دسترسی به محتوای اصلی
زمینه ها و دیدگاه ها

آیا غروب هژمونی آمریکا فرا رسیده است؟ میزگرد رادیویی با شرکت تورج اتابکی و احمد سرور

نتشر شده در:

عقب نشینی اخیر نیروهای آمریکایی از سوریه، ناتوانی آمریکا برای سرو سامان دادن به اوضاع آشفته افغانستان،   پرهیز کردن، اگر نگوئیم فرار واشنگتن از درگیری نظامی با ایران، هر چند محدود و بسیاری دیگر از رویکردهای آمریکا در سال‌های اخیر این شائبه را تقویت می کند که آمریکا دیگر آن قدرت هژمونیکی نیست که در پایان جنگ جهانی دوم در صحنه ژئوپلیتک جهانی شناخته می شد.  پایان هژمونی آمریکا، افول و یا غروب قدرت هژمونیک آمریکا در صحنه بین المللی طی ماه‌ها و هفته‌های اخیر از جمله موضوع های مهم  قابل بحث و گفتگو در محافل  مختلف سیاسی، اقنصادی و نظامی بسیاری از کشورها بوده است.

آیا هژمونی آمریکا به پایان خود رسیده است
آیا هژمونی آمریکا به پایان خود رسیده است DR
تبلیغ بازرگانی

انتشار یک کتاب تازه به قلم "برتران بادی"، استاد و پژوهشگر شناخته شده انستیتو مطالعات سیاسی پاریس که تز اصلی او در این کار پژوهشی بر غروب هژمونیک آمریکا انگشت می گذارد، ضرورت بحث و گفتگوی بیشتر در این باره را ایجاب می کند.

پایان یافتن احتمالی هژمونی آمریکا و اینکه آیا آمریکا شاید نفس‌های آخر را به عنوان یک قدرت هژمونیک در جهان می کشد، موضوع میز گرد رادیویی برنامه زمینه ها و دیدگاههای این هفته است.

میهمانان این میز گرد رادیویی دکتر تورج اتابکی، استاد تاریخ اجتماعی در هلند و احمد سرور دیپلمات و سفیر پیشین افغانستان در هند هستند.

واژه هژمونی از زبان یونانی گرفته شده و به معنای رهبری است

این واژه در زبان فارسی به معنای برتری، سروری و سلطه است.

هژمونی در روابط بین المللی به نظمی نامتوازن اشاره می کند. نظمی که بر اساس آن یک کشور از لحاظ سیاسی، اقتصادی و نظامی از سایر کشورها برتر است.

 واژه هژمونی در عرصه ژئوپلیتیک ماهیت قدرت اعمال شده از سوی یک کشور قدرتمند را توصیف می کند که در فضای بین المللی اعمال می شود و بر اساس آن به این کشور فرصت می دهد تا اراده خود را به شرکا و یا رقبا تحمیل کند.

پدیده هژمونی تا کنون دو بار در تاریخ سرمایه گذاری ظهور کرده است

 رابرت گیلپین، پژوهشگر آمریکایی در حوزه اقتصاد سیاسی بین المللی که در سال ۲۰١۸ چشم از جهان فروبست به عنوان یکی از نظریه پردازان معتبر در این  زمینه شناخته می شود در این باره می گوید: " قدرت زیاد اقتصادی نسبت به رقبا، نخستین شرط ظهور یک کشور هژمونیک است. او در کتاب خود در سال ١۹۸۷  می گوید که پدیده هژمونی تا کنون دو بار در تاریخ سرمایه گذاری ظهور کرده است. نخستین تجربه تاریخی مربوط به پس از جنگ های ناپلئونی و کنگره وین یعنی از سال ١۸١۵ تا جنگ جهانی دوم است.

در این دوران، پس از پیروزی طبقه متوسط لیبرال  در درون جامعه بریتانیا، ایدئولوژِی لیبرالیسم در این کشور برتری یافت و با توجه به قدرت برتر اقتصادی، این کشور به صورت قدرتی همراه با هژمونی در عرصه جهانی، هدایت و کنترل اقتصادی جهان را به عهده گرفت.

به گفته رابرت گیلپین دومین تجربه تاریخی مربوط به دوران پس از جنگ دوم جهانی است که آمریکا نقش رهبری همراه با هژمونی را در عرصه اقتصاد جهانی به عهده گرفت.

نظام مالی "برتون وودز"، مبدل شدن دلار به عنوان پول مأخذ جهانی، موافقت نامه‌های عمومی تعرفه و تجارت آزاد در سطح جهانی "گات" که بعداً به سازمان جهانی تجارت تبدیل شد، ایجاد صندوق بین المللی پول و بانک جهانی در کنار تضمین امنیت جهان غرب با اتکا به نیروی برتر نظامی، کمک به بازسازی اروپای غربی و ژاپن، تضمین امنیت انرژی در جهان که از مفروضات اصلی توسعه اقتصادی است، از جمله تجلیات هژمونیک آمریکا محسوب می شود.

"برتران بادی" در باره تازه ترین کتاب خود که در بالا بدان اشاره شد، می گوید که آمریکا در تمامی جنگ های خود پس از سال ١۹۴۵ شکست خورده است.

این پژوهشگر انستیتو مطالعات سیاسی پاریس اعتقاد دارد که آغاز غروب هژمونی آمریکا از زمان جنگ ویتنام آغاز شده است.

همانگونه که چوئن لای، نخست وزیر چین در هنگام جنگ ویتنام  گفت، آمریکا به نقطه ای رسیده که از نظر اقتصادی و هزینه دیگر نمیتواند نقش خود را که بعد از جنگ جهانی بازی کرده، ایفا کند؟

 اصولاً جهانی شدن اقتصاد و تجارت چهارچوب های پرقدرت گریز از مرکز را در جهان ایجاد کرده است.

آیا جهانی شدن از دلایل عمده به زانو افتادن قدرت هژمونیک آمریکا بوده است؟

"برتران بادی"می گوید: آنچه امروز در سوریه و بسیاری از نقاط جهان مستقیماً شاهد آن هستم به منزله آخرین نفس های کشوری است که داعیه هژمونی داشته است.

آیا ما واقعاً شاهد پایان یافتن هزمونی آمریکا هستیم؟

در غروب قدرت هژمونیک آمریکا آیا باید در انتظار قدرت جدید نوظهور دیگری باشیم که هژمونی خود را بر جهان بگستراند.

آیا چین و روسیه و شاید ائتلافی از این دو می توانند در اینده نقش هژمونیک در جهان داشته باشند؟

دراین میز گرد رادیویی تورج اتابکی و احمد سرور دیدگاه های خود را در برابر تز "برتران بادی" در باره غروب هژمونیک آمریکا ارائه کرده اند. برای شنیدن این میز گرد رادیویی بر روی فایل صوتی بالا کلیک نمائید.

دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید

اخبار جهان را با بارگیری اَپ ار.اف.ای دنبال کنید

بخش‌های دیگر را ببینید
این صفحه یافته نشد

صفحۀ مورد توجۀ شما یافته نشد.