دسترسی به محتوای اصلی
سیمای فرانسه

ماکرون و معضل تربیت کادرهای دولتی در فرانسه

نتشر شده در:

پنجشنبه بیست و شش آوریل، امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه، در جریان یک کنفرانس بزرگ مطبوعاتی در کاخ الیزه اعلام کرد که قصد دارد در چارچوب طرح های اصلاحی دولت "مدرسۀ عالی امور اداری" را منحل کند و دسترسی به بسیاری از مناصب مهم دولت را برای همگان تسهیل سازد.  

امانوئل ماکرون رئیس جمهوری فرانسه
امانوئل ماکرون رئیس جمهوری فرانسه AFP
تبلیغ بازرگانی

او گفته است که هدفش از این اقدام ترغیب "شایسته سالاری" در دستیابی به مناصب دولتی است، حتا اگر این تصمیم با مقاومت صاحبان همین مناصب و نهادهای وابسته به آنها در درون قدرت روبرو شود.

ظاهراً آنچه امانوئل ماکرون را به چنین تصمیمی واداشته نتایج مباحث ملی است که طی ماه های گذشته او را سخت درگیر خود و در عین حال متقاعد ساخت که وقت اصلاحات فوری از جمله اصلاح نهادهای قدرت فرا رسیده است. در جریان این مباحث امانوئل ماکرون شاید بیش از هر زمان پی برد که فارغ التحصیلان مدرسۀ عالی امور اداری فرانسه که به مناصب مهم دولتی دست می یابند به اندازۀ نمایندگان سیاسی این کشور با بحران حقانیت روبرو هستند.

از نگاه عمومی مدیران و کارکنان عالی دولت نه خدمتگزاران منافع عمومی، بلکه نمایندگان یک الیگارشی به شمار می روند که هر گونه پیوند خود را با واقعیت از دست داده‌اند.

با توجه به تجارب مشابه طی سال های گذشته به نظر نمی‌رسد که اصلاح نظام اداری و انحلال مدرسۀ عالی امور اداری کار ساده ای باشد. در سال ۱۹۹۵ ژاک شیراک رئیس جمهوری وقت فرانسه و از شاگردان مدرسۀ عالی علوم اداری همانند امانوئل ماکرون وعده داد که این نهاد آموزش کادرهای دولتی را منحل کند، زیرا، آن را "نماد یک الیت شکست خورده و یک کاست خودگمار" می‌داند. با این حال، ژاک شیراک موفق به انجام این مهم نشد و جانشین او، نیکلا سرکوزی، نیز نتوانست چنین طرحی را به اجرا بگذارد.

دوازده سال بعد از ژاک شیراک، نیکلا سرکوزی نیز از این امر ابراز شگفتی می‌کرد که جوانان فارغ التحصیل مدرسۀ عالی امور اداری فرانسه در سن بیست و شش سالگی اطمینان کامل دارند که در پایان دورۀ تحصیل خود، زندگی حرفه ای آنان در مدارج عالی دولت یا در رأس بنگاه های بزرگ اقتصادی برای همیشه تضمین شده است.

تربیت مدیران نخبۀ دولتی بر پایۀ "شایسته سالاری"، در زمان تأسیس مدرسۀ عالی امور اداری فرانسه در سال ۱۹۴۵ فکر بدی نبود. در آن زمان هدف بازسازی فرانسه پس از ویرانی ها و آشوب دومین جنگ جهانی و در عین حال مبارزه با خویشاوندگماری بود که در وزارتخانه های مختلف فرانسه تا پیش از دورۀ جنگ سلطه داشت.

در این دوره تأسیس مدرسۀ عالی امور اداری نتیجۀ توافقی میان شارل دو گل و رهبر وقت حزب کمونیست فرانسه، موریس تورز، بود. باید اعتراف کرد که در نخستین مرحله از حیات خود مدرسۀ عالی امور اداری فرانسه توانست بهترین مدیران نوگرا را به خدمت دولت و کشور فرانسه درآورد، هر چند این گرایش به مرور رنگ باخت و بیشتر به امتیاز ویژۀ یک طبقۀ خاص بدل شد.

اکثریت بزرگ شاگردان مدرسۀ عالی امور اداری را فرزندان مدیران عالیرتبۀ دولتی تشکیل می دهند و فرزندان کارگران غایبان اصلی این مدرسه به شمار می روند. در سال‌های ۲٠۱۲-۲٠٠۸ فرزندان مدیران عالیرتبۀ فرانسه یا طبقات متوسط مرفه ۶۸ درصد دانشجویان مدرسۀ عالی امور اداری فرانسه را تشکیل می دادند، در حالی که خود این طبقات تنها ۱۷ درصد جمعیت فرانسه را دربرمی‌گیرند. اما، این گرایش فقط شامل مدرسۀ عالی امور اداری نمی شود. ۵۲ درصد شاگردان مدارس عالی بازرگانی فرانسه نیز فرزندان مدیران دولتی این کشور هستند.

با این حال، منتقدان تصمیم رئیس جمهوری فرانسه می گویند که هدف نباید انحلال مدرسۀ عالی امور اداری، بلکه اصلاح آن آنهم در چارچوب اصلاحات اساسی تر مهمترین دستگاه های اداری دولت باشد. زیرا، انحلال این مدرسه به نیاز کادرسازی برای دولت خاتمه نمی دهد. به گفتۀ آنان مدرسۀ عالی امور اداری فرانسه در قالب کنونی آن نتیجۀ تأسیس مدارس عالی مشابه در محلات مرفه و نهایتاً حاصل یک جبر اقتصادی و اجتماعی است که نمی توان با انحلال مدرسۀ عالی امور اداری به آن پایان داد.  

منتقدان تصمیم رئیس جمهوری فرانسه همچنین می گویند که هدف نهایی از انحلال مدرسۀ عالی و کنکور ورودی آن - که خود یکی از ضمانت های بزرگ شایسته سالاری است-، تقویت سلطۀ بخش خصوصی بر ارکان دولت و نیروهای درونی آن است. چنین تصمیمی، به گفتۀ منتقدان رئیس جمهوری، به الیگارشی قدرت پایان نمی دهد، بلکه شکل دیگری به آن می بخشد. به گفتۀ منتقدان به جای انحلال مدرسۀ عالی علوم اداری باید ایدۀ اولیه آن را احیا کرد. یعنی : بازسازی کشور بر پایۀ مبارزه با خویشاوندگماری و ایجاد نوعی شایسته سالاری که در خدمت منافع عمومی کشور و دولت باشد.    

دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید

اخبار جهان را با بارگیری اَپ ار.اف.ای دنبال کنید

بخش‌های دیگر را ببینید
این صفحه یافته نشد

صفحۀ مورد توجۀ شما یافته نشد.