دسترسی به محتوای اصلی
دنیای اقتصاد، اقتصاد دنیا

پیش بینی رشد منفی ۹ درصدی در سال ۹۸، اقتصاد ایران تا چه مدتی می‌تواند تاب بیاورد؟

نتشر شده در:

تازه ترین آمارهای مرکز آمار ایران که روز یکشنبه گذشته منتشر شد، نشان می‌دهد تولید ناخالص داخلی ایران در سال ۱۳۹۷ به میزان ۵ درصد منقبض شده است. بیشترین کاهش در این سال مربوط به بخش صنعت بوده است. شاخص رشد این بخش در سال ۹۷ به سطح منفی  تقریباً ١۰ درصدی رسیده است. آمارهای مرکز آمار ایران همچنین نشان می‌دهد رشد ارزش افزوده بخش کشاورزی در ایران در سال ۹۷ منفی ۵‚١درصدی بوده است. بر اساس این گزارش، بخش خدمات، تنها بخشی در اقتصاد ایران بوده است که در سال ۹۷ رشد منفی نداشته و ارزش افزوده این بخش در سال ۹۷  نزدیک به صفر و تقریبا به میزان سال ۹۶ بوده است. براساس این گزارش، رشد اقتصادی ایران در سال ۱۳۹۷، کمترین رقم رشد پس از سال ۱۳۹۱ را داشته است. همچنین رشد اقتصادی بدون نفت در سال گذشته منفی ۴‚۲ درصدی بوده  و این موضوع نشان می‌دهد که بخش قابل‌توجهی از رشد منفی سال ۹۷  به دلیل سقوط درآمدهای نفتی ناشی از اجرایی شدن تحریم های نفتی آمریکا علیه ایران در آبانماه سال ۹۷ (نوامبر سال ۲۰١۸) بوده است. همانطور که میدانیم رکود اقتصادی سال ۹۷ با مشکلات و چالش‌های متعدد در زمینه های تورم و گرانی بی سابقه، توسعه بیکاری و فقر در کشورهمراه بوده است. در صورتیکه اتفاقات مثبتی در حوزه سیاست خارجی و  کاهش تحریم های آمریکا علیه ایران به وقوع نپیوندد، درآمدهای نفتی کشور می تواند در سال ۹۸ با سقوط کم سابقه‌ای مواجه شود. در چنین شرایطی اگر دولت نتواند برنامه ضربتی و مدونی برای تغییرات ساختاری در اقتصاد ایران را به مرحله اجرا گذارد، اوضاع اقتصادی کشور در سال ۹۸ و سال‌های آینده می تواند به مراتب بدتر از سال ۹۷ باشد.

سقوط صادرات نفت ایران
سقوط صادرات نفت ایران DR
تبلیغ بازرگانی

این مجله اقتصادی به چشم انداز اقتصاد ایران در سال ۹۸ اختصاص دارد. دکتر فریدون خاوند، اقتصاد دان مقیم فرانسه میهمان این مجله اقتصادی است.

صادرات نفت ایران به کمتر از ۴۰۰ هزار بشکه در روز رسیده است

 رشد اقتصادی منفی ۵ درصدی در سال ۹۷ در حالی است که میانگین صادرات نفت ایران در نیمه اول سال ۹۷ همانند سال ۹۶ تداوم داشته و در نیمه دوم سال  ۹۷ هر چند صادرات نفت ایران در حددود ۴۰ در صد کاهش داشته، ولی ایران حداقل توانسته به کشورهایی که مشمول معافیات از تحریم های آمریکا بودهاند، کماکان نفت صادر کند. متوسط صادرات نفت ایران در این شش ماهه در حدود ١ تا ۲‚١میلیون بشکه در روز بوده است. اما سال ۹۸ در حالی آغاز شد که معافیت های تحریمی آمریکا برای کشورهای استفاده کننده از این معافیات ها، مانند چین و هند کلاً لغو شد. در چنین شرایطی، ایران به طور رسمی  تقریباً صادرات نفتی ندارد. با این وجود برخی از نهادهای بین المللی، مانند آژانس بی المللی انرژی، صادرات غیر رسمی ایران را ارقامی بین ۲۰۰ تا ۴۰۰ هزار بشکه در روز برآورد می کنند.

با توجه به سقوط صادرات نفت ایران در سال ۹۸ چشم انداز اقتصادی ایران در این سال چگونه  خواهد بود؟  متغییرهای کلان اقتصادی مانند رشد اقتصادی، تورم و نرخ بیکاری در سال ۹۸ چه ارقامی را نشان خواهند داد؟

این وضع تا چه زمانی می تواند ادامه داشته باشد و اقتصاد ملی دچار فروپاشی نشود؟ به دیگر بیان اگر گشایشی از نظر سیاسی و کاهش تحریم ها صورت نگیرد،  آیا این وضعیت بد اقتصادی می تواند برای سال های ١۳۹۹ و ١۴۰۰ ادامه داشته باشد؟

 وضعیت اقتصاد ایران در سال ۹۸ به مراتب بدتر از سال ۹۷ است

فریدون خاوند می گوید اگر گشایی در زمینه تحریم ها ایجاد نشود، رشد اقتصادی ایران در سال  ۹۸ می تواند بیشتر از پیش بینی های صندوق بین المللی پول باشد که در این سال یک رشد منفی ۶ درصدی را برای اقتصاد ایران پیش بینی کرده است. فریدون خاوند اعتقاد دارد که وضعیت اقتصادی کشور در سال  ۹۸ بسیار بدتر از سال ۹۷ خواهد بود و  بسیار محتمل است که ایران یک رشد اقتصادی منفی ۸ تا ۹ درصدی را تجربه کند.

 با توجه به سقوط صادرات نفت، ۸۰ هزار میلیارد تومان از مجموع کسری بودجه دولت، قابل جبران نیست

 بر أساس قانون بودجه سال ۱۳۹۸، دولت باید حدود ۲۰۸ هزار میلیارد تومان درآمد کسب کند که حدود ۱۵۳ هزار میلیارد تومان آن از محل درآمدهای مالیاتی است که با توجه به رکود حاکم بر اقتصاد، مشخص نیست چه میزان از آن قابل حصول باشد. همچنین، هزینه‌های جاری دولت در این سال قرار است معادل ۳۲۰ هزار میلیارد تومان باشد که در نتیجه تراز عملیاتی دولت در سطح منفی ۱۱۲ هزار میلیارد تومان قرار خواهد گرفت. پیش تر قرار بوده که کسری تراز عملیاتی بودجه از عواید حاصل از فروش نفت و فرآورده‌های نفتی تامین می‌شود که مطابق قانون بودجه باید معادل ۵‚۱۴۲ هزار میلیارد تومان باشد. با توجه به تحریم نفتی به نظر نمی‌رسد بیش از ۲۰ درصد از این درآمد قابل تحقق باشد. بنابراین سهم دولت از درآمدهای نفتی تنها حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان خواهد بود و با این فرض که در سال جاری هیچ گونه تملک دارایی سرمایه‌ای صورت نپذیرد (مطابق قانون بودجه باید ۶۲ هزار میلیارد تومان تملک دارایی سرمایه‌ای داشته باشیم)، باز هم بیش از ۸۰ هزار میلیارد تومان از کسری تراز عملیاتی بودجه قابل جبران نیست.

این روزها برخی از اصلاحات بودجه و بودجه بدون اتکا به نفت صحبت می کنند. سازمان برنامه و بودجه اوایل هفته جاری چارچوب اصلاحات ساختاری بودجه را اعلام کرده است. بر اساس پیشنهادهای سازمان برنامه و بودجه باید ۴ اقدام به ‌صورت همزمان انجام شود: "ایجاد درآمدهای پایدار"، "کوچک‌سازی مخارج دولت و بخش عمومی"، "اجرای اصلاحات در فرآیندها و رویه‌ها برای کاهش کسری بودجه ساختاری" و "ایجاد استقلال بودجه جاری از درآمدهای نفتی".

 آیا اقتصاد ایران می تواند بدون اتکا به درآمدهای نفتی در کوتاه مدت تاب بیاورد؟ آیا چنین اصلاحاتی که بودجه ایران را بی نیاز از دؤامدهای نفتی کند، در میان مدت، مثلاً یک دوره ۵ ساله امکان پذیر است؟

برای شنیدن این مجله اقتصادی و همچنین پاسخ های دکتر فریدون خاوند به پرسش های مطرح شده، بر روی فایل صوتی بالا کلیک نمائید.

دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید

اخبار جهان را با بارگیری اَپ ار.اف.ای دنبال کنید

بخش‌های دیگر را ببینید
این صفحه یافته نشد

صفحۀ مورد توجۀ شما یافته نشد.