اسناد پارادایز، قسمت دوم: ۲۶ هزار میلیارد دلار در بهشت های مالیاتی مخفی شده است

افشای اسناد موسوم به پارادایز در روز یکشنبه ۵ نوامبر توسط کنسرسیوم بین المللی روزنامه نگاران تحقیقی بخشی دیگر از ابعاد تاریک و نا شفاف امور مالی جهان را در معرض دید افکار عمومی مردم جهان گذاشت. اسناد پارادایز در واقع افشای روش های است که ثروتمندان و شرکت های بزرگ فراملیّتی جهان با کمک دفاتر مشاوره حقوقی و بانک ها در بهشت های مالیاتی برای فرار از پرداخت مالیات و یا پرداخت آن به میزان حداقلی بهره مند می شوند. در فرهنگ ادبیات اقتصادی به این روش ها اصطلاحاً بهینه سازی مالیاتی( tax optimisation ) اتلاق می شود. این روش ها نوعی فرار مالیاتی آرایش شده با استفاده از ظرفیت های قانونی موجود در جهان است. وجود و ادامه این روش ها هر ساله موجب کاهش بسیار گسترده درآمدهای مالیاتی کشورهایی از جهان می شود که قوانین شفاف مالیاتی را به کار می گیرند. براساس کارشناسان اقتصادی، اجرای این روش ها هر ساله موجب کاهش در آمدهای مالیاتی در حدود ١۰۰۰ میلیارد دلار می شود. درآمدهایی که می تواند برای بهبود زندگی طبقات متوسط و مردمی در کشورهای جهان مصرف شود، به جیب ثروتمندان و شرکت های بزرگ واریز می شود. در نتیجه فقرا، فقیر تر و ثرتمندان ثروتمندتر می شوند. افشای اسناد پارادایز موجب حیرت افکار عمومی شده است. در نتیجه در گوشه و کنار جهان صداهای مخالف بلند شده است و فشار افکار عمومی، سیاستمدران را وادار کرده است که برای تغییر این وضع تدابیری را اندیشده و پیشنهاد کنند.

بهشت های مهم مالیاتی درجهان DR

قسمت اول این مجله اقتصادی در باره اسناد پارادایز هفته گذشته پخش شد. قسمت اول به معرفی کلی و مکانیزم های فرار مالیاتی تحت پوشش های قانونی اختصاص داشت. در قسمت دوم این مجله اقتصادی که اینک ملاحظه می کنید، تأثیر روش های بهینه سازی مالیاتی و فرار مالیاتی بر اقتصاد جهان و راه های مبارزه با آن مورد بررسی قرار می گیرد.

گابریل سوچمَن Gabriel Zucman اقتصاددان و استاد اقتصاد دانشگاه برکلی کالیفرنیا می گوید که اَبَر ثروتمندان و شرکت های بزرگ چند ملیتی رقمی بیش از ۸۰۰۰ میلیارد دلار را در بهشت های مالیاتی مخفی کرده اند.

برای درک اهمیت این رقم، آن را با تولید ناخالص اقتصاد جهان و کشورهای آمریکا و فرانسه مقایسه می کنیم. این رقم تقریباً معادل ١۲ درصد کل تولید ناخالص اقتصاد جهان(کالا و خدمات) است. این رقم معادل ۴۳ درصد تولید ناخالص ملی آمریکا (بزرگ ترین اقتصاد جهان) و۲‚۳ برابر کل تولید ناخالص ملی فرانسه (ششمین اقتصاد جهان) است.

یادآور می شویم که تولید ناخالص اقتصاد جهان در سال ۲۰١۶ میلادی در حدود ۶۹ هزار میلیارد دلار بوده است. در همین سال، تولید ناخالص ملی آمریکا، ١۸۵۶۲ میلیارد دلار و تولید ناخالص ملی فرانسه، ۲۴۸۸ میلیارد دلار بوده است.

بهره گیری از روش های بهینه سازی مالیاتی هر ساله به اَبَر ثروتمندان و شرکت های بزرگ چند ملیتی فرصت می دهد تا از پرداخت مبلغی در حدود ١۰۰۰ میلیارد دلار فرار کنند. گابریل سوچمَن می گوید که فقط شرکت های بزرگ چند ملیتی با استفاده از روش بهینه سازی مالیاتی هر سال در حدود ۷۰۰ میلیارد دلار کم تر از آنچه باید، مالیات پرداخت می کنند.

شایان توجه است که رقم های یاد شده، فقط مربوط به بهینه سازی مالیاتی است که بر مبنای اسناد پارادایز افشا شده است. در واقع فرارهای مالیاتی که تحت پوشش های فانونی توجیه می شود.

اگر بخواهیم کل فرارهای مالیاتی را، چه آنهایی که تحت پوشش قانونی انجام می گیرند و چه آنهایی که طبق قوانین موجود، تقلب و فرار مالیاتی محسوب می شوند را برآورد کنیم، به رقمی در حدود ۵‚۳ تا ۶ برابر رقم بهینه سازی مالیاتی می رسیم.

به دنبال افشای اسناد پاناما، نشریه بریتانیایی گاردیِن در آوریل سال ۲۰١۶ نتایج آخرین تحقیقات انجام شده توسط جیمز اس هانری James S Henry اقتصاددان و حقوقدان معروف آمریکایی و مدیر بخش اقتصادی شرکت بزرگ مشاوره مدیریت مک کنزی Mckinsy را در باره ابعاد فرار های مالیاتی در بهشت های مالیاتی، منتشر کرد . شرکت مشاوره مدیریت مک کنزی، یکی از بزرگ ترین و مهم ترین شرکت های مشاوره مدیریت آمریکایی است. ١۴۷ شرکت از مجموع ۲۰۰ شرکت بزرگ چند ملیتی جهان در دهه گذشته از مشورت های این شرکت مشاوره بهره مند شده اند.

جیمز اس هانری در تحقیقات خود، رقم ثروت های انباشته شده در بهشت های مالیاتی که از پرداخت مالیات فرار می کنند را بین ۲١ هزار و ۳۲ هزار میلیارد دلار برآورد می کند. هانری رقم ۲۶ هزار میلیارد دلار را به عنوان میانگین گرفته و اعلام می کند که اگر صاحبان این ثروت های نجومی مجبور به پرداخت مالیات، آنهم فقط مالیات ۲۰ در صدی بر روی دارایی های مخفی شده خود شوند، به رقم۵۲۰۰ میلیارد دلار فرار مالیاتی در سال می رسیم.

جیمز اس هانری اطلاعات قابل توجه دیگری را نیز در اختیار ما قرار میدهد. او می گوید که نیمی از دارائی های نجومی مخفی شده در بهشت های مالیاتی فقط به تعداد نسبتاً محدودی از مردم جهان تعلق دارد. بر اساس تحقیقات او، نصف دارائی های مخفی شده فقط به ۹۲ هزار نفر از مردم جهان تعلق دارد.

فرار های مالیاتی هر ساله دهها میلیارد دلار به اقتصاد ملی کشورهای جهان ضرر میرساند. تحقیقات سندیکای همبستگی برای تأمین درآمدهای عمومی در سال ۲۰١۳ اعلام کرده است که فرارهای مالیاتی در فرانسه موجب کاهش درآمدهای سالانه مالیاتی این کشور در حدود ۷۰ تا ۹۰ میلیارد دلار می شود. این رقم معادل ۲۰ درصد کل درآمدهای مالیاتی فرانسه است.

فرار مالیاتی سالانه ۵۲۰۰ میلیارد دلار در کشورهای جهان، تأثیرات منفی گسترده ای بر زندگی صدها میلیون از مردم جهان دارد. این مبلغ می تواند بسیاری از کمبودهای کشورهای جهان در زمینه خدمات اجتماعی، بهداشت، تعلیم و تربیت و آموزش و زیر ساخت ها را مرتفع سازد. این مبلغ می تواند سطح اشتغال و درامدها را در اکثریت کشورهای جهان بهبود ببخشد. این مبلغ معادل ۵‚۷ درصد کل رشد تولید ناخالص اقتصاد جهان است.

تزریق این مبلغ به اقتصاد کشورهای جهان می تواند محدودیت های رشد اقتصادی در جهان را کاهش داده و اقتصاد جهانی را به سوی دوران تازه ای از رشد، رونق و توسعه اقتصادی سوق دهد.

در عمل، بازیافت این رقم و سرمایه گذاری آن در اقتصاد جهانی، تمامی بخش های اقتصادی جهان را دچار تحولی بنیادی خواهد کرد. می توان انتظار داشت که تزریق این مبلغ در اقتصاد جهانی که معادل۵‚۷ درصد کل رشد تولید ناخالص اقتصاد جهان است، زمینه های یک رشد اقتصادی ۶ تا ۸ درصدی را در اقتصاد جهان فراهم کند.

در سال ١۷۷۶ آدام اسمیت اقتصاد دان و فیلسوف اسکاتلندی کتاب معروف" ثروت ملل" رامنتشر کرد. این کتاب به عنوان یکی از مهم ترین "مانیفست های" اقتصاد مدرن در چهارچوب سرمایه داری جهانی شناخته می شود.

در بخش هشتم از کتاب " ثروت ملل" آدام اسمیت در باره پویایی سرمایه داری و توسعه اقتصادی در کشورها چنین تحلیل می کند:

هنگامیکه در بنگاه های کوچک، مانند یک کارگاه کفش درآمدی بیش از نیازمندی های خانوادگی صاحبان این بنگاه ها، حاصل می شود. بنگاه دار، این درآمد اضافی را صرف استخدام کارکنان جدید و توسعه تولید در بنگاه خود می کند. از این رویکرد، سود بیشتری نصیب وی می شود. در نتیجه صاحبان بنگاه ها این روند برد- برد را ادامه می دهند. روندی که با افزایش مداوم تولید و نو آوری در بنگاه همراه بوده و به موازات آن سطح اشتغال را در جامعه افزایش می دهد.

آدام اسمیت اعلام می کند افزایش درآمد کارآفرینان در بنگاه های اقتصادی ضمن آنکه پایه های رشد دارائی های صاحبان بنگاه ها را تأمین می کند، موجب توسعه و رونق اقتصاد عمومی و در نتیجه افزایش ثروت ملل می شود.

باید گفت، آنچه آدام اسمیت در حدود ۲۴۰ سال پیش نمی توانست تصور کند، این موضوع بود که سرمایه دارای جهانی در فرآیند رشد خود به مرحله ای خواهد رسید که کارآفرینان، بخش عمده ای از ثروت های ایجاد شده را در بهشت های مالیاتی و صرفاً برای مقاصد شخصی و بر طرف کردن اشتهای سیری ناپذیر خود انباشته می کنند و ملت های جهان را با فرار مالیاتی گسترده، از نعمت ثروت های ایجاد شده محروم می کنند.

پس از ویکی لیکس، افشار لیکس، سویس لیکس،لوکس لیکس، اسناد پاناما، اینک نوبت به افشای اسناد پارادایز رسیده است.

باید اذعان داشت که این افشا گری ها توجه افکار عمومی مردم جهان را به موضوع فرار مالیاتی و وجود یک دنیای موازی و ناشفاف اقتصادی در کنار دنیای روشن اقتصادی جلب کرده است.

این افشا گری ها هماگونه که "پاسکال سن امان"، مدیر مرکز سیاسی و مالیاتی سازمان همکاری و توسعه اقتصادی، OCDE می گوید موجب پیش رفت های قابل توجهی در این زمینه شده است:

"من فکر می کنم که این موضوع نشان می دهد که ما در عرصه تقلب های متداول مالیاتی نیستیم.

یادآور می شوم که پنج سال پیش اسرار بانکی، یک قاعده پذیرفته شده بود. در سویس، لوکزامبورگ، سنگاپور، ژِرزِه و در بیش از ۵۰ کشور جهان امکان مخفی کردن دارایی ها بدون هیچ مشکلی وجود داشته است. اما امروز .ضع فرق کرده است. با آغاز طرح اعلام داده ها و اطلاعات بانکی در سپتامبر گذشته، بیش از ۵۰۰ هزار نفر از اشخاص دارنده حساب در بهشت های مالیاتی ناگزیر شدند که اطلاعات مربوط به حساب های خود را اعلام کنند.

همانطور که ملاحظه می شود، در این زمینه پیشرفت هایی انجام گرفته است.

دوم اینکه در باره فرار مالیاتی قوانین در حال تغییر و تحول هستند. باید به دنبال عملکرد واقعی قوانین در این زمینه بود. در حال حاضر حمایت سیاسی برای این کار وجود دارد.

بدون تردید باید در این راستا فعالیت بیشتری انجام گیرد. من نمی گویم که تمام کارها در این زمینه انجام شده است. هنوز کارهای بسیار زیادی باید انجام بگیرد.

ما مشاهده کرده ایم که تغییراتی بنیادی طی ده سال گذشته در این زمینه انجام شده است."

پییر موسکویسی، کمیسر عالی اتحادیه اروپا در امور مالیاتی از پس زلزله های این افشا گیری ها در سطح اتحادیه اروپا و طرح های در دست مطالعه برای مبارزه با

بهینه سازی مالیاتی می گوید:

"باید هرچه سریع تر نسبت به تصویب قوانینی که مکانیزم های به کار گرفته در جهت بهینه سازی مالیات ها را ممنوع می کنند، اقدام کرد. مکانیزم هایی که افکار عمومی را به حیرت انداخته اند.

من در این باره سه پیشنهاد داده ام:

نخست، اعلام فهرست سیاه بهشت های مالیاتی در جهاندوم، باید تمامی سازمان های رابط و واسطه در این زمینه مانند دفاتر مشاوره حقوقی و بانک ها را مسئولیت پذیر کرد.

در این باره من در ژوئن گذشته یک طرح پیشنهادی به شورای وزیران دارایی اتحادیه اروپا ارائه داده ام. بر اساس این طرح، پیشهاد شده که تمامی سازمان های رابط و واسطه که در این باره خدمات خود را، مانند آرایش حساب ها (مونتاژ مالی) و بهینه سازی مالیات ها به مشتریان ارائه می دهند، کار خود را در نهایت شفافیت انجام دهند. آن روزی که اداره های مالیاتی به این فرآیند آگاهی داشته باشند، رویکرد دیگری را به مورد اجرا خواهند گذاشت. به این معنی که قوانین را با شدت و حدت و بدون کم و کاست در این خصوص اجرا خواهند کرد. سومین پیشنهاد من عبارت از آنست که شرکت های بزرگ چند ملیتی باید تمامی داده های حسابداری، مالی و مالیاتی خود را برای آگاهی افکار عمومی منتشر کنند."

لازم به یاد آوری است که به رغم تلاش های اعلام شده، هنوز در قاره اروپا ١۴ بهشت مالیاتی وجود دارد. شش کشور اروپایی از جمله هلند، ایرلند و سویس هنوز پناه گاهای امنی برای ثروت های فراری محسوب می شود.

گابریل سوچمَن Gabriel Zucman اقتصاددان و استاد اقتصاد دانشگاه برکلی کالیفرنیا برای مبارزه با بهشت های مالیاتی و قانونمند کردن آنها، سه پیشنهاد به شرح زیر می کند:

در وهله نخست، باید تمام بهشت های مالیاتی جهان را برای ترک مخفی کاری وتشویق به همکاری شفاف با اقتصاد جهانی به اقدامات بسیار جدی تلافی جویانه اقتصادی و گمرکی تهدید کرد.

در مرحله دوم، باید نسبت به ایجاد دفاتر ممیزی و ثبت همه فعالیت های مالی جهان در این دفاتر اقدام کرد. در این دفاتر، همه تیترهای مالی موجود در جهان، سهام شرکت ها، اوراق قرضه، و صورت های مالی و سهام تمامی صندوق های سرمایه گذاری در جهان باید ثبت و نگهداری شود.

سوم اینکه تمامی شرکت های چند ملیتی را باید مجبور به ارائه ترازنامه مالی به نحوی کرد که ترازنامه ارائه شده، در برگیرنده صورت ریز و شفاف تمامی فعالیت های اینگونه شرکت ها و شرکت های وابسته به آنها در همه نقاط جهان و در تمامی بخش های اقتصادی باشد. در همین حال میزان فروش و فعالیت این شرکت ها در همه نقاط جهان باید به دقت محاسبه و مبنای پرداخت مالیات قرار بگیرد.

همگی افشا گری ها، از ویکی لیکس گرفته تا اسناد پاناما و افشای اسناد پارادیز بخشی از ابعاد گسترده و نحوه چگونگی فرارهای مالیاتی را و اصولاً جریان ناشفاف امور مالی در جهان را نشان می دهند.

همگی این اسناد، درهایی را باز می کنند و شبکه تارعنکبوتی و تاریک دنیای ناشفاف امور مالی جهان را در معرض نگاه افکار عمومی مردم جهان قرار می دهند.

این اسناد نشان می دهند که چگونه صنعت جدیدی در خفا در جهان گسترش یافته است که رازداری و پنهان کاری قاعده اصلی آنست. این اسناد نشان می دهند که چگونه بهشت های مالیاتی با ساختار کشورهای پیشرفته و نوخاسته جهان در هم تنیده اند و چگونه بسیاری از سیاستمداران و قانون گذاران در کشورهای جهان در برابر لابی های پرقدرت صنعتی و مالی و ابر ثرتمندان سر تسلیم فرود آورده اند و مبدل به مجری خواست های غیر مشروع آنان شده اند.