زاویه دولان، فرزند جشنواره کن

به عقیده برخی از منتقدان، «ماتیاس و ماکسیم»، هشتمین اثر این سینماگر کانادایی را می‌توان زیباترین و متاثرکننده‌ترین فیلم‌ او دانست و اگر زاویه دولان در آثار پیشین خود مسائل اجتماعی، بحران‌ها و عقده‌های شخصیتی افراد و ناتوانی انسان در برابر واقعیت‌های زندگی را در قالب داستان‌های اجتماعی روایت کرده، این بار با قصه‌‌ای لطیف‌تر به کن آمده است: داستان یک دوستی میان دو پسر که به عشق می‌انجامد.

ماتیاس (با بازی گابریل دالمدا فرتاس) و ماکسیم (با بازی اگزاویه دولان)، دو دوست دوران کودکی برای بازی در یک فیلم کوتاه آماتور مجبور به بوسیدن یکدیگر مقابل دوربین می‌شوند. پس از این بوسه به ظاهر ساده، ذهن آنها درگیر این موضوع می‌شود. بوسه آنچنان که به نظر می‌رسید هم ساده نبوده، بلکه بر زندگی اجتماعی آنها و حتی تصور آنها از جنسیت‌شان هم تاثیر می‌گذارد.

«ماتیاس و ماکسیم» در واقع ماجرای یک دوستی معمولی از دوران کودکی است که به رابطه‌ای عاشقانه میان دو پسر تبدیل می‌شود. هرچند قالب داستان، عاشقانه است و آنچنان که کارگردان گفته «فقط قصه یک دوستی است»، اما فراتر از این رابطه، کارگردان توانسته معضلات خانوادگی و اجتماعی و مهم‌تر از آن، درونیات شخصیت‌ها را نشان دهد.

شخصیت‌های تازه‌ترین فیلم بلند زاویه دولان درگیر یک تصمیم‌گیری هستند، تصمیمی که باید پس از پایان نوجوانی و در حالی که در آستانه جوانی ایستاده‌اند، بگیرند. یکی از این شخصیت‌ها خود کارگردان است که در چنین وضعیتی گرفتار شده است.

همچنین «ماتیاس و ماکسیم» رد پای فیلم‌های قبلی دولان، از جمله «تام در مزرعه» و «مامان» را دارد، هرچند این بار مضمون با گستردگی بیشتری همراه است. این فیلم هم مثل «من مادرم را کشتم»، نخستین فیلم او دو مضمون اصلی دارد: رابطه شخصیت اصلی با مادرش و همچنین مشکلات جنسی شخصیت داستان. ماکسیم هم این بار مثل قهرمان «من مادرم را کشتم» و «مامان» دچار درگیری‌های جدی و ریشه‌ای با مادر خود است. هرچند به اندازه «استیو» در فیلم «مامان» نوجوانی ناهنجار و آزاردهنده و دارای اختلال شخصیت خطرناک نیست.

فیلم جدید زاویه دولان با تکنیک‌های تازه‌ این کارگردان همراه است: استفاده از تصاویر، کادربندی متفاوت، فیلمبرداری دوربین روی شانه که منجر به حرکت‌های جدید دوربین شده و بهره‌گیری از موسیقی به عنوان عنصری برای انتقال احساسات. همچنین ریتم این فیلم نسبت به دیگر فیلم‌های دولان کندتر است.

زاویه دولان با جشنواره کن آشناست. او تاکنون سه بار در بخش مسابقه این جشنواره شرکت کرده و برای ساخت فیلم «مامان» در سال ۲۰۱۴ جایزه هیئت داوران و در سال ۲۰۱۶ جایزه بزرگ هیئت داوران را برای فیلم «دقیقا پایان دنیا» کسب کرده است. «من مادرم را کشتم» هم جایزه دو هفته کارگردانان این جشنواره در سال ۲۰۰۹ را به دست آورد.

خود این کارگردان جایی گفته که در واقع او در جشنواره کن متولد شده و رابطه‌اش با آن، یک «رابطه خانوادگی» است. در حالی که فیلم قبلی او «زندگی من با جان. اف. دونووان» محصول سال ۲۰۱۸ چندان مورد توجه منتقدان قرار نگرفت، این بار زاویه دولان با فیلمی صمیمی‌تر به جشنواره آمده است. بسیاری منتقدان «ماتیاس و ماکسیم» را بهترین فیلم دولان بعد از «مامان» خوانده‌اند. با این حساب، آیا او امسال نخل طلا را کسب می‌کند؟