فریبا عادل خواه: ره آورد حکومت دینی در ایران، فاصله گرفتن جامعه از دین است
نتشر شده در:
گوش کنید - ۲۲:۵۸
«چهره ها و گفتگوها» این هفته میزبان پژوهشگری است که در بوستان مردم شناسی اجتماعی و قوم شناسی گام می زند و در این راه، بیش از همه به ایران، افغانستان و همسایگان این دو در درون و نیز شهروندان آنان در برون نظر کرده است.میهمان برنامۀ این هفته زن یا زنان مسلمان را زیر ذرّه بین مردم شناسی خود نهاده و در آن «انقلابی زیر نقاب» دیده که بگفتۀ او با «دموکراسی» و «مدرنیته» درتضاد و تناقض نیست.
میهمان این برنامه «هزار و یک مرز ایران» را در نوردیده، به «تصورات نادرست در بارۀ جمهوری اسلامی» پرداخته، به جنگ و مالکیّت ارضی و مدارس مذهبی و نهادهای اجتماعی و سیاسی در افغانستان نگریسته و در پدیده های «مهاجرت و دوری» و «فرهنگ مذهبی مردم» بویژه ایرانیان و افغانیها اندیشه کرده است.
همۀ آنچه گفته شد، بر گرفته از عناوین کتابها و مقالات میهمان این هفتۀ است. او ٥٧ سال پیش در تهران زاده شد، در رشته جامعه شناسی در دانشگاه استراسبورگ در شرق فرانسه آموزش دید، دکترای خود را در «مردم شناسی اجتماعی و قوم شناسی» از مدرسۀ مطالعات عالی علوم اجتماعی در پاریس دریافت داشت.
میهمان برنامۀ این هفته فریبا عادل خواه، مدیر تحقیق، یا بزبانی دیگر استاد، در بنیاد ملّی علوم سیاسی در پاریس است.
فریبا عادل خواه، که چند سال پیش به مطالعه در باره جامعۀ ایرانیان کالیفرنیا پرداخت، در بارۀ فرمان اجرائی رئیس جمهوری جدید آمریکا مبنی بر لغو ویزا و ممنوعیت ورود شهروندان ایرانی به آمریکا می گوید «این فرمان از آنرو برای ایرانیان قابل قبول نیست که اصل ملیّت را اساس تبعیض قرار داده است». وی می گوید جامعۀ ایرانیان مقیم آمریکا جامعۀ یکدستی نیست و در دورۀهای مختلف افرادی بدان پیوستهاند که خصیصههای دوران خود را دارند. اگر درآغاز، این جامعه بیشتر از کسانی تشکیل یافته بود که به دنبال انقلاب و فشارهائی که بر آنان وارد شده بود، کشور را ترک کرده بودند و بنابراین نمی توانستند ارتباط زیادی با آن داشته باشند، در سال های بعد، پذیرای دانشجویان و دیگر افرادی شد که به کشور خود رفت و آمد می کردند. حتی نخستین گروه و یا بازماندگان آنان نیز در پاره ای موارد و بویژه در رویاروئی با پدیدۀ مرگِ سالخورگانِ خانواده ناگزیر از مسافرت به کشور خود شدند و این چنین راه رفت و آمد بسیار بازتر از گذشته شد.
بگفتۀ فریبا عادل خواه، در سالهای نخست پس از انقلاب، به کسانی که به ایران رفت و آمد می کردند به چشم «خائن» و «مامور» نگریسته می شد. این نگرش اینک تغییر یافته است و رفت و آمد به ایران در چشم انداز نگرش به حکومت جمهوری اسلامی سنجیده نمی شود.
وی همچنین به انتقادات ایرانیان مقیم خارج از کشور نسبت به پژوهشگرانی که با ایران در رفت و آمد هستند اشاره دارد و می گوید که برخود او، از یکسو، اَنگ آب به آسیاب جمهوری اسلامی ایران ریختن خورده است و، از سوی دیگر، در داخل کشور اتهام ستون پنجم بودن وارد شده است. از نظر او سبب اینست که ایرانیان ساکن خارج کشور «رنج بسیار کشیدهاند و داغ بزرگی بر پیشانی خود دارند که به این آسانی از میان نمی رود» و از همین رو بد بینی آنان بازتاب موقعیّت خویش و جستجوی توجیه و مشروعیّت دوری گزیدن از کشور نیز هست. در همین حال، بسیاری نیز گاه از پژوهشگر انتظار دارند که در پژوهشهای خود «زنده باد» و «مرگ بر» بگوید که این با کار علمی سازگاری ندارد.
فریبا عادل خواه به رویاروئی جناحهای دست اندر کار در ایران می پردازد و می گوید «جریان فتنه، جنگ در درون نیروهای انقلابی است و با خارج از کشور ارتباطی ندارد». بگفتۀ او «مردم وقتی به جمهوری اسلامی رای دادند، به اختناق، به خشونت، به جنگ و یکه تازی و به افراط گرائی رای ندادند». وی در این گفتگو از کودکی خود یاد میکند، به مطالبات کنونی زنان در ایران اشاره دارد و به پرسشهای گوناگون دیگر در زمینه های مختلف پاسخ میگوید.
به گفتگو با فریبا عادل خواه گوش کنید.
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید