واژۀ «تروریسم» نخستین بار در ۱۷۹۴ میلادی برای نامیدن اصولِ عقایدِ هواداران «ترور» به کار رفت. «ترور» به معنای «وحشت» عنوانی است که مورخان به دوره‌ای از انقلاب فرانسه داده‌اند که از ژوئن ۱۷۹۳ تا پایان ژوئیۀ ۱۷۹۴ طول کشید. در آن دورۀ یک‌ساله انقلابیانِ در قدرت ۱۶۵۹۴ حکم رسمیِ اعدام با گیوتین صادر کردند که ۲۶۳۹ مورد آن‌ها در پاریس بود. سوء قصد به جان ناپلئون بُناپارت در ۲۴ دسامبر ۱۸۰۰ میلادی نخستین عمل تروریستی پس از انقلاب بود. از اواخر قرن نوزدهم بیشترین ترورها در فرانسه به دست آنارشیست‌ها و در سال‌های میان دو جنگ به دست سازمان فاشیستی «لا کَگول» انجام گرفت.
سه شنبۀ هفتۀ گذشته ۱۳ نوامبر سومین سالگردِ حملات تروریستیِ اسلام‌گرایانِ وابسته به داعش به چند منطقۀ پاریس و حومۀ آن بود که ۱۳۰ کشته و ۴۱۳ زخمی به جا گذاشت. حملات تروریستی ۱۳ نوامبر ۲۰۱۵ را مرگبارترین حملاتِ تروریستی در فرانسۀ پس از جنگ جهانیِ دوم می‌دانند. تروریسم در فرانسه سابقه‌ای طولانی دارد. واژۀ «تروریسم» نخستین بار در ۱۷۹۴ میلادی برای نامیدن اصولِ عقایدِ هواداران «ترور» به کار رفت. «ترور» به معنای «وحشت» عنوانی است که مورخان به دوره‌ای از انقلاب فرانسه داده‌اند که از ژوئن ۱۷۹۳ تا پایان ژوئیۀ ۱۷۹۴ طول کشید. در آن دورۀ یک‌ساله انقلابیان به قدرت رسیده ۱۶۵۹۴ حکم رسمیِ اعدام با گیوتین صادر کردند که ۲۶۳۹ مورد آن‌ها در پاریس بود. درواقع، اصطلاح تروریسم با «تروریسم دولتی» ظهور کرد. امروز «تروریسم دولتی» را دربارۀ دولت هایی به کار می‌برند که با وحشت‌آفرینی در میان مردم حکومت می‌کنند. پس از ظهور اصطلاح تروریسم بود که مورخان کشته شدنِ هانری چهارم، پادشاه فرانسه، را در ۱۴ ماه می ۱۶۱۰ به دست یک کاتولیک متعصب ترور نامیدند و آن را سرآغاز تروریسم در فرانسه دانستند.
باری، دورۀ ترور در انقلاب فرانسه با سقوط روبسپیر در ۲۸ ژوئیۀ ۱۷۹۴ پایان یافت. از آن زمان بود که وحشت‌آفرینی از راه کاربستِ خشونتِ کور برای رسیدن به هدف‌های سیاسی، دینی و ایدئولوژیکی «تروریسم» نام گرفت. البته تاکنون تعریف جامع و مانعی از تروریسم به دست نداده‌اند. با این حال، عملیات تروریستی را به آسانی می‌توان مشخص و شناسایی کرد.
پس از دورۀ ترور در سال‌های انقلاب، نخستین و نامدارترین حملۀ تروریستی در فرانسه سوء قصد به جان ناپلئون بُناپارت در ۲۴ دسامبر ۱۸۰۰ میلادی بود که به «سوء قصد خیابان سَن نیکِز» معروف است. آن سوء قصد توطئۀ سلطنت‌طلبان بود. بمبی که بر سر راه عبور کالسکۀ ناپلئون بناپارت در خیابان سَن نیکِز کار گذاشته بودند، کمی پیش از رسیدن کالسکه ترکید و به ناپلئون آسیبی نرسید. اما شدت انفجار چنان بود که در دم ۲۲ نفر کشته شدند. از ۲۸ زخمی شدۀ شدید نیز ۸ نفر جان سپردند. در آن سوء قصد نزدیک به صد نفر دیگر نیز زخمی شدند. البته پیش از آن سلطنت‌طلبان توطئۀ دیگری زیر عنوان «توطئۀ اُپرا» چیده بودند که قرار بود در ۱۰ اکتبر آن سال هنگام بیرون آمدن ناپلئون از اُپرای پاریس عملی شود، اما آن توطئه را پلیس فرانسه کشف کرد.
در ۲۸ ژوئیۀ ۱۸۳۵ لویی فیلیپ اول، آخرین پادشاهی که بر فرانسه فرمان راند، در یکی از خیابان‌های پاریس هدف حملۀ تروریستیِ یکی از اهالی جزیرۀ کُرس به نام «جوزِپه فیِسکی» قرار گرفت. او برای کشتن شاه اسلحه‌ای ساخته بود که سپس«ماشین جهنمی» نام گرفت که گویا روس‌ها در ساختن اُرگ استالین از آن الهام گرفتند. لویی فیلیپ که سوار بر اسب از آن خیابان می‌گذشت، در لحظه‌ای که ماشین جهمنی از طبقۀ دوم ساختمانی به شلیک آغاز کرد سرش را برای گرفتن عریضه‌ای پایین آورد و از مرگ نجات یافت. در آن حملۀ تروریستی ۴۲ نفر از مردم عادی و ملازمان شاه کشته شدند.
در ژانویۀ ۱۸۵۸ فلیچه اُرسینی، میهن‌پرست و انقلابی ایتالیایی و عضو جنبش ایتالیای جوان، با همدستی یک انگلیسی و یک شیمی‌دانِ فرانسویِ هوادار جمهوری برای کشتن لویی ناپلئون بُناپارت، امپراتور فرانسه معروف به ناپلئون سوم، طرحی ریخت و آن را در ۱۴ ژانویه هنگام رسیدنِ امپراتور با همراهانش به نزدیکی اپرای پاریس به اجرا گذاشت. اُرسینی برای این کار دو تن از همرزمان ایتالیایی‌اش را نیز به خدمت گرفته بود. هنگامی که کالسکۀ امپراتور به نزدیکی اپرا رسید، سه ایتالیایی یکی پس از دیگری بمبی به طرف آن پرتاب کردند، اما موفق به کشتن ناپلئون سوم نشدند. همسر امپراتور، ملکه مَتیلد، زخمی شد اما زنده ماند. در آن حملۀ تروریستی ۱۲ نفر کشته و ۱۵۶ نفر زخمی شدند.
در ۹ دسامبر ۱۸۹۳ اُگوست وَیّان، آنارشیست فرانسوی که می‌خواست انتقام یکی از همرزمان اعدام شده‌اش را بگیرد، بمبی به طرف مجلس نمایندگان فرانسه پرتاب کرد. در آن حملۀ تروریستی در حدود ۵۰ نفر از جمله خود تروریست زخمی شدند. اُگوست وَیّان را در ۵ فوریۀ ۱۸۹۴ با گیوتین گردن زدند.
در ۲۴ ژوئن ۱۸۹۴ یک آنارشیست ایتالیایی به نام «سانته جِروُنیموُ کاسِریوُ» در اوج جنبش آنارشیستی و سندیکایی در اروپا با خنجری به «سعدی کَرنوُ»، پنجمین رئیس جمهوریِ «جمهوریِ سوم» فرانسه، حمله کرد و زخمی استوار به او زد چنان که روز بعد درگذشت. تروریست ایتالیایی هنگامی به سعدی کَرنوُ حمله کرد که او از سالن میهمانیِ اتاق بازرگانیِ شهر لیون بیرون می‌آمد. آن میهمانی را اتاق بازرگانی به مناسبت نمایشگاه جهانی برگزار کرده بود. ترور سعدی کَرنوُ هراس و وحشت عجیبی در دل فرانسوی‌ها افکند. پیکر او را در پانتئون، آرامگاه مشاهیر فرانسه، به خاک سپردند. در پایان سال ۱۸۹۸ کنفرانسی در رُم زیر عنوان «کنفرانس بین‌المللی برای دفاع اجتماعی در برابر آنارشیست‌ها» برگزار شد که سرآغاز همکاری بین‌المللی نیروهای پلیس برای پاییدنِ آنارشیست‌ها و سرکوب آنان بود.
چشمگیرترین عملیات تروریستی در فرانسۀ قرن بیستم از ۱۹۳۴ آغاز شد. در نهم اکتبر آن سال تروریست‌های جنبش جدایی‌طلب و فاشیستِ کرواسی الکساندر اول، پادشاه یوگسلاوی، را در مارسی کشتند. در آن حملۀ تروریستی «لویی بَرتو»، وزیر امور خارجۀ فرانسه، نیز کشته شد.
در ۱۳ فوریۀ ۱۹۳۷ سوء قصدِ سازمان فاشیستیِ«لا کَگول» به جان لئون بلوم، رئیس دولت موقت جمهوری فرانسه نافرجام ماند. آن سازمان در همان سال چندین عملیات تروریستی دیگر نیز در خاک فرانسه انجام داد که یکی از آن‌ها کشتن دو ضدفاشیست ایتالیایی به دستور موسوُلینی بود. در ۲۳ نوامبر آن سال، مارکس دُرموا، وزیر کشور، آن سازمان را تار و مار کرد. اما اعضای باقی‌ماندۀ آن که بیشترشان به حکومت ویشی پیوسته بودند، آن وزیر را در ۵ ژوئیۀ ۱۹۴۱ در هتلی که در حصر به سر می‌برد ترور کردند.
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید