دسترسی به محتوای اصلی
کتاب‌ها و اندیشه‌ها

همجنس‌گرایی و جهان اسلام؛ گفت‌وگو با عبدالله طایع، نویسنده مراکشی

نتشر شده در:

در سی و هفتمین دوره نمایشگاه کتاب پاریس که در روزهای ۲۴ تا ۲۷ مارس برگزار ‌شد، برای اولین بار در تاریخ این نمایشگاه، کشوری از آفریقا مهمان نمایشگاه کتاب پاریس بود و سی و چهار نویسنده مراکشی فرانسوی‌زبان از جمله دوازده زن، به این نمایشگاه آمده بودند تا تنوع ادبیات در کشورشان را به بازدیدکنندگان نمایان کنند.

عبدالله طایع
عبدالله طایع DR
تبلیغ بازرگانی

عبدالله طایع، یکی از این نویسندگان مراکشی بود. او که ۴۴ سال دارد، ادبیات فرانسه را در دانشگاه‌های محمد پنجم رباط، ژنو و سوربن پاریس خوانده است. این نویسنده در کارنامه ادبی خود هم مجموعه داستان کوتاه و هم رمان دارد و همجنس گرایی در کشورهای عربی، یکی از موضوعات اصلی این آثار است. "روز شاه" (۲۰۱۰) برنده جایزه فلور، "بی‌وفاها" (۲۰۱۲) و "کشوری برای مردن" (۲۰۱۵) از عناوین رمانهای این نویسنده است. عبدالله طایع در سال ۲۰۱۲ اولین فیلم خود را با نام "ارتش صلح" ساخت که اقتباسی سینمایی از سومین رمان اوست. این فیلم در جشنواره ونیز به نمایش درآمد.

این نویسنده امسال با رمان "کسی که شایسته دوست داشته شدن است" (انتشارات سوی) در نمایشگاه کتاب پاریس حضور داشت. این رمان، که در قالب نامه‌نگاری نوشته شده، داستان احمد، یک مرد ۴۰ ساله مراکشی است که در پاریس زندگی می‌کند. او تصمیم می‌گیرد به مادرش که پنج سال پیش مرده، نامه بنویسد تا بالاخره زندگی همجنس‌گرایانه‌اش را برای او تعریف کند.

عبدالله طایع، در گفت‌وگو با رادیو بین‌المللی فرانسه در محل نمایشگاه‌ کتاب پاریس، در ابتدا نظرش را درباره دیگر نویسندگان مراکشی فرانسوی‌زبان که به این نمایشگاه دعوت شدند، توضیح داد: "من خیلی به آنان احساس نزدیکی می‌کنم، هر چند که در اصل این نویسندگان از زبان ادبی و از زبان فرانسه به یک شیوه استفاده نمی‌کنند، اما ما از یک سرزمین می‌آییم و اگر بتوانم بگویم، از مرزهای مشترک می‌آییم. هر کدام از این نویسندگان ویژگی‌های خاص خود را دارد. مثلا من خودم را خیلی به لیلا سلیمانی نزدیک می‌دانم که اخیرا جایزه گنکور را به دست آورده. خودم را نزدیک به خشونتی می دانم که در کتابش وجود دارد و همچنین مثلا زنان رمانش که تمایل به شکستن تمامی ساختارهای بورژوازی در فرانسه را دارند. من خودم را به محمد شکری نیز نزدیک می دانم، و کتاب معروفش به نام "نان برهنه". من خودم را به عنوان پسر محمد شکری می دانم و امثال من در مراکش کم نیستند. زیرا او بود که راه را به ما نشان داد تا چهره مراکش را عریان کنیم و خشونت نهفته در این کشور را بازگو کنیم، هر چیزی را که حس می کنیم، بدون آنکه بترسیم، بدون آنکه شرم داشته باشیم..."

همانطور که در ابتدا اشاره شد، موضوع رابطه همجنسگرایی و جهان اسلام، یکی از موضوعات اصلی آثار عبدالله طایع است. اما عبدالله طایع اولین نویسنده‌ مراکشی نیست که درباره این موضوع حساس داستان و رمان می‌نویسد. او خود را مدیون کسانی می داند که پیشتر قدم در این راه گذاشته‌اند: "من نمی‌دانم که آیا یک استمراری در میان نویسندگان مراکشی وجود دارد یا نه، اما من خودم را نزدیک به مضامین آثار آنان احساس می کنم و به خود آنان به مثابه وجود انسانی، زیرا آنان بالاخره مراکشی هستند و ارتباطاتی میان ما وجود دارد. همچنین همزمان من همجنسگرا هم هستم، و به همراه "رشید اُ" جزو معدود نویسندگان مراکشی هستیم که درباره این موضوع می‌نویسیم. همجنسگرایی در مراکش تابو است، زیرا از نظر سیاسی تابو به شمار می‌رود و تفاوت تابو سیاسی با دیگر تابوها این است که از سوی حکومت درباره‌اش تصمیم‌گیری می‌شود. از سوی کسانی که هنوز در سال ۲۰۱۷ در مراکش حکمرانی می‌کنند و تصمیم می‌گیرند که همجنسگرایی را به عنوان یک جرم تلقی کنند و مجازات زندان را برای مراکشی‌های همجنسگرا در نظر بگیرند. اگر زمانی تصمیم گرفته شود که مجازات حکومتی برای همجنسگرایی از بین برود، تابوی اجتماعی همجنسگرایی در مراکش هم فرومی‌ریزد. ولی اکنون کسانی که مراکش را اداره می کنند همچنان نمی خواهند که مجازات همجنسگرایی را لغو کنند."

رمان "کسی که شایسته دوست داشته شدن است" (انتشارات سوی)  نوشته عبدالله طایع
رمان "کسی که شایسته دوست داشته شدن است" (انتشارات سوی) نوشته عبدالله طایع

این اظهارات عبدالله طایع، نویسنده مراکشی در حالی است که مراکش ٣۵ میلیون جمعیت دارد و جامعه آن به دو دسته مذهبی‌ محافظه‌کار و افراد غیرمذهبی گشوده به غرب تقسیم می‌شود. بر اساس قوانین مراکش، همجنسگراها با مجازات شش تا سه سال زندان روبه‌رو می شوند. پیشتر لیلا سلیمانی، رمان‌نویس فرانسوی-مراکشی برنده جایزه "گنکور"، نیز در واکنش به زندانی شدن دو دختر نوجوان به اتهام همجنسگرایی در مراکش، از مردم این کشور خواسته بود تا علیه "قانونگذاری قرون وسطایی" اعتراض کنند. در اکتبر گذشته، "صنعا" و "هاجر" دو دختر ۱۶ و ١٧ ساله، درحالی که در پشت بام خانه‌ای در شهر مراکش در حال بوسیدن یکدیگر بودند، توسط پلیس بازداشت شدند. این دو دختر نوجوان، ٤٨ ساعت پس از بازداشت، به دادگاه معرفی شدند و دادگاه نیز آنان را بر اساس اصل ۴۸۹ قانون کیفری به «عمل منافی طبیعت» متهم و به زندان محکوم کرد. لیلا سلیمانی این اقدام دستگاه قضایی مراکش را «سوءاستفاده از قدرت» و «تحقیر» شهروندان خواند.

اما عبدالله طایع در گفت‌وگو با رادیو بین‌المللی فرانسه معتقد است که نویسندگان چندان نمی‌توانند بر سرنوشت کشورشان تأثیر بگذارند و این سیاستمداران هستند که تصمیم نهایی را می‌گیرند: "از زمانی که من وارد فرانسه شدم، همواره می‌شنیدم، به ویژه در دهه‌های هفتاد و هشتاد، که نویسندگان باید فلان چیز را به پیش ببرند و فلان کار را بکنند، اما با این حال می دیدیم که نویسندگان نمی توانند همه کار کنند، آنان فقط می توانند بر یک یا دو نفر تأثیر بگذارند، نظر آن زن یا این پسر نوجوان را تغییر دهند... برای این که همجنسگراها در مراکش و در آفریقا آزادانه زندگی کنند، باید کسانی که این کشورها را اداره می کنند شهروندان مراکش و در کل آفریقا را به عنوان انسان‌های بالغ در نظر بگیرند، و وظیفه خود را محافظت از آنان در چهارچوب قانون بدانند و باید به این تصور که مردم کودکان صغیر هستند پایان دهند."

با این حال عبدالله طایع، دست‌کم تأثیر نوشتن را بر خود نویسنده می‌داند و می گوید وقتی از همجنسگرایی می نویسد از ترسی که حکومت تلاش می‌کند برقرار کند، رهایی می یابد: "برای من نوشتن خیلی مهم است، چون وقتی می نویسم درکل از ترس خارج می شوم، ترس سیاسی، ترس مذهبی و ترس اجتماعی. و دور می شوم از چیزهایی که تلاش می شود هر روز بر من مسلط شوند، ترس‌هایی که مرا از گفتن چیزها باز می‌دارند، در گفتگو با خواهرم یا با فلان فرانسوی که با نگاهی نژادپرستانه مرا می نگرد. وقتی می نویسم سعی می کنم آزادتر از همیشه باشم، برهنه تر از همیشه، طاغی تر از همیشه، و حتی بی تربیت تر از همیشه..."

رمان "کسی که شایسته دوست داشته شدن است" در واقع بر اساس زندگی واقعی خود نویسنده نوشته شده است. مادر عبدالله طایع نیز چند سال پیش درگذشته و طایع خود می گوید که بسیاری از ویژگیهای مادرش در شخصیت‌پردازی مادر احمد استفاده کرده است: "چیزهای زیادی از مادرم در این شخصیت وجود دارد، و همچنین چیزهای دیگری وجود دارد که با جادوی نوشتن و ادبیات وارد این شخصیت شده است. اما مرگ مادرم باعث شد من تصمیم بگیرم این کتاب را بنویسم..."

دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید

اخبار جهان را با بارگیری اَپ ار.اف.ای دنبال کنید

بخش‌های دیگر را ببینید
این صفحه یافته نشد

صفحۀ مورد توجۀ شما یافته نشد.