برغم همۀ نواقص و کمبودها، فرانسه در دراز مدت کشور مهاجران به شمار می رود. این کشور طی بیست سال گذشته به طور متوسط سالانه بیش از ۲٠٠ هزار جواز اقامت برای خارجیان صادر کرده است. در واقع، بین ۹ تا ١١ درصد جمعیت فرانسویان را مهاجران و پناهندگان تشکیل می‌دهند به طوری که می توان شمار آنان را در قیاس با کل تاریخ نه چندان دور این کشور بی سابقه دانست.
موج گستردۀ پناهجویان و مهاجران تغییرات مهم سیاسی را در سرتاسر اروپا از جمله فرانسه باعث شده است. پیشروی و قدرتگیری تدریجی احزاب راست افراطی و بعضاً بیگانه ستیز بارزترین نماد این تغییرات است که در عین حال با نوعی نگرانی نسبت به هویت و فرهنگ اروپایی آمیخته شده است.
در جریان سال گذشتۀ میلادی بیش از ١٠٠ هزار نفر از فرانسه تقاضای پناهندگی کرده اند و شمار متقاضیان پناهندگی از آغاز سال جدید میلادی تاکنون بیش از ۲۵ درصد در فرانسه افزایش یافته است. برغم همۀ نواقص و کمبودها، فرانسه در دراز مدت کشور مهاجران به شمار می رود. این کشور طی بیست سال گذشته به طور متوسط سالانه بیش از ۲٠٠ هزار جواز اقامت برای خارجیان صادر کرده است. در واقع، بین ۹ تا ١١ درصد جمعیت فرانسویان را مهاجران و پناهندگان تشکیل می‌دهند به طوری که می توان شمار آنان را در قیاس با کل تاریخ نه چندان دور این کشور بی سابقه دانست.
یک چهارم جمعیت فرانسه را کسانی تشکیل می دهند که دست کم طی دو نسل پیوندی مستقیم با مهاجران این کشور دارند. برای نمونه، این نسبت در ایالات متحد آمریکا، کشور مهاجران، به ۲۶ درصد می رسد. به دلیل تدابیر محدودکننده ای که دولت آمریکا در فاصلۀ سال های ١۹۶۵-١۹٢۱ در زمینۀ مهاجرت اتخاذ کرد، شمار مهاجران این کشور شدیداً کاهش یافت. اگرچه بر پایۀ سرشماری سال ١۹١٠ مهاجران ١۵ درصد جمعیت کل آمریکا را تشکیل می دادند، اما، به دلیل همین تدابیر محدود کننده این رقم در سال ١۹۷۰ به ۵ درصد کاهش یافت و تنها پس از حذف سهمیه در پذیرش مهاجران افزایش دوباره یافت و در سال ۲٠١٠ به ١٣ درصد رسید.
در فاصلۀ سال های ١۹۶۵-١۹۵۵ شمار مهاجران فرانسه به نسبت جمعیت این کشور بیش از آمریکا بود. این گرایش امروز نیز به قوت خود باقی است به طوری که جهش ها و دگردیسی های بزرگی در زمینۀ جمعیتی طی سه دهۀ گذشته در پی داشته است.
در این مدت شمار مهاجران اسپانیایی به فرانسه کاهش و به همان نسبت تعداد مهاجران کشورهای مغرب و آفریقا قویاً افزایش یافته و از ۲٠ درصد به ۵٠ درصد رسیده است. ۵۰ درصد مهاجران فرانسه را در اوایل دهۀ ١۹۸٠ ساکنان کشورهای اروپایی تشکیل می دادند. اما، امروز ۵۰ درصد مهاجران فرانسه آفریقایی تبار هستند. همین نسبت در مورد متقاضایان پناهندگی صادق است.
اگر چه ساکنان کشورهای مغرب همچنان ٣٠ درصد مهاجران فرانسه را تشکیل می دهند، اما ورود گسترده و فزایندۀ ساکنان کشورهای فرانسوی زبان آفریقای سیاه به فرانسه پدیدۀ مهاجرت را در این کشور سخت تحت تاثیر قرار داده است.
امروز ساکنان کشورهای مغرب یا شمال آفریقا بیشترین شمار مهاجران به فرانسه را تشکیل می دهند و تعداد متقاضیان پناهندگی این کشورها از فرانسه همانند کشورهای فرانسوی زبان آفریقا به طور پیوسته رو به افزایش بوده است. با این حال، دفتر رسیدگی به امور پناهجویان فرانسه بمراتب کمتر از گذشته با تقاضای پناهندگی ساکنان این کشورها موافقت می کند. هم اکنون شمار متقاضیان پناهندگی کشورهای غرب آفریقا چهار برابر بیش از پناهجویان سوری است.
در فرانسه همانند دیگر کشورهای اروپایی مهمترین مسئلۀ ناشی از ورود گستردۀ پناهجویان و مهاجران چگونگی ادغام آنان در جامعۀ جدید و به ویژه در مناطق شهری است.
حضور مهاجران و پناهندگان در محلات فقیرنشین شهرها بیش از محلات مرفه مشهود است. برای نمونه، در سال های ١۹۸۰مهاجران ۳٠ درصد جمعیت کل پاریس را تشکیل می دادند. این رقم در حال حاضر به ۲٠ درصد کاهش یافته است. افزایش بهای مسکن و اجاره خانه ها بسیاری از مهاجران و پناهجویان را به حاشیه شهرها رانده و بعضا آنان را ناگزیر از سکونت در مناطق و شهرهای دور دست ساخته است.
با این حال، ادغام مهاجران در جامعۀ جدید در درازمدت میّسر است و تحقق آن علاوه بر عامل زمان به عوامل نامتعّین در جریان زمان نیز بستگی دارد. اما، آنچه اینک نگرانی فرانسه همانند دیگر کشورهای اروپایی مهاجرپذیر را برمی انگیزد این است که جمعیت انبوه و جدید مهاجران شیوۀ زندگی و دستاوردهای تاریخی که حاصل مبارزات طولانی مدت سیاسی و اجتماعی است نظریه لائیسیته، برابری زنان و مردان را زیر سئوال ببرد.
برای پیشگیری از این مسائل، بسیاری از انجمن های مدنی تقویت آموزش زبان فرانسه را دریچۀ مهمی برای آشنایی و فهم فرهنگ فرانسوی برای مهاجران و پناهجویان و در این معنا عامل مهمی در تسهیل ادغام آنان در جامعۀ فرانسه می دانند. به گفتۀ آنها، پس از آموزش زبان فرانسه، کار عامل مهم دیگری برای تسهیل ادغام مهاجران در جامعۀ فرانسه است تا آنجا که از خلال کار، مهاجران با فرهنگ کارگری، لائیک و سیاسی کارگران فرانسه آشنا می شوند که بر ارزش های مشترک به ویژه ارزش های دموکراتیک و شهروندی استوار است.
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید