دسترسی به محتوای اصلی
دنیای اقتصاد، اقتصاد دنیا

آیا تورم در سال ۹۷ در ایران رکورد می زند؟

نتشر شده در:

در حالیکه بانک مرکزی در تازه‌ترین گزارش خود نرخ تورم سالانه در ایران را ۵‚١۳ درصد برآورد کرده است، آنچه اکثریت مردم ایران از بالا رفتن قیمت ها لمس و احساس می کنند، بسیار بیش ازبرآوردهای بانک مرکزی است. در همین حال، تحلیل داده‌های آماری منتشر شده از قیمت اقلام اساسی مصرفی و همچنین شاخص بهای خدمات و کالاهای مصرفی در شهریورماه سال جاری توسط خود بانک مرکزی اعتبار نرخ اعلام شده تورم از سوی این بانک را زیر پرسش می برد. براساس آمار بانک مرکزی نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه شهریورماه در کل کشور ۷‚ ۲۵ درصد بوده که در مقایسه با نرخ تورم پایان مردادماه (۳‚١۹درصد)، ۴‚۶ درصد افزایش یافته است. افزایش نرخ تورم در بخش خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات ١‚۳۶ درصد اعلام شده که در مقایسه با نرخ تورم در مردادماه که ۳‚۲۶ درصد بوده، ۸‚۹ درصد افزایش داشته است.امیر سیدی، کارشناس بازارهای مالی در ایران می گوید که نرخ تورم  تا پایان امسال رکورد می زند. تورم ناشی از کاهش شدید پول ملی و گران شدن دلار در بازار در وهله نخست و به شدت تمامی کالاهای وارداتی غیر اساسی را هدف قرار می‌دهد

تورم
تورم .
تبلیغ بازرگانی

سامانه بانک مرکزی در بخش آمار و داده‌های خود نرخ تورم و شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی را نیزماهانه اعلام می‌کند. نگاهی به آمار ارائه‌شده در این بخش نشان می‌‌دهد که شاخص بهای کالا و خدمات مصرفی مناطق شهری در پایان شهریورماه امسال ۹‚١۴١ واحد برآورد شده، این در حالی است که شاخص مذکور در پایان سال ۹۶ رقمی معادل ١۰۹ واحد بوده است. یک محاسبه کوتاه از تفاوت دو شاخص یاد شده نشان می‌‌دهد که نرخ تورم از ابتدای سال ۹۷ تا پایان شهریورماه، یعنی در یک مدت شش ماهه حدود ۲۴ درصد بوده است.

در صورتیکه روند افزایش قیمت ها حتی بر روال شش ماهه اول سال ۹۷ ادامه یابد، تورم سال ۹۷  به سهولت از  مرز ۳۰ درصد عبور خواهد کرد. تازه این سناریوی بسیار خوش بینانه نرخ تورم در سال  ۹۷  خواهد بود. در سناریوهای کمتر خوش بینانه و بدبینانه باید اثرات بسیار پرقدرت تورمی کاهش پول ملی که با تأخیر بر اقتصاد ایران تأثیر می گذارد را بررسی کرد.

 این مجله اقتصادی به موضوع تورم و افزایش هزینه زندگی در ایران اختصاص دارد.امیر سیدی، کارشناس بازارهای مالی در ایران میهمان این مجله اقتصادی  است.

علم اقتصاد تورم را چگونه تعریف و توضیح می دهد

در فرهنگ ادبیات اقتصادی تورم به " کاهش قدرت خرید پول ملی اطلاق می شود." تورم با بالا رفتن هزینه زندگی همراه است. در عمل، امواج ناشی از کاهش ارزش واحد پول ملی به تدریج  در تمامی سطوح اقتصاد ملی منتشر شده و تمامی گروه های مصرفی و تولیدی جامعه را بدون استثنا در بر می گیرد. نرخ تورم بر اساس شاخص کل قیمت خدمات و کالاهای مصرفی محاسبه می شود. روشی که برای درک پدیده پیچیده تورم کامل به نظر نمی رسد. در واقع پدیده تورمی عرصه بسیار وسیع تری را در بر می گیرد و بررسی ابعاد واقعی آن نباید تنها به مصرف خانوارها در یک کشور و یا در یک جامه محدود شود.

اقتصاد دانان ایجاد تورم را ناشی از چهار عامل اصلی می دانند. این عوامل عمده عبارتند از: تورم ناشی از افزایش هزینه تولید؛ تورم ناشی از افزایش تقاضا؛ تورم وارداتی و تورم ناشی از افزایش نقدینگی.

تورم ناشی از افزایش هزینه تولید:

قیمت یک کالا در بازار زمانی افزایش می یابد که هزینه تولید آن کالا افزایش یابد یا اینکه قیمت کالاها و خدماتی که برای تولید این کالا ضرورت دارد، افزایش یابد. افزایش قیمت تولید معمولاً ناشی از افزایش دستمزد و حقوق است. افزایش قیمت مواد اولیه قطعاً بر قیمت تمام شده کالا در بنگاه های تولیدی تأثیر افزایشی خواهد گذاشت. هنگامیکه مواد اولیه برای فرآیند تولید از خارج خریداری شود، از تورم وارداتی سخن گفته می شود. در عمل با افزایش هزینه های تولید، مدیران بنگاه های اقتصادی برای حفظ حاشیه سود دهی خود، قیمت ها را افزایش می دهند. این افزایش مستقیماً  بر سطح حقوق و دستمزدها تأثیر گذاشته و موجب افزایش آنها می شود. افزایش سطح حقوق و دستمزدها به نوبه خود و مجداداً موجب افزایش هزینه تولید و قیمت می شود و این روند تورمی ناشی از تأثیرات متقابل عوامل تولید ادامه می باید.

تورم ناشی از افزایش تقاضا:

 این نوع تورم زمانی مشاهده می شود که تقاضا برای کالاها و خدمات افزایش یابد، اما بنگاه های تولیدی و خدماتی قادر به تأمین تقاضای جدید ایجاد شده در بازار نباشند. در چنین شرایطی، بنگاه های اقتصادی برای پرکردن این خلا، اقدام به  سرمایه گذاری جدید برای افزایش تولید می کنند. افزایش سرمایه گذاری با بکارگیری نیروی کار جدید همراه می شود. این روند به نوبه خود باعث تحرک فعالیت های تولیدی و خدماتی می شود و در نتیجه افزایش بیشتر تقاضا در سطح جامعه و رشد بیشتر اقتصادی را بدنبال خواهد داشت.

تورم وارداتی:

 در این نوع از تورم، کاهش ارزش پول ملی نسبت به  ارزهای معتبر مانند دلار و یورو، موجب افزایش قیمت کالا و خدمات وارداتی می شود. این نوع تورم بر تمامی  بخش های اقتصادی تأثیر می گذارد و بنگاه های اقتصادی و خانوارها مستقیماً از این روند تأثیر می پذیرند. این پدیده تورمی می تواند با افزایش بسیار زیاد قیمت انرژی و یا محصولات کشاورزی در بازارهای جهانی همراه باشد.

تورم ناشی از افزایش نقدینگی:

بسیاری از اقتصاد دانان عقیده دارند که تورم در یک کشور زمانی ایجاد می شود که نقدینگی( یعنی حجم پول در گردش در یک کشور) نسبت به عرضه کالا و خدمات در آن کشور بسیار بیشتر است. در چنین شرایطی، افزایش نقدینگی که توسط بانک های تجاری و یا توسط بانک مرکزی برای پوشش دادن بدهی‌های دولتی ایجاد شده، منشا ایجاد تورم است.  بنا براین افزایش تقاضا و کاهش ارزش پول ملی از عوامل اصلی تغذیه کننده افزایش نقدینگی در کشور است.

نرخ تورم در ایران چگونه محاسبه می‌شود؟

سایت اقتصاد آنلاین نحوه محاسبه نرح تورم دزر ایران را چنسن توضیح می دهد: "در بین شاخص های اقتصادی، شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در واقع نشان دهنده این است که قیمت‌ها نسبت به دوره های گذشته به چه میزان رشد داشته است. به عبارتی، درصد افزایش این شاخص همان تورم است.

این شاخص توسط دو مرجع آماری در کشور به صورت ماهیانه و سالیانه اعلام می شود. آمار ارائه شده با توجه به اینکه از سوی کدام یک از این دو مرجع رسمی ارائه می شود، در گروه‌های کالایی، تقسیم‌بندی متفاوتی دارد. شیوه تهیه آمار در مرکز آمار و بانک مرکزی بدین صورت است که یک سبد کالایی از محصولات مصرفی انتخاب می شود، در این مرحله تلاش بر این است که تمام کالاهای ضروری مورد مصرف یک جامعه در سبد انتخابی قرار بگیرند.

همچنین کالاهای مصرفی دیگر همچون گروه دخانیات، آشامیدنی‌ها، کالاها و خدمات فرهنگی و غیره  نیز در این سبد وجود دارند. طبق اظهارات مقامات بانک مرکزی تعداد اقلامی که خانوار استفاده می‌کند حدود ۱۲۰۰ قلم است که ۳۸۵ قلم کالا و خدمت به عنوان نماینده این ۱۲۰۰ قلم کالا انتخاب شده است. براین اساس هر ماهه از آنها قیمت‌گیری می‌شود. قیمت‌گیری از اول تا بیست و نهم هر ماه با رعایت پوشش زمانی متناسب و در مسیرهای قیمت‌گیری متنوع با پوشش جغرافیایی متناسب انجام می‌شود. یعنی در سبد شاخص قیمت از ۳۸۵ قلم کالا و خدمت قیمت‌گیری می‌شود. در این صورت هر چه از کالاهای ضروری مورد استفاده جامعه به سمت کالاهای غیرضروری می‌رویم، ضریب اهمیت آنها در محاسبه تورم کاهش پیدا می کند. این سبد کالایی در یک سال بخصوص انتخاب می شود که به آن سال، سال پایه می‌گویند.

به این معنی که تمامی کالاهای انتخاب شده در سبد کالایی برای بررسی رشد قیمت کالاها،  در آن سال تا انتخاب دوباره سال پایه (که معمولا بعد از تغییرات عمده در سبد کالایی صورت می گیرد) در سبد کالایی ثابت خواهند بود و محاسبه درصد رشد قیمت ها بعد از انتخاب سال پایه جدید نسبت به قیمت های سال پایه جدید، محاسبه می شود. به طور مثال سال ١۳۸۳ در محاسبات بانک مرکزی در سال های ۸۴ تا ۹١ به عنوان سال پایه انتخاب شده بود، در سال ١۳۸۳ یک سبد کالایی در نظر گرفته شده بود که آن سبد حاوی کالاهای مختلفی اعم از کالاهای خوراکی، غیر خوراکی، خدماتی و غیره بود.

بانک مرکزی در سال ١۳۹١ نیز بار دیگر سال پایه را تغییر داد و سال ١۳۹۰ را به عنوان سال پایه انتخاب کرد، بنابراین تمام آمار های ارائه شده از سوی بانک مرکزی از سال ۹١ تا انتخاب سال پایه جدید برمبنای سال ۹۰ است.آمارهای ارائه شده از سوی بانک مرکزی در سال های مختلف می تواند به ما کمک کند تا در گروه های مختلف بتوانیم از روند کاهش و یا افزایش قدرت خرید در گروه های مختلف کالایی مطلع شویم و نتیجه سیاست های کلی و اقتصادی دولتمردان دولت های مختلف را ارزیابی کنیم.

تورم واقعی در ایران، یعنی آنچه مردم با وجود خود آنرا لمس می کنند، چقدر است؟

با توجه به اجرای تحریمهای نفتی و بانکی ایران که از ١۳ آبمانماه آینده اجرایی می شود، آیا ب شرایط بد تورمی کنونی می تواند بدتر شود؟

روز یکشنبه شاخص سهام بورس تهران با جهش ۷۶۹۸ واحدی  به ارتفاع ۱۹۵ هزار واحدی رسید. به این ترتیب، بازدهی بورس از ابتدای سال از ۱۰۰ درصد نیز عبور کرد. این افزایش بی سابقه بورس چه ارتباطی می تواند با تورم و انتظارات بالای تورمی  در ایران داشته باشد؟

 برای شنیدن پاسخ امیر سیدی به این پرسش‌ها و همچنین نسخه کامل صوتی این مجله اقتصادی بر روی فایل صوتی بالا کلیک نمائید.

دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید

اخبار جهان را با بارگیری اَپ ار.اف.ای دنبال کنید

بخش‌های دیگر را ببینید
این صفحه یافته نشد

صفحۀ مورد توجۀ شما یافته نشد.