ژان میشل ژار که به رغم حضور اندک در رسانه‌ها، صدای موسیقی‌اش در چهارگوشۀ دنیا به گوش می‌رسد با انتشار یک آلبوم جدید به همان تعلقات قدیمی خود بازگشته است: رنگ‌ها و صداهای الکترونیکی که بیش از چهل سال پیش ایران و شاید همۀ دنیا را تسخیر کرده بود.
ژان میشل ژار در مصاحبه‌ای مطبوعاتی که به مناسبت انتشار آلبوم جدیدش (Equinoxe Infinity) انجام داده گفته است: "من وقتم را بیشتر با ماشین‌ها گذرانده‌ام تا با آدم‌ها"... منظور از "ماشین"، همۀ کامپیوترها و تجهیزات الکترونیکی است که بدون آنها، موسیقی ژار ممکن نخواهد بود.
او که حالا به هفتاد سالگی رسیده از نخستین سال‌های جوانی مسحور موسیقی ماشینی شد. ژار در هجده نوزده سالگی شاگرد پیِر شِفر، پیامبر موسیقی "انضمامی" بود که می‌گفت از هر سر و صدایی می‌توان موسیقی ساخت. موسیقی انضمامی یا "کانکرت" اصراری در استفادۀ صرف از الکترونیک نداشت اما می‌گویند ژار از همان سال‌های نخستین استعداد خاصی در کلنجار رفتن با نوارهای مغناطیسی و ماشین‌های سنگین و تنبل استودیوهای آن زمان داشت. به هرحال موسیقی الکترونیکی تا بخواهد معنای خود را درک کند و هویتی مشخص بیابد با چنان موجی از تحولات و ابداعات فنی روبرو شد که به زحمت قابل گنجاندن در روند آفرینش هنری بود.
ژان میشل ژار از همان اوایل دهۀ ١٩٧٠ با نخستین سینتی‌سایزرها آشنا شد و از آن پس ابزار الکترونیکی را هیچگاه کنار نگذاشت.
حاصل این پیگیری آلبومی‌هایی است مثل "اکسیژن" که زمانی در هر خانه‌ای در تهران شنیده می‌شد: صداهای الکترونیکی که گاه با صداهای "طبیعی" مخلوط می‌شوند.
با اینکه ژان میشل ژار از نخستین کسانی است که موسیقی الکترونیکی را مردمی و پرشنونده کرد اما آثارش بسیار زود خسته‌کننده می‌شود. صدای الکترونیکی هنوز نتوانسته به غنای صدای سازهای سنتی برسد. هنوز هم پیشرفته‌ترین ابزار الکترونیکی از تقلید عمق صدای ساکسوفون یا خش آرشۀ ویولن سل عاجز مانده‌اند. مشکل اینجاست که گذشته از صداهای طبیعی یا تقلید آنها، موسیقی الکترونیکی وقتی می‌خواهد مستقل بماند و بر هویت ماشینی خود تأکید کند، اصواتی می‌سازد که با وجود اینهمه اختراعات و دستاوردهای فنی، باز در عرض چند دقیقه یکنواخت و کسالت‌آور می‌شود...
نمونه‌هایی از آثار ژان میشل ژار را در فایل صوتی گوش کنید
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید