جنبش مدنی در ستایش جشن و آتش‌افروزی‌های چهارشنبه‌سوری، ولی علیه مواد آتش‌زا

"هدیه کیمیائی" روزنامه‌نگار مقیم تهران، درباره واکنش رسانه‌ها نسبت به کمپین "نه، به چهارشنبه سوری خطرناک" می‌گوید: در مجموع دو گرایش در رسانه‌ها وجود دارد: یک گرایش می‌کوشد کمپین فعلی علیه مواد آتش‌زا را جنبشی علیه جشن چهارشنبه سوری قلمداد کند و گروه دیگری از رسانه‌ها تأکید می‌کنند که باید جشن‌های خود را داشته باشیم ولی از مواد خطرزا استفاده نکنیم.

در حالیکه در آستانه جشن های سنتی مراسم پرهیجان شب چهارشنبه سوری، خبر تأسف‌بار کشته شدن ٧ نوجوان در شهر اردبیل در حین تدارک مواد آتش‌زا همه را متأثر کرد، رسانه ها و شبکه‌های اجتماعی از گسترش روزافزون کمپینی خبر می دهند که با شعار "نه، به چهارشنبه سوری خطرناک"، اینک در بسیاری از نقاط کشور در حال پیشروی است و هواداران جدیدی به آن می‌پیوندند.
ویژگی این جنبش مدنی در آن است که از همان ابتدا، گفتمان خود را از ادبیات عامرانه حکومتی و نیز زبان خصمانه و آتش‌ستیزِ مقامات دینی جدا کرد، و در گام اول با به رسمیت شناختن این جشن ملی و سنتی و پذیرش کامل رعایت قواعد آن یعنی پریدن از روی آتش و برپائی مراسم جشن و شادمانی، وارد صحنه شد و آنگاه بسراغ بخش‌های خطرناک این مراسم رفت و به نکوهش از مواد آتش‌زا پرداخت و هدف این کمپین را حذف این بخش، از مراسم چهارشنبه سوری اعلام کرد.

جالب است که برخی از نشریات محافظه‌کار که در تمام سال‌های گذشته با این سنت نوروزی مخالف بودند و علیه برگزاری آن جوانان کشور را نکوهش میکردند، اینک با براه افتادن این کمپین جدید، به خاک پاشیدن به چشم مردم ادامه می دهند و مدعی شده‌اند که این کمپین بقصد تحریم چهارشنبه سوری براه افتاده است.

روزنامه "بهار" خبر می دهد که نشریه اینترنتی "جام جم آن لاین" که رسانه وابسته به صدا و سیما است، این جنبش را تحریم چهارشنبه سوری توصیف کرد و حتی در انتقال خبر فعالیت‌های "پرویز پرستوئی" در راستای این کمپین، مدعی شد که «پرویز پرستوئی کمپین تحریم چهارشنبه سوری راه انداخت».

بدنیست بدانید که "پرویز پرستوئی" در اینستاگرامش نوشته است «چهار شنبه سوری جشن ماست؛ از امسال آتش درست می‌کنیم و از روی آن می‌پریم و شادی می کنیم؛ از امسال قاشق‌زنی می‌کنیم و به یکدیگر شیرینی می‌دهیم... خیابان‌ها را رنگارنگ می کنیم و به هم عشق می‌ورزیم ...و چهارشنبه سوری را ایرانی برگزار می‌کنیم» ولی «پولمان را حرام ترقه‌ها نمی‌کنیم».

"جلال ملکی"، سخنگوی سازمان آتش نشانی نیز در سخنرانی دو روز پیش خود در تاتر شهر به مردم اطمینان داد که «ما اصلاً قصدی برای نفی جشن زیبا و باستانی چهارشنبه سوری نداریم». او همچنین در مراسمی بمناسبت امضای یک طومار هفتاد متری با ٤٣هزار امضای دانش‌آموزان دختر و پسر، خطاب به آنها گفت «ما فقط بدنبال آن هستیم که امسال در کنار هم یک چهارشنبه سوری سراسر شادمانه داشته باشیم».

این جنبش مدنی خودجوش که ابتدا با تردید و ابهام در میان بخش‌هائی از کنشگران جامعه مدنی شکل گرفت و بنظر می‌رسد منبع الهامش حوادث تلخ آتش سوزی ساختمان پلاسکو بود و هوشمندانه این فاجعه را با مراسم سنتی چهارشنبه سوری پیوند داد، پس از گذشت مدت زمان کوتاهی در میان جوانان بازتاب قابل توجهی پیدا کرد و این روزها با نزدیک شدن به مراسم شب چهارشنبه سوری بنظر می رسد ابعاد قابل توجهی بخود گرفته است.
گفته می شود که ورود آتش‌نشانان به صحنه و پیوستن انجمن سوختگی ققنوس به این کمپین به گسترش و محبوبیت آن افزود و این روزها بنظر می‌رسد که موج های جدیدی از حمایت‌های مردمی این جنبش را فراگیرتر کرده است.
اینک برخی از هنرمندان سرشناس نیز یکی پس از دیگری به این کمپین می‌پیوندند و با ورود گروه‌هائی از دانش‌آموزان مدارس مختلف با امضای طوماری علیه استفاده از ترقه در جشن های چهارشنبه سوری و همزمان فعال‌تر شدن رسانه‌ها و نیز شبکه‌های مجازی این حرکت می رود که شاید همه جا گیر شود.

در گفتگویی با هدیه کیمیائی، روزنامه‌نگار اجتماعی در تهران، او نیز از گسترش چشمگیر این جنبش یاد می‌کند و می‌گوید هم اکنون بسیاری از کسانی که بهر دلیل معروفیت و محبوبیتی در میان مردم دارند با هشتگ‌هائی در شبکه‌های مجازی به میدان آمده‌اند و از مردم می‌خواهند در مراسم چهارشنبه سوری از مواد آتش‌زا استفاده نکنند.

هدیه کیمیائی در مقابل این پرسش که شانس موفقیت این حرکت مدنی چقدر است؟ می گوید بخشی از تمایل جوانان به استفاده از مواد آتش‌زا میل آنها به ابراز وجود است. اگر در جامعه شرایطی فراهم باشد که جوانان بتوانند به صحنه بیایند و در اشکال دیگری ابراز وجود کنند، آنگاه ممکن است درصد چنین حوادثی پائین بیاید؛ ولی اگر جائی برای شادی وجود نداشته باشد و جوان‌ها نتوانند دور هم جمع شوند، ممکن است این اتفاقات باز هم تکرار شوند.

بد نیست بدانید که گروه جامعه روزنامه "بهار" در مقاله ای که امروز دوشنبه ۲۳ اسفند/ ١٣مارس منتشر کرده است، به علل رشد توسل به مواد انفجاری در میان جوانان پرداخته و یادآوری می کند که در این سال‌ها، کسانی گهگاه «از جایگاه‌های رسمی و حکومتی»، آئین چهارشنبه سوری را «جهالتی مجوسانه و آتش پرستانه» می‌نامیدند و همین روایت  بهانه‌ای میشد برای «برخوردهای پلیسی با این سنت شادی آفرین کهنسال».
بروایت این نشریه، «میدانیم و آشکارا در این چند دهه شاهد بودیم که علت گسترش مواد آتش‌افروز... معلول مستقیم همین برخوردهای پلیسی بوده است».

آیا امکان دارد که کمپین مدنی "نه، به چهارشنبه سوری خطرناک"، امسال در شب چهارشنبه سوری بیاری حذف سیاست‌های پلیسی و امنیتی و آزاد گذاردن مردم در اجرای سنت‌هایشان، به کامیابی دست یابد؟

گفتگو با هدیه کیمیائی، روزنامه‌نگار اجتماعی در تهران را در فایل صوتی بالای صفحه گوش کنید.