دسترسی به محتوای اصلی
سیمای فرانسه

کتاب راهنمای آموزش و پرورش فرانسه در صیانت از لائیسیته در مدارس

نتشر شده در:

مدت‌هاست که رواج نامدارایی و افکار و رفتارهای بنیادگرایانه از سوی برخی دانش آموزان مسلمان در مدارس فرانسه، به منشاء نگرانی عمومی در این کشور بدل شده به ویژه اینکه نهاد مدرسه در فرانسه همواره به عنوان یکی از ارکان مهم جمهوری و ارزش های دموکراتیک این کشور به شمار رفته است. به دلیل همین نگرانی است که وزارت آموزش و پرورش فرانسه در سی‌ام ماه مه سند هشتاد صفحه ای را تحت عنوان «راهنمای لائیسیته» ویژه مدیران و آموزگاران در مدارس این کشور توزیع کرده است.

ژان-میشل بلانکه وزیر آموزش و پرورش فرانسه در یکی از مدارس این کشور
ژان-میشل بلانکه وزیر آموزش و پرورش فرانسه در یکی از مدارس این کشور GS Ronsard
تبلیغ بازرگانی

هدف از تهیه و توزیع این سند یاری رساندن به آموزگاران، مدیران و کادر آموزشی مدارس برای حل مسائل مربوط به لائیسیته یا در واقع برای جلوگیری از نقض لائیسیته به عنوان مهمترین رکن جمهوری اعلام شده است. به همین دلیل کتاب «راهنمای لائیسیته» از همان نخستین سطر خود، بند یک قانون اساسی فرانسه را یادآوری کرده که به صراحت می گوید : "فرانسه جمهوری واحد، تجزیه ناپذیر، لائیک، دموکراتیک و اجتماعی است."

کتاب «راهنمای لائیسیته» همچنین یادآوری می کند که قانون ۱۹۰۵ معروف به قانون لائیسیته یا جدایی کلیساها از دولت نتیجهٔ تاریخ طولانی است که از قرن هفده و با احترام به کلیه مذاهب در فرانسه آغاز می شود و هدف از آن رهایی انسان، آزادی وجدان او و برابری حقوقی افراد بوده است.

کتاب «راهنمای لائیسیته» تصریح می کند که توضیح این اصل بنیادین جمهوری فرانسه امروز نیازمند به کارگیری گفتگوی دائمی و عمومی به ویژه با خانواده های کودکان و یادآوری این قانون با ایجاد فضای همفکری میان کارکنان نظام آموزشی است. 

سند جدید آموزش و پرورش فرانسه جایگزین متن مشابه ای است که در سال ۲۰۱۶ تحت عنوان «دفترچه لائیسیته» توسط وزیر پیشین آموزش و پرورش فرانسه، خانم «نجات ولو-بلقاسم»، در سی صفحه تنظیم و در اختیار کادر آموزشی مدارس این کشور قرار گرفت. در قیاس با این متن، سند جدید بسط بیشتری یافته و با استناد به موارد مشخص به هر یک از آسیب های لائیسیته پاسخ های عملی و حقوقی مشخص داده است.

خود وزیر آموزش و پرورش فرانسه، ژان-میشل بلانکه، از «راهنمای لائیسیته» به عنوان نسخۀ اراده گرایانۀ «دفترچه لائیسیته» یاد کرده که توسط وزیر پیشین آموزش و پرورش فرانسه انتشار یافت.

خانم "انی ژن‌وار"، معاون رئیس مجلس ملی فرانسه و دبیر کل حزب جمهوری خواهان این کشور، با پشتیبانی از انتشار «راهنمای لائیسیته» ابتکار و اقدام وزارت آموزش و پرورش را در زمینۀ صیانت از لائیسیته ضروری دانسته، زیرا، به گفتۀ او، امروز اصل لائیسیته در خود مدارس هدف حمله قرار گرفته و زیر سئوال رفته است. او وضعیت برخی مدارس را از این منظر بسیار نگران کننده خوانده به طوری که، به گفتۀ وی، اینک برخی مدارس فرانسه حتا از ثبت نام برخی کودکان به دلیل تبار مذهبی شان خودداری می‌کنند زیرا، قادر به تضمین امنیت آنان نیستند.

اگر چه تلقی هر دو سند در دفاع از اصل لائیسیته یکسان است، اما، راهنمای جدیدی که به درخواست و نهایتا با تائید وزیر آموزش و پرورش فرانسه، ژان‌میشل بلانکه، تهیه و منتشر شده در زمینهٔ دفاع از جدایی دین از دولت رویکردی تهاجمی‌ اتخاذ کرده است. راهنمای جدید همانند سند پیشین تاکید می‌کند که رعایت اصل لائیسیته در مدارس فرانسه ضامن شکلگیری شخصیت دانش‌آموز، استقلال رای و آشنایی او با تجربه و حقوق شهروندی است. اما، در قیاس با سند پیشین، «راهنمای لائیسیته» علاوه بر قانون ۱۹۰۵ فرانسه، یعنی قانون جدایی دین از دولت، به قانون سال ۲۰۰۴ نیز استناد می‌کند. یعنی بر ممنوعیت حمل هر گونه نشان مذهبی فاحش در مدارس تاکید می‌ورزد و در دفاع از این قانون سرسختی بسیاری از خود نشان می‌دهد.

کتاب راهنمای جدید وزارت آموزش و پرورش فرانسه از همان ابتدا تصریح می‌کند : «لائیسیته به هیچ فردی اجازه نمی‌دهد که با اتکا به باورهای مذهبی‌اش قواعد عمومی را نادیده بگیرد که در اصل مناسبات میان نهادهای عمومی و افراد را تنظیم می کنند.» این راهنما ضمن تاکید بر اولویت قوانین دموکراتیک نسبت به قوانین مذهبی، می‌افزاید که «عدم رعایت قوانین دموکراتیک و دستورها و ابلاغیه‌های وزارت آموزش و پرورش از سوی هر دانش آموزی که باشد، او را با تدابیر انضباطی مواجه می کند.»

برای نمونه، کتاب «راهنمای لائیسیته» می نویسد : نمی توان به دلایل مذهبی دانش آموز را از شرکت در فعالیت های آموزشی (اعم از مشارکت در برخی مواد درسی نظیر آموزش موسیقی و هنرهای تجسمی، ورزش یا بازدید از اماکن تاریخی و مذهبی و غیره) محروم کرد. در این راهنما، حضور منضبط و منظم شاگرد در کلیه کلاس‌ها اجباری و غیبت او در برخی کلاس‌ها به دلایل مذهبی غیرقابل پذیرش اعلام شده است.

برای نمونه، کتاب «راهنمای لائیسیته» تأکید کرده است که نمی توان به دلایل مذهبی از حضور دانش آموزان به ویژه دانش آموزان دختر در فعالیت های ورزشی از جمله از رفتن آنان به استخر جلوگیری کرد. 

«راهنمای لائیسیته» می گوید : در صورتی که یک منازعه بر سر موضوعی مرتبط با اصل لائیسیته از طریق گفتگو حل و فصل نشود مدیر مدرسه می تواند با تشکیل کمیتهٔ انضباطی دانش آموز را توبیخ و حتا او را برای همیشه از مدرسه اخراج کند.

بر اساس راهنمای جدید لائیسیته، مدیران مدارس ضامن رعایت این اصل در مدارس هستند و وظیفهٔ آنان ارایهٔ پاسخ‌های قاطع به هر اقدامی است که به این اصل بنیادین جمهوری فرانسه آسیب می رساند.

«راهنمای لائیسیته» تصریح می‌کند که این پاسخ باید هر بار از طریق آموزش و راهنمایی و گفتگو با دانش آموز و اولیای وی به منظور اقناع آنان صورت بپذیرد. اما «این گفتگو هرگز به منزلهٔ مذاکره یا مصالحه بر سر اصل لائیسیته نیست و نمی تواند تحت هیچ عنوانی به گریز از این قانون منجر شود.»

کتاب «راهنمای لائیسیته» تأکید می کند که ایجاد فضای تفاهم به دانش آموزان طریقهٔ گفتگوی دموکراتیک در خصوص موضوعات زندگی فردی و جمعی در مدارس و دیگر حوزه ها را می آموزاند. این راهنما حتا به موارد مربوط به برخی کارکنان وزارت آموزش و پرورش نیز توجه کرده که برای نمونه از دست دادن با همکاران زن به دلایل مذهبی خودداری می ورزند. به همین دلیل کتاب «راهنمای لائیسیته» صریحاً می‌گوید : «هیچکس نمی تواند به استناد به عقایدش برابری میان زنان و مردان را زیر سئوال ببرد.» سند وزارت آموزش و پرورش می‌افزاید که نقض قواعد اولیه ادب در چارچوب نظام آموزشی مغایر با عرف و قوانین کشور است.

دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید

اخبار جهان را با بارگیری اَپ ار.اف.ای دنبال کنید

بخش‌های دیگر را ببینید
این صفحه یافته نشد

صفحۀ مورد توجۀ شما یافته نشد.