آیا پالایشگاه آبادان حیاتی دوباره مییابد و انوار درخشان او چشمان حاشیهنشینان خلیجفارس راخیره خواهد کرد؟
نتشر شده در:
گوش کنید - ۱۲:۰۹
بلومبرگ هفته گذشته طی گزارشی از تلاش های ایران برای بازسازی و توسعه پالایشگاه آبادان و تلاش ایران برای رسیدن به خود کافی در زمینه تولید بنزین و دیگر فرآورده های نفتی با کیفیت بسیار بالا خبر داده است. پالایشگاه نفت آبادان، بزرگترین پالایشگاه ایران است که در شهر آبادان، استان خوزستان قرار دارد. ساخت این پالایشگاه که نقشی نمادین در توسعه صنعت نفت کشور داشته و نخستین پالایشگاه خاورمیانه است، در سال ۱۲۹۱ خورشیدی به پایان رسید و تا آغاز جنگ ایران و عراق در سال ۱۳۵۹ بزرگترین پالایشگاه دنیا با ظرفیت تصفیه ۶۲۸ هزار بشکه نفت خام در روز بود. هدف از طرح بازسازی و توسعه پالایشگاه آبادان اینست که ایران با کمک چین، پالایشگاه صد ساله آبادان را از مجتمعی که سالانه ۷۰۰ میلیون دلار ضرر می دهد، به یک منبع درآمد مهم برای ایران تبدیل کند. منبعی که بتواند نیازهای داخلی ایران به سوخت با کیفیت بالا را تأمین کرده و جلوی واردات بنزین را بگیرد. شرکت سینوپک چین در ماه ژانویه گذشته قراردادی ۷‚۲ میلیارد دلاری با شرکت ملی نفت ایران برای احداث واحدهای تولید بنزین با کیفیت بالا به امضا رساند.
اسفندیار دائم الذکر، رئیس پالایشگاه آبادان اخیراً گفته است که شرکت های ماروبنی انرژی و جی جی سی ژاپن هم در مراحل نهایی مذاکرات بر سر یک قرارداد جداگانه هستند.
رئیس پالایشگاه آبادان همچنین اعلام کرده است که این طرح، بزرگترین طرح سرمایه گذاری خارجی است که پس از لغو تحریم ها در ایران آغاز خواهد شد.
به گفته وی، کل طرح بازسازی و توسعه پالایشگاه آبادان در طی مدت ۴ تا ۵ سال انجام خواهد شد.
ایران برای تامین نیاز های داخلی خود روزانه به طور متوسط ١۰ میلیون لیتر بنزین وارد می کند. اجرای این طرح با کاهش تولید فرآورده های کم کیفیت و افزایش فرآورده های با کیفیت بالا، ازجمله بنزین یورو 5 در پالایشگاه آبادان همراه خواهد بود. اجرای این طرح، ایران را به سوی خود کفایی در زمینه تولید بنزین با کیفیت بالا سوق خواهد داد.
جان استوارت، تحلیلگر موسسه وود مکنزی در این باره گفت: «ایران در حال دنباله روی از مسیر دیگر بازیگران بزرگ منطقه ای است و تلاش دارد تا جایی که می تواند ارزش افزوده بیشتری از منابع هیدروکربنی خود بدست آورد.»
این مجله اقتصادی به موضوع بازسازی و توسعه پالایشگاه آبادان می پردازد. دکتر جمشید اسدی، استاد استراتژی اقتصادی در فرانسه میهمان این مجله اقتصادی است.
بلومبرگ می نویسد جای گلولههای بر جای مانده از جنگ ۸ ساله ایران -عراق و حفره های بزرگ باقی مانده در اثراصابت گلوله توپ هنوز روی سیلوهای زرد رنگ ذخیره سازی فرآوردههای نفتی پالایشگاه آبادان-قدیمیترین پالایشگاه نفت خاورمیانه - مشهود است.
هرچند، عرصه جنگ اکنون تغییر یافته است و به یک جنگ اقتصادی تبدیل شده است، اما منطقه جنوب غرب ایران در نزدیکی خلیج فارس کماکان اهمیت استراتژیک گذشته خود را دارد.
سخنان دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا در مورد احتمال خروج یکجانبه آمریکا از توافق اتمی وین و برجام و احتمال بازگشت تحریم های نفتی آمریکا، فوریت بیشتری به طرحهای نوسازی پالایشگاه آبادان بخشیده است.
در این راستا، محمود خاقانی، رییس پیشین امور نفت و گاز خزر در وزارت نفت ایران می گوید:«با توجه به موضع ترامپ، دولت ایران باید منابع خود در این زمینه را تجهیز کند و یک سیاست جدید ملی و کلان انرژی را تعریف کند. به گفته وی، نیاز به اتخاذ چنین سیاستی اکنون بیش از هر زمان دیگری احساس میشود. محمود خاقانی می گوید که این سرمایهگذاری برای توسعه پالایشگاه آبادان بسیار حیاتی بوده و برای اقتصاد ایران بسیار اهمیت دارد.
دولت حسن روحانی، رویکرد دولت محموداحمدینژاد را برای واردات بنزین ارزان و آلاینده در دوران تحریمهای نفتی محکوم میکند و اجرای برنامههای خودکفایی کشور در آن زمان را نادرست میداند. با برداشته شدن تحریمها در ژانویه ۲۰١۶ دولت روحانی تلاش کرده است تا توسعه پالایشگاه ستاره خلیج فارس را تسریع بخشد؛ پالایشگاهی که به وسیله قرارگاه خاتمالانبیا، وابسته به سپاه پاسداران ساخته شده است. نوسازی پالایشگاه آبادان نیز بخش مهم دیگری از برنامههای دولت حسن روحانی برای کاهش واردات بنزین و تولید سوخت با کیفیت بالا در خاک ایران است.
پالایشگاه آبادان تاریخچهیی غنی دارد و یادآور بسیاری از رویدادهای سیاسی و اجتماعی ایران طی ١۰۰سال گذشته بوده است. این پالایشگاه، رویدادهایی را بر تارک زخم خورده خود حفظ کرده است: آغاز عصر استعمار نو، جنبش ضد استعماری و ملی شدن صنعت نفت در سال ١۳۲۹ خورشیدی، کودتای آمریکایی-انگلیسی مرداد ١۳۳۲ خورشیدی برای شکستن جنبش ملی، جنگ ۸ ساله ایران و عراق، تحریم ها، از جمله این رویدادهای مهم تاریخ سیاسی صد ساله اخیرایران هستند.
پالایشگاه آبادان به وسیله شرکت پیشین بی پی BP یعنی شرکت نفت موسوم"آنگلو پرشین" و در سال ١۹١۲ ساخته شد، تا سوخت مورد نیاز نیروی دریایی امپراطوری بریتانیا را تامین کند؛ نیرویی که در زمان خود قدرتمندترین ناوگان دریایی جهان به شمار میرفت. این پالایشگاه در سال ١۹۵١ و در پی ملی شدن صنعت نفت، در اختیار دولت ایران قرار گرفت تا آبادان به نقطه اصلی تلاشهای امریکا و بریتانیا برای بازپسگیری کنترل صنعت نفت تبدیل شد و ۲ سال بعد هم منجربه کودتا(۲۸مرداد) شد. این پالایشگاه یکی از عوامل کلیدی پیشرفت اقتصادی در ایران بوده و روزانه ۶۵۰ هزار بشکه نفت را پالایش میکرد. این روند ادامه یافت تا آنکه با پیروزی انقلاب، پیمانکاران خارجی از پالایشگاه آبادان بیرون رانده شدند و چندی بعد هم حمله عراق به ایران یکی از طولانیترین جنگهای قرن بیستم را پدید آورد. با سقوط خرمشهر که بندری در نزدیکی آبادان بود، پالایشگاه آبادان هم به یکی از اهداف اساسی حملات نیروهای عراق تبدیل شد.
بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت جمهوری اسلامی ایران می گوید: پالایشگاه آبادان هم اکنون با تولید ۴۵ درصد نفت پالایشی به مازوت سالانه ۷۰۰ تا ۸۰۰ میلیون دلار ضرر می دهد که با اجرای این طرح، با سرمایهگذاری ۲ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلاری شرکت سینوپک چین دوباره زنده میشود.
طبق این قرارداد، تامین مالی قرارداد EPC ای پی سی از خط اعتباری ایران- چین به صورت ۸۵ درصد سهم "فاینانسور"(اعتبار دهنده مالی) چینی و ۱۵ درصد سهم کارفرمای ایرانی (شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی ایران) انجام خواهد شد.
طرح تثبیت ظرفیت و بهبود کیفیت فرآوردههای پالایشگاه آبادان شامل واحد تقطیر ۲۱۰ هزار بشکهای در روز است که جایگزین واحدهای تقطیر قدیمی میشود و ظرفیت کل پالایش پس از احداث این واحد به میزان ۳۶۰ هزار بشکه در روز تثبیت خواهد شد.
همه فرآوردههای حاصل از پالایش ۳۶۰ هزار بشکه در واحدهای تصفیه هیدروژنی تصفیه میشوند و کیفیت محصولات پالایشگاه به یورو ۵ ارتقا مییابد.
کاهش آلایندههای زیست محیطی محصولات با حذف گوگرد مطابق با استاندارد یورو، سودآوری پالایشگاه با تبدیل نفت کوره به نفت گاز و بنزین با استفاده از فناوری هیدروکراکر و کاهش تولید نفت کوره از جمله دستاوردهای اجرای این طرح است که در فاز نخست می تواند بیش از ۴۰ هزار شغل ایجاد کند.
با اجرای طرح توسعه و تثبیت ظرفیت پالایشگاه آبادان، این طرح، ضمن تعهدهای خود مبنی بر تامین خوراک پتروشیمی بندر امام، پتروشیمی آبادان، روغنسازی ایرانول و قیر پاسارگاد، فرآوردههایی شامل بنزین معمولی، بنزین سوپر، نفت سفید، گازوئیل و نفت کوره را مطابق با استاندارد یورو ۲۰۰۵ تولید خواهد کرد.
همچنین، با اجرای این طرح ظرفیت بنزین معمولی از ۷۲ هزار بشکه کنونی با ۱۶ درصد افزایش به ۸۱ هزار بشکه، تولید بنزین سوپر به ۲۰ هزار بشکه در روز میرسد که در وضع کنونی وجود ندارد.
نفت سفید هم با ۲۰۵ درصد افزایش از ۱۵ هزار کنونی به ۴۵ هزار بشکه در روز و گازوئیل با هفت درصد کاهش به دلیل کم شدن خوراک پالایشگاه از ۱۱۴ هزار بشکه در روز به ۱۰۷ هزار بشکه در روز و نفت کوره با ۴۱ درصد کاهش از روزانه ۱۵۸ هزار بشکه به ۸۸ هزار بشکه در روز خواهد رسید.
چه چالش هایی در برابر رویکرد دولت حسن روحانی برای خود کفایی در زمینه تولید بنزین با سوخت های با کیفیت بالا وجود دارد؟
در صورت اعمال تحریم های یکجانبه نفتی از سوی دونالد ترامپ علیه ایران، آیا شرکت چینی سینوپک به تعهدات خود در چهارچوب قرارداد ۷‚۲ میلیارد دلاری توسعه پالایشگاه آبادان پایبند خواهد بود؟
برای شنیدن پاسخ دکتر جمشید اسدی به این پرسشها بر روی فایل صوتی بالا کلیک نمائید.
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید