قتل فرخنده و خطر خرافات در جامعه مذهبی افغانستان
نتشر شده در:
گوش کنید - ۰۶:۴۶
پس از قتل "فرخنده"، زن جوان افغان، شورای علمای کابل از دولت خواست تا مانع فعالیت تعویذنویسی (دعانویسی) در این شهر شوند، اما آیا میتوان در افغانستان با دعانویسی که به یک حرفه تبدیل شده و مشتریان بسیاری هم دارد مبارزه کرد؟ چرا علمای کابل که پیش از این نیز درباره دعانویسی انتقاداتی داشتند به مبارزه با آن برخاستهاند؟ آیا نگرانی از رایج شدن امری خرافی در جامعه دلیل آن است یا علل دیگری هم دارد؟
تقریباً یک هفته از قتل "فرخنده"، زن جوان افغان که متهم شده بود به سوزاندن قرآن میگذرد.
از این حادثه روایتهای مختلفی شده از جمله اینکه یکی از دعانویسهای مسجد "شاه دو شمشیره" که فرخنده در آنجا کشته شد، گفته که وی به دروغ اعلام کرده که این زن قرآن را آتش زده و به همین دلیل باعث برافروختن خشم مردم شده.
این موضوع باعث اعتراض شورای علمای کابل شد که خواستار ممنوع شدن تعویذنویسی در شهر کابل شدند.
اما تعویذنویسی چیست و چقدر در افغانستان جدی است؟
اگر فقط یک بار گذرتان به شهر کابل افتاده باشد، بر در و دیوار شهر در کنار تابلوها و تبلیغات تجاری، تابلوهای تبلیغاتی تعویذنویسان را هم میبینید که از مردم دعوت میکنند برای حل مشکلات زندگی، درمان بیماریها، افزایش محبت میان اعضای خانواده یا باطل کردن سحر و جادو به سراغ آنها بروند. تابلوهایی با مضمونی شبیه این: «تعویذنویسی افغانی، معالجه سحر و جادو، جنیات، ارواح خبیثه، محبت و کار و بار».
این درحالی است که پدیده «تبلیغات» در افغانستان امری تازه است وچند سال بیشتر از آشنایی افغانها با آن نمیگذرد.
این روزها دعانویسان کابل که اغلب مارگیر یا فالبین هم هستند، مدرن شده و از تکنولوژی برای رونق کسب و کارشان استفاده میکنند.
کامپیوتر، تلفن همراه، فکس، ماهواره و اینترنت به یاری دعانویسان آمدهاند تا مشتریات بیشتری را جذب کنند.
"سید شرف"، معروف به "آقا صاحب تایمنی" که از همین تعویذنویسان مدرن است، به خبرگزاری "پژواک" گفته که مردم برای «دم و دعا» به او مراجعه میکنند و او هم «براساس کلام پرودگار (قرآن) به آنها تعویذ میدهد.
وی همچنین گفته که به مشتریان خارج از افغانستان خود به وسیله تلفن، ایمیل یا فکس رسیدگی میکند.
مشتریان این افراد، از طبقات مختلف اجتماعی هستند.
همچنان که فهیم کوهدامنی، خبرنگار ساکن کابل، درباره این افراد به بخش فارسی رادیو بینالمللی فرانسه میگوید که در میان آنها اشخاص با تحصیلات بالای دانشگاهی هم وجود دارد.
مردم افغانستان به گفته کوهدامنی برای حل مشکلات مختلف و حتی درمان بیماریهای روانی به دعانویسان مراجعه میکنند و این استقبال سبب شده برخی تعویذنویسان در افغانستان درآمد زیادی داشته باشند: «برخی از این دعانویسان روزانه رقمی معادل ۲۰ دلار امریکایی و بعضی هم در روز ۲۰۰۰ دلار آمریکایی درآمد دارند»
اما ریشه و دلیل مراجعه زیاد مردم افغانستان به دعانویسان در چیست؟
رونا اتمر، شاعر و دانشآموخته اسلامشناسی در پاکستان که اکنون ساکن آلمان است، در گفتوگو با بخش فارسی رادیو بین المللی فرانسه، ریشه این امر را در جامعه خرافات زده و مذهبی افغانستان میداند.
هرچند پس از قتل فرخنده، شورای علمای کابل به طور جدی از دولت خواست تا تعویذنویسی در این شهر ممنوع شود.
عبدالبصیر حقانی، رئیس این شورا، به خبرنگاران گفته بود که بقیه علما را هم برای مقابله با تعویذنویسان بسیج خواهد کرد، اما آیا چنین موضوعی قابل اجرا شدن است؟
فهیم کوهدامنی، معتقد است که شرط اجرایی شدن چنین تصمیمی، درنظرگرفتن قوانینی برای مجازات تعویذنویسان است.
کوهدامنی میگوید که «ماجرای فرخنده، بیش از هرچیز، مسأله خطرناک بودن خرافات را نشان داد» و به همین دلیل تنها راه مقابله کوتاه مدت با آن از طریق قوانین جزائی است.
این درحالی است که تعویذنویسی در افغانستان اکنون به یک حرفه تبدیل شده و با توجه به اشتیاق مردم برای مراجعه به این افراد، شاید تنها راه حل اولیه برای برچیدن آن، اقدامات ضربتی قانونی باشد، هرچند برای ممانعت از روی آوردن گسترده مردم به اینگونه خرافات، آموزشهای فرهنگی، بیش از هراقدامی کارآمد به نظر میرسد.
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید