سرژ لاما خواننده و ترانه‌سرای فرانسوی امسال در ٧۴ سالگی چندین کنسرت در شهرهای مختلف فرانسه اجرا کرد. او در این برنامه‌ها بیشتر به آثار قدیمی‌اش بازگشت و کارهای ده سال اخیر را کمتر خواند. به هرحال تردید نیست که گرایش به ترانه‌های چند دهه قبل به جریانی قوی تبدیل شده است. نه تنها مردم دوباره به خوانندگان گذشته روی آورده‌اند که خوانندگان جوان هم به بازخوانی آثار نسل قبل تمایل نشان می‌دهند.
سرژ لاما (متولد ١٩۴٣) را البته نباید "خوانندۀ قدیمی" دانست. حضور او در رسانه‌ها و کنسرت‌هایش بسیار خواهان دارد و مسلماً در فرانسه یکی از خوانندگان بزرگِ "در قید حیات" محسوب می‌شود. با اینحال سرژ لاما را باید متعلق به همان سبک و جریانی دانست که از اوایل دهۀ ١٩۵٠میلادی در حوزۀ زبان‌های اصلی اروپایی شکل گرفت و کم و بیش تا دهۀ هشتاد ادامه یافت. از این دوره به بعد با غالب شدن موسیقی هیپ‌هاپ (رَپ) و تکنولوژی دیجیتال، دگرگونی عمیقی در ترانه‌سازی به وجود آمد و اصلاً شیوۀ تولید موسیقی تغییر یافت.
ترانه‌سرایی به روال سالهای ١٩۶٠ و ٧٠ همچنان در همه جای دنیا رواج دارد اما مسلماً جریان غالب نیست. اندک خوانندگان و ترانه‌سازانی هستند که هنوز از تولید "ماشینی" پرهیز می‌کنند و در عین حال فردیت و دنیای ذهنی غنی و دانش و استعداد لازم را برای ساختن ترانه‌های متشخص دارند. در این روش کار، ساخت یک ترانه گاه به یک سال وقت یا بیشتر نیاز دارد تا فکر اولیه، کلام و موسیقی مناسب را بیابد و کم‌کم جسم بگیرد...
خوشبخت بودن هم استعداد می‌خواهد
سرژ لاما نیز در ترانه‌سرایی همین راه را طی کرده و این روزها که در ٧۴ سالگی دوباره به صحنه آمده، بیشتر ترانه‌هایی را خوانده که خود در سالهای جوانی ساخته بوده است. لاما تقریباً همیشه شعر ترانه‌ها را خود می‌سراید و سپس برای ساخت موسیقی با یک آهنگساز حرفه‌ای همراه می‌شود. او در مواردی استثنایی ترانه‌های دیگران را نیز اجرا کرده، از جمله چند ترانه از نابغۀ بلژیکی ژاک برل.
چند سال قبل سرژ لاما در مصاحبه‌ای گفته بود: "من چندان استعدادی برای خوشبخت زیستن ندارم". چند هفته قبل، منتقدی که در یکی از شهرستان‌ها به دیدن کنسرت لاما رفته بود در وصف این برنامه نوشت که "سرژ لاما همچنان روی صحنه تأثیرگذار بود" و سپس به طنز افزود: "می‌توان گفت که تماشاگران بعد از خروج از سالن، همگی سهمی از افسردگی برده بودند". این "افسردگی" یا بهتر بگوییم، اندوه و نومیدی و درد، زمینۀ کلی اشعار لاما را می‌سازد. او حتی وقتی روی ریتم‌های تند و ملودی‌های سبک شعر می‌گوید، باز هم نوستالژی بنیادین را خود را از دست نمی‌دهد.
اما آنچه کار سرژ لاما را برجسته می‌کند، ارتباط بلاواسطه میان تجربۀ زندگی و اشعار اوست. لاما در مقام هنرمند اصیل، دلایل و سرچشمه‌های درد و غصه را در خلال ترانه‌هایش – طی چند دهه - بازگو کرده است. شاید بتوان با کنار هم نهادن ترانه‌های لاما زندگی‌نامۀ او را بازسازی کرد: از سالهای پرمحرومیت کودکی تا از دست دادن عشق بزرگ زندگی‌اش در سانحۀ اتوموبیلی که سرژ لاما را در ٢٢ سالگی علیل کرد، همۀ اتفاقات سازنده (یا ویرانگر) شخصیت هنرمند در آثارش نهفته است...
نمونه‌هایی از ترانه‌های سرژ لاما را در فایل صوتی گوش کنید
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید