دسترسی به محتوای اصلی
راهِ ابریشم

مروری بر آثار "آلفونس ماریا موخا" هنرمند برجستۀ چک در موزۀ لوکزامبورگ پاریس

نتشر شده در:

اثری از آلفونس موخا
اثری از آلفونس موخا museeduluxembourg.fr
تبلیغ بازرگانی

موزۀ لوکزامبورگ در پاریس برای نخستین بار در چهل سال گذشته در فرانسه، نمایشگاه ویژه ای را تا تاریخ ٢٧ ژانویه، به مروری بر آثار هنرمند ملی چک "آلفونس ماریا موخا" نقاش، طراح پوستر، گرافیست، تصویرگر، طراح جواهرات و از نمایندگان شاخص جنبش "هنر نو" (آرت نووُ/Art Nouveau) اختصاص داده است.

این نمایشگاه با نمایش آثار شاخص "آلفونس موخا" در عرصه های گوناگون، کوشیده است که با تأکید بر اهمیت تأثیر پاریس در تحول و دگرگونی سبک آثار این هنرمند برجسته، به ستایش وجوه پیچیدۀ هنر او بپردازد.

"آلفونس ماریا موخا" در تاریخ ٢٤ ژوئیۀ ١٨٦٠، در شهر "ایوانسیس" در منطقۀ "موراویا" که در آن زمان بخشی از امپراطوری اتریش-مجارستان بود و در حال حاضر به جمهوری چک تعلق دارد، به دنیا آمد. وی از کودکی به فعالیت های هنری علاقه مند بود و در دوران دبیرستان در کارگاه های نقاشی، بیشتر در زمینۀ نقاشی مناظر فعالیت می کرد.

اما پس از آنکه آکادمی هنرهای زیبای پراگ، با درخواست "موخا" برای ادامه تحصیل موافقت نکرد، او در سال ١٨٧٩ به وین نقل مکان کرد تا با بزرگترین شرکت طراحی دکورهای تئاتر در این شهر همکاری نماید. او در آنجا به نقاشی پرتره و فعالیت در زمینۀ هنرهای دکوراتیو پرداخت و حتی گاهی برای امرار معاش، نوشته های روی سنگ قبرها را انجام می داد.

"موخا" در همان سال با کنت "اِگون خوئن بلاسی" آشنا شد و کار طراحی دکوراسیون عمارت وی را بر عهده گرفت که بسیار با تحسین و تمجید او مواجه شد؛ به طوریکه تمامی هزینه های تحصیل "موخا" را در آکادمی هنر مونیخ بر عهده گرفت.

"موخا" پس از اتمام تحصیلات خود در آکادمی هنر مونیخ، در سال ١٨٨٧ به پاریس رفت تا مطالعات خود را در آکادمی های هنری "ژولیان" و "کولاروسی" ادامه دهد و در آنجا در کنار نقاشانی چون "گوگن" و هنرمندان امپرسیونیست همدوره اش، روزگار تازه ای را آغاز کرد.

پوستر تبلیغاتی برای تئاتر ژیسموندا با بازی سارا برنارد در سال 1894 اثر آلفونس موخا
پوستر تبلیغاتی برای تئاتر ژیسموندا با بازی سارا برنارد در سال 1894 اثر آلفونس موخا wikipedia

او در کنار تحصیل، در نشریات گوناگون در زمینۀ تصویرسازی و آگهی های تبلیغاتی فعالیت می کرد. تا اینکه در کریسمس سال ١٨٩٤، با اعلامیه ای مواجه شد که در آن به نیاز فوری به پوستر تبلیغاتی برای تئاتری با بازی "سارا برنارد" بازیگر مشهور فرانسوی اشاره شده بود؛ "موخا" برای طراحی این پوستر داوطلب شد و در عرض دو هفته پوسترهای این تئاتر در سراسر پاریس، نظر منتقدین و مخاطبین را به خود جلب کرد و این کار با موفقیتی چشمگیر مواجه شد؛ به طوریکه "سارا برنارد" با "موخا" قراردادی ٦ ساله منعقد نمود.

بدین ترتیب بخشی از مهمترین نقاشی ها، پوسترها و طرح های "آلفونس موخا" که در این نمایشگاه نیز به چشم می خورد، آثاری است که به "سارا برنارد" اختصاص دارد که برای او شهرتی بسیار به همراه آورد.

"موخا" در مجموعه آثاری که از "سارا برنارد" کشیده است، او را با ظرافت تمام چون الهه ای آرمیده بر تختی از گل های وحشی، همچون ملکه ای با لباس هایی باشکوه و آرایشی ملهم از نگاره های روم باستان و تئاتر یونان، به تصویر کشیده است تا شخصیت نمایشنامه هایی چون "سالومه"، "مده آ"، "هرا" و نمایش معروف "سارای کشیش" که مدت ها بر روی صحنه بود را برای همیشه در این تابلوها جاودان و ماندگار کند.

"موخا" در طول زندگی خود در زمینه های گوناگونی چون تصویرگری کتاب، آفیش های تبلیغاتی، طراحی جواهرات، فرش، کاغذ دیواری و صحنۀ تئاتر فعالیت نمود اما آنچه هنر او را ممتاز می کند، طراحی پوستر است؛ به همین جهت او را یکی از تأثیر گذارترین نقاشان بر گرافیک مدرن امروزی می دانند که جایگاه پوستر را به عنوان یک فرم هنری ارتقاء داد.

سوژۀ کارهای وی، اغلب دخترانی زیبا و شاداب هستند که با جامه هایی بلند و گیسوانی پر پیچ و تاب در میان گلها احاطه شده اند. تابلوهای او آمیزه ای از الوهیت زنانه، طبیعت و رمز و نمادهای ستاره شناسی هستند.

چهار فصل اثر آلفونس موخا در سال 1896
چهار فصل اثر آلفونس موخا در سال 1896 wikipedia

"موخا" به شدت تحت تأثیر هنر شرق و بیزانس بود و در طراحی های خود علاوه بر فرم های اسلیمی موجود در هنر شرقی، از روح سمبولیک این هنرها نیز بهرۀ فراوان برد. پوستر های او با حروف نگاره های هندسی شکلی طراحی شده اند که به صورت یک نقش مکرر در پس زمینه ظاهر می شوند.

هنرمندانی که خارج از فرانسه می زیستند و پاریس را پایتخت هنر دنیا بر می شمردند، به پوسترهای "موخا" با تحسین می نگریستند؛ به طوریکه سبک او بسیار مشهور شد، مورد توجه هنرمندان جوان تر قرار گرفت و منجر به ایجاد سبکی با عنوان "هنر نو" (آرت نووُ/Art Nouveau) شد. این سبک هنری، از هنرهای قدیمی مانند هنر گوتیک، روکوکو و هنر ژاپنی الگو می گرفت و تأثیر دست نوشته های باستانی، شیشه کاری های رومی و حتی سفال های ایرانی و هنر اسلیمی کشورهای اسلامی در خلق آثار این سبک، مشهود است.

سبک "آرت نووُ" سبکی تزئینی بود که در اکثر نقاط غرب اروپا و نیز ایالات متحدۀ آمریکا طی سالهای ١٨٩٠ تا جنگ جهانی اول ظهور یافت و فراگیر شد. این سبک واکنشی بود در برابر هنر آکادمیک و گرایش تاریخ گرایانۀ قرن نوزده میلادی و تلاشی بود در راستای خلق یک سبک تازه و نوین. ویژگی عمدۀ این سبک، کاربرد خطوط سینوسی و پر انحنا به تقلید از نقوش مواج و پُر پیچ و تاب گیاهی و پیچک وار بود. این سبک که در آغاز جنبۀ تزئینی داشت، بیشترین جلوه و نمود خود را در معماری، هنرهای کاربردی و اشیاء هنری ظریف و کوچک و همچنین آثار گرافیکی و تصویرگری یافت.

"آلفونس موخا" در سال ١٩٠٩ به سرزمین خود بازگشت و از سال ١٩١٠ تا ١٩٢٨، به رویای همیشگی خود جامۀ عمل پوشید و به مدت ١٨ سال بر روی مجموعۀ بی نظیری متشکل از ٢٠ اثر در ابعاد بزرگ به نام "حماسۀ اسلاو" کار کرد که دربارۀ دستاوردهای تاریخی و فرهنگ فولکلور اسلاوهاست. او برای خلق آثار این مجموعه، به تمامی سرزمین های اسلاو، از روسیه تا لهستان و بالکان سفر کرده بود.

"موخا" بی شک یکی از هنرمندانی است که راوی قصه ها، فولکلور و روح سرزمین بوهمیا است. به همین خاطر است که به عنوان هنرمند ملی چک معروف است و نقاشی ها و پرتره های او به عنوان یادبود، روی اسکناس ها و تمبرهای این کشور دیده می شود. او بخشی از فرهنگ و خاطرات حماسی بوهمیا را با ظرافت و زیبایی رازآلود و نمادهای بومی و ملی، در آثار خود بازآفرینی نمود.

همنشینی بدیع اشکال، اعداد و حروف با نقوش باستانی در تابلوها، پوسترها و نقاشی های کلیسایی او، به مثابۀ تولد پرشور رنگ و زیبایی در هنر بوهمیا بود."موخا" شیوۀ تزئینی باروک و گوتیک در گچ بری های باشکوه قصرها، کلیساها و نقاشی تالارهای اپرا و نمایش را همچون آرایه ای برای حاشیه و تذهیب کتاب ها و قاب گرفتن سوژۀ تابلوهای نقاشی خود به کار گرفت. خدایان، زنان الهه گون، قهرمانان ملی، خاطرۀ جنگ ها و جشن ها و هرآنچه که با این سرزمین پیوندی عمیق دارد، همه موضوعاتی هستند که او به آنها پرداخته است.

هنوز برخی از آثار تبلیغاتی و پوسترهای "موخا" به خاطر درخشش رنگ ها و نوع نگاه به موضوع و شیوۀ ارتباط با مخاطب، از شاخص ترین آثار تاریخ لیتوگرافی است.

"آلفونس موخا" اعتقاد داشت که هنر وجود دارد تا انتقال دهندۀ پیامی معنوی باشد.

او در سالهای اوج گرفتن فاشیسم و آغاز اختناق و فشارهای سیاسی، پس از بازجویی طولانی گشتاپو، در بستر بیماری افتاد و چند روز بعد در تاریخ ١٤ ژوئیۀ ١٩٣٩ در سن ٧٩ سالگی در پراگ جان سپرد.

دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید

اخبار جهان را با بارگیری اَپ ار.اف.ای دنبال کنید

بخش‌های دیگر را ببینید
  • 08:45
  • 08:53
  • 09:56
  • 15:40
  • 09:08
این صفحه یافته نشد

صفحۀ مورد توجۀ شما یافته نشد.