من و انکار شراب... Me refuser le vin ? Quelle plaisanterie

شراب در افسانه‌ها و اساطیر ایرانی حضوری پیوسته دارد. هرودوت از علاقۀ بیش از اندازۀ ایرانیان به شراب سخن گفته است. بی‌سبب نیست که شاعران بزرگ ایران آن همه در ستایش شراب شعر سروده‌اند.

DR

شنوندگان عزیز، سلام!

Chers auditeurs bonsoir

توسیدید، مورخ بزرگ یونان در قرن پنجم پیش از میلاد، گفته است: مردمان کشورهای ساحلیِ دریای مدیترانه از زمانی که کاشتن و بار آوردنِ زیتون و درخت انگور را آموختند، رفته رفته از وحشیگری دست برداشتند. درواقع، آنان با ساختن شراب از انگور، گام در راه تمدن گذاشتند. اگرچه هنوز به دقت نمی‌دانند بشر نخستین بار در چه زمانی شراب را شناخته و از نوشیدن آن لذت برده است، اما مطالعۀ کتیبه‌ها، پاپیروس‌ها و گور‌های باستانی نشان می‌دهد که تمدن با شراب آغاز شده است. کهن‌ترین اثری که تاکنون از شراب و شراب کِشی در جهان یافته‌اند، مربوط به تپۀ حاجی فیروز در درۀ سولدوزِ آذربایجان غربی است.

C’est avec le vin que débute la civilisation. L’histoire de l’humanité est étroitement liée à celle du vin. On ne sait pas exactement quand et où l’homme a connu et apprécié pour la première fois le vin. Mais ce qui est certain est que depuis la nuit des temps, il accompagne le destin de l’homme. Les Egyptiens l’attribuaient à leur dieu Osiris et les Grecs à Dionysos. Ainsi, le vin était considéré comme un don des dieux. On l’offrait à la divinité qui, en échange, procurait aux hommes la force, l’inspiration et la jubilation. Il est fort probable que les Grecs, pionniers viticulteurs de l’Europe, ont appris de l’Orient et de l’Egypte l’art de faire du vin

به گفتۀ آندره چِرنیا، باستان‌شناس فرانسوی و یکی از پژوهشگران نامدار شراب‌های باستانی، مادۀ زرد رنگِ به جا مانده بر دیوارۀ سبویی با قدمت بیش از هفت هزار سال، ترکیبی است از اسید تارتاریک یا جوش تُرش و رِزین که یادگارِ شراب و کهن‌ترین روش شراب‌سازی در جهان است. این سبو را در تپۀ حاجی فیروز یافته‌اند. بنابراین، مردمانی که در آن روزگار در منطقۀ حاجی فیروز کنونی می‌زیستند، شراب و شیوۀ نگهداری آن را می‌شناختند. یونانیان هنر شراب‌سازی را از مردم شرق و به احتمال زیاد از مصریان آموختند و نزدیک به هزار سال پیش از میلاد در سرزمین‌های اروپایی رواج دادند. مصریان تاک نشاندن را در سه هزار سال پیش از میلاد می‌شناختند.

En fait, ce sont les Grecs qui, environ un millénaire avant notre ère, ont introduit la viticulture en Italie, en Sicile, en Andalousie, en Provence et en Afrique du nord, faisant ainsi, selon Thucydide, sortir les peuples méditerranéens de la barbarie. Mais la trace la plus ancienne de vinification a été découverte en Azerbaïdjan iranien. Elle remonte à plus de 7000 ans. Selon André Tchernia, archéologue et spatialiste des vins de l’Antiquité, les restes d’un résidu jaunâtre déposé sur la paroi d’une jarre néolithique, trouvée au Hadji Firuz Tepe en Azerbaïdjan iranien, seraient un mélange d’acide tartrique et de résine qui confirmerait l’existence de vin et de procédé de vinification les plus anciennement connus

شراب در افسانه‌ها و اساطیر ایرانی حضوری پیوسته دارد. هرودوت از علاقۀ بیش از اندازۀ ایرانیان به شراب سخن گفته است. بی‌سبب نیست که شاعران بزرگ ایران مانند حافظ و سعدی و خیام و نظامی آن همه در ستایش شراب شعر سروده‌اند. تا زمیخانه و می نام و نشان خواهد بود – سر ما خاک ره پیر مغان خواهد بود. یا: چون درگذرم به باده شویید مرا – تلقین ز شرابِ ناب گویید مرا. به نظر می‌رسد پس از اسلامی شدن ایران بساط می و میخوارگی یکسره از این سرزمین برچیده نشد، وگرنه شاعران ایرانی چنان بی‌پروا شراب و سرمستی را نمی‌ستودند. بنا به افسانه‌ای در میان شراب‌شناسان فرانسوی، درخت انگور یکی از بهترین شراب‌های «کُت دو رُن» فرانسه به نام «سیرا» را شهسوارانِ صلیبی از شیراز آورده‌اند.

La Perse se trouve parmi les premiers pays qui ont commencé à cultiver la vigne pour en produire le vin. Hérodote accusait les Perses d’être portés sur le vin. Il semble qu’après la conquête Arabe de la Perse, le vin subsista, car les grands poètes persans n’ont pas cessé depuis de chanter ses vertus. Selon une légende répandue parmi les gourmets français, le cépage Syrah, grand cru des Côtes du Rhône, aurait été apporté en Europe de Chiraz de Perse par les Croisés. Mais il faut bien admettre que l’art de vinification en Perse islamisée n’a jamais été à la hauteur de la place du vin dans la poésie persane

شکوفایی هنر شراب‌سازی در جهان امروز به ویژه در فرانسه، تنها با آموختن شگردهای پیشینیان امکان‌پذیر نیست. شراب‌سازانِ امروز دیگر نمی‌توانند به اعتبار گذشته‌ای پرافتخار به شرابی که می‌سازند بنازند. اکنون این هنر به یک علم تام و تمام تبدیل شده است. تجربه اندوزیِ هوشمندانه در شکوفایی آن نقش تعیین کننده دارد. شاید اگر ایرانیان به اسلام نگرویده بودند، اکنون از سرآمدان این هنر در جهان بودند. و اما شراب در آغاز اسلام گویا حرام نبود. دربارۀ چگونگی حرام شدن آن داستانی وجود دارد که به شنیدنش می‌ارزد.

A l’époque où nous vivons, il ne suffit plus à un vigneron d’être dépositaire d’un savoir ancestral pour exceller dans son art. Cet art est devenu aussi une science à part entière qui nécessite un empirisme intelligent. Aujourd’hui, avant d’être l’héritière d’un passé glorieux, une viticulture inventive et prospère est le fruit de beaucoup d’effort, de volonté et de sagacité. Etant donné le penchant des Perses pour le vin, ils seraient peut-être aujourd’hui de bons vignerons s’ils n’avaient pas été islamisés. Mais comment le vin est-il devenu illicite en islam

در تفسیر التفاسیر سورآبادی آمده است: روزی حمزه، عموی پیامبر، در سرای خود شراب می‌نوشید و زنی مُطربه از وی دلربایی می‌کرد. چون حمزه را سرمست یافت، به عادت مطربان از او گوشت خواست. حمزه گفت: شتران من غایب‌اند، چون در رسند شتری به تو خواهم بخشید. دو شتر بر در حجره‌ای بسته بودند. زن به آن‌ها اشاره کرد. حمزه شمشیر کشید و یکی از آن‌ها را کشت و به زن گفت: اینک گوشت، هرچه خواهی برگیر! اما آن دو شتر از آنِ علی بن ابی طالب بودند. علی گریه کنان نزد پیامبر آمد و از حمزه گله کرد. پیامبر همراه عمر به سرای حمزه رفت و بر او خشم گرفت. فهمید که حمزه سرمست شده است. پس به درخواست عمر از خدا خواست آیه‌ای در حرام بودن شراب نازل کند. باری، اگر حضرت حمزه جانب اعتدال را درباده‌گساری نگه می‌داشت، اکنون مسلمانان از لذت شراب محروم نبودند.

Selon la tradition, un jour Hamza, l’oncle paternel de Mahomet, est en train de boire du vin devant sa maison, une chanteuse se donne en spectacle. Trouvant Hamza en état d’ivresse, elle lui demande de la viande. Les chameaux de Hamza étant loin de lui, il lui promet un chameau dès leur retour. La chanteuse lui indique deux chameaux attachés à la porte d’une boutique. Ivre, Hamza n’hésite pas à tuer l’un d’entre eux à coups d’épée. Mais ils appartenaient à Ali, cousin de Mahomet, qui va se plaindre auprès de Mahomet. C’est ainsi que le Prophète rend la consommation du vin illicite. Cette histoire s’est mal terminée pour les musulmans, mais la leçon que nous pouvons en tirer est qu’il faut boire avec modération

شاد و خرم باشید!

Je vous souhaite santé, bonheur et prospérité
Et j’espère vous retrouver dans la prochaine émission