دسترسی به محتوای اصلی
دنیای اقتصاد، اقتصاد دنیا

۴۲ درصد جمعیت فعال ایران بیکارند و یا به صورت پاره وقت کار می‌کنند

نتشر شده در:

در حالی که اقتصاد ایران، این روز‌ها در سراشیبی رکود بی سابقه‌ای فرو افتاده است، و با وجودیکه موج اخراج دسته جمعی کارگران و کارکنان ناشی از تعطیلی گسترده واحدهای تولیدی و بنگاه‌های اقتصادی کشور کماکان ادامه دارد، مرکز آمار ایران در تازه ترین گزارش خود در باره اشتغال و بیکاری مدعی کاهش نرخ بیکاری رسمی در کشور شده است. مرکز آمار ایران در این گزارش نرخ بیکاری رسمی را در سه ماهه اول سال جاری ۸‚۱۰ درصد اعلام می کند و می گوید بیکاری در کشور نسبت به سه ماهه اول سال گذشته ۳‚۱ درصد کاهش یافته است. بسیاری از مسئولان و کارشناسان نه تنها در صحت گزارش اخیر مرکز آمار ایران تردید دارند، بلکه نرخ های بیکاری اعلام شده از سوی این مرکز را در سال های اخیر فاقد وجاهت علمی و نادرست می دانند. رضا وفایی یگانه، مسئول کمیسیون های اتاق تعاون کشور در گفتگو با سایت خبری اعتماد آنلاین می گوید که۴۲ درصد جمعیت فعال یا بیکارند و یا اشتغال ناقص دارند.

رشد افسار گسیخته بیکاری در ایران
رشد افسار گسیخته بیکاری در ایران DR
تبلیغ بازرگانی

در این مجله اقتصادی تلاش می شود که نرخ واقعی بیکاری و اشتغال را بهتر بشناسیم. دکتر جمشید اسدی، اقتصاد دان مقیم فرانسه میهمان این مجله اقتصادی است.

برخی از کارشناسان می گویند مرکز آمار ایران برای کم نشان دادن نرخ واقعی بیکاری در کشور مبناهای محاسبه را دستکاری می کند. با یک ترفند جمعیت فعال کشور را کمتر از انچه واقعاً هست نشان میدهد و در همین حال با منظور کردن آمارهای مربوط به اشتغال ناقص در محاسبه سطح اشتغال، آمارهای واقعی بیکاری را مخدوش کرده و در نتیجه آمارهای خود ساخته‌ای را در زمینه اشتغال و بیکاری ارائه می دهد که با واقعیات اقتصادی کشور همخوانی و تطابق ندارد.

آخرین گزارش مرکز آمار ایران از نیروی کار در بهار سال ۱۳۹۸ جمعیت فعال ده ساله و بیشتر کشور به نسبت کل جمعیت ۱۰ سال به بالا را معادل ۶‚۴۰ درصد نشان می دهد.

رضا وفایی یگانه می گوید در بهار سال ۱۳۹۸ سهم اشتغال ناقص ۷‚۱۹ درصد از کل جمعیت فعال کشور بوده است. در همین حال، آمار تعداد افراد شاغل کشور، با ۴۴ ساعت کار در هفته (اشتغال متعارف) معادل ۱۵ میلیون ۸۳۵ هزار نفر بوده است که چنانچه این افراد را صرفاً شاغل واقعی محسوب کنیم، به این نتیجه می رسیم که معادل ۴۲درصد جمعیت فعال کشور، یا بیکار هستند و یا اینکه اشتغال ناقص دارند.

کدام روایت از نرخ بیکاری در کشور را می شود قبول کرد؛ آنچه که مرکز آمار ایران می گوید و یا آنچه این مسئول اتاق تعاون کشور می گوید؟ مرکز ایران با چه معجزه ای نرخ بیکاری در کشور را در حدود ۱۰ درصد جمعیت فعال اعلام می کند؟

جمشید اسدی می گوید: بدون تردید آنچه مرکز آمار ایران می گوید قابل قبول نیست. بسیاری از واحدهای صنعتی و تولیدی کشور تعطیل هستند.او مثال شهرک صنعتی ساوه را می زند که در آن فقط کمتر از ۲۰ درصد شرکت های موجود در این شهرک صنعتی فعالیت می کنند و بقیه شرکت ها تعطیل شده‌اند.

بسیاری اعتقاد دارند که مرکز آمار ایران جمعیت فعال کشور را که مبنای محاسبه نرخ بیکاری رسمی قرار می دهد بسیارکوچک تر  از آن چیزی که واقعاً هست گزارش می دهد. یک محاسبه ساده از میزان جمعیت کشور و گروه سنی ۱۵ تا ۶۴ سال که جمعیت بالقوه فعال کشور را به وجود می آورند، نشان می دهد که این گروه سنی در حدود۵۷ میلیون نفر از کل جمعیت فعال در کشور را شامل می شود.* با فرض اینکه در حدود ۷ میلیون از جمعیت این گروه سنی به دلایلی همچون بیماری، اعتیاد و نظایر آن قادر به کارکردن نباشند، به عدد ۵۰ میلیون نفر جمعیت فعال در کشور می رسیم. یعنی جمعیتی که به طور بالقوه قادر به کارکردن است. اگر در صدی از دانش آموزان متوسطه و دانشجویانی را که به دلیل تحصیلات وقت کار کردن ندارد و آنانی که آنقدر ثروت دارند، که برای زندگی نیازی به کارکردن ندارند  را در حدود ۵ میلیون نفر برآورد کنیم و این عدد را از جمعیت فعال خالص کم کنیم تقریباً به عدد ۴۵ میلیون نفر می رسیم.

این در شرایطی است که مرکز آمار ایران، آمار کل افراد داری شغل متعارف در کشور را کمی کمتر از ۱۶ میلیون نفر برآورد می کند. در همین رابطه، رضا وفایی یگانه می گوید در بسیاری از موارد پایین بودن این شاخص منجر به پایین نشان دادن نرخ بیکاری شده است؛ به عبارتی کاهش نرخ بیکاری صرفاً به خاطر عدم تقاضای نیروی کار به بازار کار است نه به واسطه شاغل شدن افراد.

شاخص هشدار دهنده بعدی، سهم فارغ التحصیلان آموزش عالی از جمعیت بیکاران کشور است. بر اساس گزارش مرکز آمار معادل ۳‚۴۰ درصد (۱ میلیون ۱۹۵ هزار نفر) از بیکاران کشور دارای تحصیلات عالی هستند و نظام آموزشی کشور سرمایه گذاری زیادی جهت توانمند سازی آنها داشته است، اما بازار کار از آنها بهره مندی کافی نبرده است؛ نکته قابل تأمل تر اینکه در بین ۹۳۲ هزار نفر بانوان بیکار معادل ۶۵ درصد دارای تحصیلات عالی دانشگاهی هستند.

از سوی دیگر، دستمزد ماهانه یک کارگر در ایران در حدود یک میلیون و۶۰۰ هزار تومان است. این سطح دستمزد، سطح دستمزد تقریباً بیش از ۵۰ درصد افراد شاغل تمام وقت در ایران است.

همه میدانند با توجه به گرانی فزاینده در ایران، این دستمزد به زحمت می تواند تکافوی نیازهای حداقلی ١۰ تا ١۲ روز این گروه عمده شاغلین در ایران را تأمین کند.

آیا فردی را که دستمزد او فقط پاسخگوی یک سوم نیازهایش هست، چگونه می توان به عنوان جمعیت شاغل متعارف در کشور محسوب کرد؟

برای شنیدن گفتگوی ما با جمشید اسدی و همچنین نسخه کامل صوتی این مجله اقتصادی بر روی فایل صوتی بالا کلیک نمائید.

*نتایج آخرین سرشاری سراسری کشور که در سال ١۳۹۵ انجام شد، جمعیت کشور را ۷۹ میلیون ۹۲۶ هزار و ۲۷۰ نفر اعلام کرد که ۵۱ درصد آن را مردان و ۴۹ درصد آن را زنان تشکیل می دهد.

درهمین حال، ساعت جمعیتی مرکز آمار ایران ک برای نخستین بار در سال ۱۳۸۸ روی تارنمای این مرکز قرار گرفت، تغییرات جمعیت وافزایش آن را در ارتباط با زمان نشان میدهد.

برآوردهای مرکز آمار ایران نشان می دهد که از سال ١۳۹۵ در حدود ۹۵۰ هزار نفر هرساله به جمعیت کشور اضافه می شود. در همین حال در حدود این تعداد هرساله به متقاضیان بازار کار اضافه می شود.

ساعت جمعیتی مرکز آمار ایران جمعیت کشور را در۲۴  تیر ماه سال ۱۳۹۸ در حدود ۸۲ میلیون و ۶۸۰ هزار نفر نشان می دهد.

در همین حال، از کل جمعیت کشور ۲۴ درصد در گروه سنی صفر تا ۱۴ ساله، ۹‚۶۹ درصد در گروه سنی ۱۵ تا ۶۴ ساله و ۱‚۶ درصد در گروه سنی ۶۵ ساله و بیشتر قرار دارند.

 

 

دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید

اخبار جهان را با بارگیری اَپ ار.اف.ای دنبال کنید

بخش‌های دیگر را ببینید
این صفحه یافته نشد

صفحۀ مورد توجۀ شما یافته نشد.