دسترسی به محتوای اصلی
سیمای فرانسه

فضا عرصۀ جدید دکترین دفاعی فرانسه

نتشر شده در:

در ۲۵ ژوئیه گذشته فلورانس پرلی، وزیر دفاع فرانسه، با معرفی راهبرد دفاع فضایی این کشور اعلام کرد که فرانسه ۷۰۰ میلیون یورو دیگر به بودجهٔ دفاع فعال از ماهواره هایش اضافه می کند. بودجهٔ دفاع فضایی فرانسه در چارچوب قانون برنامه ریزی نظامی این کشور تا سال ۲۰۲۵ به ۳ میلیارد و ۶۰۰ میلیون یورو بالغ می شود. در سخنانش وزیر دفاع فرانسه از فضای ماورای جو به عنوان «جبههٔ جدید» یاد کرد. این «جبهه» از منظر قدرت‌های نظامی بیش از پیش به نوعی فضای جدید تخاصم، اعم از عملیات مخفیانه و یا رویارویی مستقیم تبدیل شده است.

فضا عرصۀ جدید دکترین دفاعی فرانسه
فضا عرصۀ جدید دکترین دفاعی فرانسه numerama
تبلیغ بازرگانی

در سال ۱۹۸۳ برای نخستین بار رونالد ریگان، رئیس جمهوری وقت آمریکا، طرحی را تحت عنوان «ابتکار دفاع راهبردی» راه اندازی کرد که هدفش رهگیری و نابودی موشک های قاره پیمایی بود که اتحاد شوروی سابق می توانست در صورت وقوع جنگ جهانی سوم علیه ایالات متحد آمریکا به کار بگیرد. اما، دولت آمریکا سرانجام ناچار شد از توسعهٔ این طرح پرهزینهٔ نظامی پیش از حتا فروپاشی اتحاد شوروی صرف نظر کند.

 

با این حال ۳۵ سال بعد دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، رقابت تسلیحاتی در فضا را در چارچوب طرح تازه ای با عنوان «نیروی فضایی آمریکا» از سر گرفت. او در ژوئن سال ۲۰۱۸ گفت : «ما نمی خواهیم تحت سلطهٔ روسیه یا چین باشیم. در عرصهٔ فضایی ما همواره در موضع برتر بوده ایم. [...] از این پس حضور آمریکا در فضا به تنهایی کفایت نمی‌کند. باید برتری آمریکا را در فضا ضمانت کرد و به همین خاطر تحقق طرح نیروی فضایی آمریکا را آغاز می‌کنم.»

 

نظامی شدن فزایندهٔ فضا نتیجهٔ رقابت های حاد میان قدرت‌های جهانی است. در سال های گذشته رفتارهای مشکوک با استفاده از فنون فضایی رو به افزایش بوده است. در این بین گاه  ماهواره های کشورهای غربی هدف جاسوسی قرار گرفته‌اند و گاه در سامانه های جهت یابی ماهواره ای (جی پ اس) کشورهای عضو پیمان آتلانتیک شمالی، ناتو، حین برگزاری مانورهای نظامی اختلال هایی ایجاد شده است.

 

اکنون مدت هاست که برخی کشورها نابود کردن ماهواره ها را در جو زمین به آزمون گذاشته اند. برای انجام این آزمایش ها آمریکا طرح «آسات» را در دههٔ ۱۹۸۰ به اجرا گذاشت. روسیه نیز از سلاح های مشابه که بعضا از آنها تحت عنوان «سلاح های انتحاری» یاد می‌شود در فضا استفاده کرده است. در سال ۲۰۰۷ چین طی آزمایشی نشان داد که قادر است یک ماهواره را در فضا منهدم کند و در بهار گذشته هند نیز به آزمایشی مشابه دست زد. در پی این آزمایش، نخست وزیر هند اظهار داشت که این کشور نیز وارد باشگاه ابرقدرت های فضایی شده است. زیرا، پیش از این آزمایش، تنها سه کشور آمریکا، روسیه و چین قادربودند از زمین یک ماهواره را آماج قرار داده و نابود کنند.

 

با این حال، هند با آزمایش خود هزاران لاشهٔ ناشی از انهدام ماهواره را در فضا پراکند که به طور بالقوه مانع از به کار گیری ماهواره های جهت یاب هستند. برای یک قدرت جهانی از میان بردن ماهواره ها به منزلهٔ شلیک کردن به پای خود است.

 

«اگزاویه پاسکو»، مدیر «بنیاد تحقیقات راهبردی» در فرانسه معتقد است که برای ارتش های قدرت های جهانی این نشانه ها جدی و نگران کننده هستند. کارشناس فرانسوی می گوید : «بیش از پیش ارتش های جهان هدایت عملیات نظامی خود را بر فضا متکی می سازند و به همین خاطر امکاناتی که فضا در اختیار آنها می گذارد جنبهٔ حیاتی پیدا می کند.» به گفتهٔ محقق فرانسوی پانزده سالی می شود که ارتش های قدرت های جهانی به چنین نتیجه ای رسیده اند. در فرانسه آگاهی از اهمیت راهبردی فضا از منظر نظامی با آخرین عملیات نظامی برونمرزی این کشور به ویژه در کشور مالی همزمان است. صحرای آفریقا قلمرو بسیار گسترده ای است و کارآیی نظامی در این عرصهٔ بزرگ نیازمند کارآیی در عرصه فضا است. «اگزاویه پاسکو» معتقد است که آگاهی از این مهم در فرانسه با تاخیر صورت گرفته است.

 

بی سبب نیست که در سیزدهم ژوئیه گذشته امانوئول ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه، با اعلام دکترین جدید فضایی این کشور گفت که این دکترین تامین کنندهٔ دفاع فرانسه در فضا و به وسیلهٔ فضا است و تحقق آن با تقویت شناخت فضا و حفاظت فعال از ماهواره ها صورت می‌پذیرد.

 

در واقع، لازمهٔ اجرای این دکترین توسعهٔ سلاح های جدید نظیر لیزرهای کورکنندهٔ ماهواره های دشمن یا به کارگیری «توپ های فرستندۀ موج» است که قادرند فعالیت ماهواره های دشمن را به طور موقت یا برای همیشه متوقف کنند. دکترین پیشنهادی رئیس جمهوری فرانسه هم بازدارنده است هم فعال. به قول «اگزاویه پاسکو» این دکترین باید بتواند دشمن را پیش از آن که دست به عمل بزند نسبت به عواقب اقدام خود پشیمان کند.

 

در این حال، دکترین راهبردی دفاع فضایی فرانسه نگرانی هایی را نیز در اروپا به ویژه در آلمان برانگیخته که معتقد است مسابقهٔ تسلیحاتی در فضا آغازگر دورۀ جدیدی از جنگ سرد است و به همین دلیل مسائل نظامی و دفاعی اروپا باید بیش از گذشته چندجانبه و مشترک باشد.

 

از نگاه آلمان راهبردهای جدید نظامی در عرصهٔ فضا می توانند بسیار خطرناک نیز باشند، زیرا، حمله به ماهواره های مراقبت و ارتباطات کل ثبات قدرت های جهانی را به خطر می اندازد، به ویژه اینکه هیچ چارچوب و ابزار مشخصی برای کنترل تسلیحات در فضا وجود ندارد.

 

خارج از راهبرد جدید دفاعی در فضا، از نگاه آلمان اکنون سال هاست که فرانسه می کوشد بیش از پیش استقلال نظامی خود را در عمل حفظ کرده و نشان بدهد که حاضر است در صورت لزوم و برای حفظ منافع اش به تنهایی یا در چارچوب ائتلاف های موقت دست به عملیات نظامی در خارج از مرزهای خود بزند.

 

در واقع در قیاس با فرانسه، آلمان به دلیل گذشتهٔ تاریخی خود در زمینهٔ مداخلات نظامی در خارج از مرزهای این کشور محتاطانه عمل می کند و یا ترجیح می دهد که این مداخلات در چارچوب پیمان آتلانتیک شمالی، ناتو، صورت بپذیرد.

 

در هر حال، دکترین جدید دفاع فضایی فرانسه با استقبال گستردهٔ صنایع فضایی و نظامی این کشور نظیر «تالس» و «سفران» روبرو شده است. امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه، از زمان روی کار آمدنش در سال ۲۰۱۷ تلاش های مهمی را برای نوسازی ارتش این کشور آغاز کرده و وعدهٔ سرمایه گذاری های گسترده ای را در عرصهٔ تجهیزات و سامانه های دفاعی این کشور در زمین، دریا، فضا و فضای سایبری داده است. روی کار آمدن دونالد ترامپ در آمریکا به این تلاش رئیس جمهوری فرانسه شتاب بیشتری بخشیده است، به ویژه اینکه همتای آمریکایی امانوئل ماکرون کوشیده تا حمایت نظامی آمریکا را از اروپا بعضاً به عنوان ابزار فشار به کار بگیرد. راهبرد جدید دفاع فضایی فرانسه از جمله نشانه های تغییر چرخش در کل سیاست های دفاعی اروپا نیز می تواند تلقی شود. یکی دیگر از شرکت های مهمی که از سرمایه گذاری های نظامی فرانسه سود خواهد برد شرکت هواپیماسازی «ایرباس» در شهر تولوز است.

دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید

اخبار جهان را با بارگیری اَپ ار.اف.ای دنبال کنید

بخش‌های دیگر را ببینید
این صفحه یافته نشد

صفحۀ مورد توجۀ شما یافته نشد.