار مارک خرید و در ۱۳ فوریۀ ۱۹۵۸ حجتالاسلام شیخ محمدتقی محققیِ لاهیجی، نمایندۀ آیتالله بروجردی، نخستین کلنگِ ساختمان مسجد را با حضور جمعی از مسلمانان و نمایندگان شهر هامبورگ بر زمین زد. با درگذشتِ آیتالله بروجردی در مارس ۱۹۶۱ و بازگشت حجتالاسلام محققی در ۱۹۶۴ به ایران ساختمان مسجد ناتمام ماند و هیئت مدیرۀ مرکز به سبب نداشتن بودجۀ کافی به بانکهای آلمانی بدهکار شد.
در پایان فوریۀ ۱۹۶۴ جلسهای به ریاست جعفر شریف امامی، رئیس مجلس سنا، در اتاق بازرگانیِ ایران در تهران برای کمک به ادامۀ ساختمان مسجد هامبورگ تشکیل شد. مهندس ابونصر عضُد، نایب رئیس اتاق صنایع و معادن ایران، فهرستی از کسانی که میتوانستند کمک کنند تهیه کرد. سرانجام، پولی را که لازم بود فراهم آوردند و به حساب مسجد هامبورگ واریز کردند.
در آن سال آیتالله سید محمد حسینیِ بهشتی معروف به آیتالله دکتر بهشتی با تأیید مراجع شیعه به مقام امام مسجد هامبورگ برگزیده شد و او هیئت امنایِ ۷ نفرۀ مرکز اسلامی را منصوب کرد. بهشتی تا کشته شدنش در انفجار دفتر حزب جمهوریِ اسلامی در ۲۸ ژوئن ۱۹۸۱ بر مدیریت مرکز اسلامی هامبورگ نظارت میکرد. از ۱۹۷۸ تا ۱۹۸۰ امامتِ مسجد هامبورگ و مدیریتِ مرکز اسلامی را سید محمد خاتمی به عهده داشت. پس از بازگشت خاتمی به ایران حجتالاسلام محمد مقدم امامت مسجد و مدیریت مرکز را به عهده گرفت.
پس از انقلاب، جمهوری اسلامی بودجۀ هنگفتی به بهبود ساختمان مسجد و گسترش مرکز اسلامی هامبورگ اختصاص داد. جدا از کاشیکاریهای داخل گنبد و بنای زیرزمین مسجد شامل آشپزخانه و سرویسهای بهداشتی، در سالن سخنرانی مسجد سیستم ترجمۀ همزمان نصب کردند. سپس بنایِ ساختمان تازهای را در کنار ساختمان مسجد آغاز کردند که در سال ۲۰۰۰ پایان یافت. از آوریل ۲۰۰۹ امامت مسجد و مدیریت مرکز اسلامی هامبورگ را آیتالله رضا رمضانی، نمایندۀ آیتالله خامنهای در اروپا، به عهده دارد.
در سال ۲۰۰۹ «جامعۀ اسلامی انجمنهای شیعیان آلمان» تشکیل شد. رابطۀ دینی و سازمانیِ این نهاد با «مرکز اسلامی هامبورگ» از همان آغاز روشن بود. مدیر رسمیِ آن حجتالاسلام محمود خلیل زاده، روحانی وابسته به جمهوری اسلامی ایران، است. آیتالله رضا رمضانی، امام مسجد و مدیر مرکز اسلامی هامبورگ، مدیر روحانیِ این جامعه نیز هست. البته با توجه به اینکه در زمان تشکیل این جامعه کسانی از میان جوانان سنیمذهب به اسلام رادیکال میپیوستند، دولت آلمان به حمایت از آن برخاست تا سدی در برابر رشد جهادگرایی ایجاد کند. به همین سبب، در چارچوب یک طرح سراسری به منظور «پیشگیری از افراط گراییِ سازمانیافتۀ مذهبی» امکاناتی در اختیار آن جامعه گذاشت تا جوانان را از جذب شدن به اسلام رادیکال بازدارد. برای پیشبرد برنامههایی در جهت این طرح «جامعۀ ترکهای آلمان» نیز به حمایت از جامعۀ اسلامی شیعیان برخاست و از کمک مالی به این جامعه دریغ نکرد. به گزارشِ وبسایت پارلمان آلمان در سال ۲۰۱۸ تنها جامعۀ ترکهای آلمان نزدیک به ۴۲ هزار یورو و در سال ۲۰۱۹ نزدیک به ۴۶ هزار یورو به جامعۀ اسلامیِ شیعیان کمک مالی کرده است. اتحادیۀ اروپا نیز در چارچوب طرحِ «پیشگیری از افراط گرایی» از «جامعۀ اسلامی انجمنهای شیعیان آلمان» حمایت میکند.
پس از آنکه حزب سبزها در ژانویۀ ۲۰۱۸ به حمایت رسمی و مالیِ دولت آلمان از «جامعۀ اسلامی انجمنهای شیعیان آلمان» اعتراض کتبی کرد و نوشت که «مرکز اسلامیِ هامبورگ» خود یک تشکیلات بنیادگرایِ اسلامی است و کنشگرانِ آن هرسال در مراسم روز قدس که در برلن برضد اسرائیل برگزار می شود، شرکت میکنند و در پی صدورانقلاب اسلامیِ ایران به سراسر جهان هستند، دولت آلمان پذیرفت که «مرکز اسلامیِ هامبورگ» مؤسسهای افراطی و در کنار سفارت ایران از مراکز مهم تبلیغاتیِ جمهوری اسلامی در اروپاست. اما در پاسخ به حزب سبزها پروژۀ آموزشیِ «جامعۀ اسلامی انجمنهای شیعیان آلمان» را در جهتِ پیشگیری از اسلام افراطی و بنیادگراییِ مذهبی توصیف کرد. با این حال، تصمیم گرفته است در پروژۀ «پیشگیری از افراط گرایی» تجدید نظر کند و دربارۀ همکاری با «جامعۀ اسلامی انجمنهای شیعیان آلمان» بیشتر بیندیشد.
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید