پشت پرده اقدام سه کشور اروپایی در فعال کردن "مکانیزم ماشه" در چهارچوب برجام- میز گرد رادیویی

سه کشور‌های اروپایی عضو توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵، بریتانیا، فرانسه و آلمان روز سه شنبه گذشته و پس از چند ماه کش و قوس در اقدامی که انگیزه های واقعی آن  هنوز کاملاً روشن نیست، مکانیسم حل اختلاف در برجام را فعال کردند. این مکانیسم اگر چه با هدف حل و فصل اختلافات در متن برجام پیش بینی شده است، ولی می تواند در نهایت منجر به بازگشت اتوماتیک تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران شود و در نتیجه تشدید تنش‌ها میان ایران و غرب به فروپاشی کامل توافق هسته‌ای و خروج احتمالی ایران از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای "ان‌ پی ‌تی"  بیانجامد. پس از فعال سازی این مکانیسم، دو کشور بریتانیا و فرانسه از لزوم امضای یک توافق جدید سخن گفتند. چرا اروپایی‌ها خواستار یک توافق جدید با ایران هستند؟ چرا ایران از اقدام س کشور اروپای شدیداً ناخشنود است و اروپایی ها را متهم به فروختن برجام به آمریکا می کند. چه چیزهای پشت پرده این اقدام اروپایی در باره بارجام قرار دارد؟

منصور فرهنگ-مهران براتی .

برای بحث و گفتگو در این باره میهمانان میز گرد رادیویی برنامه زمینه‌ها و دیدگاه‌ها آقایان منصور فرهنگ، پژوهشگر و استاد علوم سیاسی در نیویورک و مهران براتی، پژوهشگر و کارشناس امور بین الملل مقیم کشور آلمان هستند.

بوریس جانسون، نخست وزیر بریتانیا، در اظهاراتی که مورد استقبال دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، قرار گرفت، گفت: بیایید با همدیگر برای جایگزین کردن برجام و رسیدن به توافق ترامپ کار کنیم.

ژان ایو لودریان، وزیر امور خارجه فرانسه هم در فردای فعال کردن این مکانیزم در پارلمان این کشور گفت: تنها راه حل بحران  کنونی میان ایران و آمریکا این است که تهران مذاکرات گسترده با آمریکا را قبول کند و واشنگتن نیز تحریم‌ها علیه ایران را کاهش دهد. لودریان در این راستا به قانونگذاران فرانسوی گفت تلاش‌های فرانسه و اروپا برای گشودن مذاکرات جدید که شامل فعالیت‌های هسته‌ای ایران بعد از ۲۰۲۵، برنامه موشک‌های بالستیکی و نفوذ منطقه‌ای آن می‌شود تنها راه حل معضل موجود است.

اقدام و سخنان کشورهای اروپایی با واکنش های تند از سوی ایران روبرو شد.

محمد جواد ظریف، وزیر أمور خارجه ایران در توئیت‌ی با اشاره به مقاله روز پنجشنبه در روزنامۀ واشنگتن پُست، نوشت: باج دادن اروپا "برای جلب رضایت امریکا تائید شد." وی درادامۀ توئیت خود نوشت "اگرمی خواهید شرافت خود را بفروشید به همین مسیر ادامه دهید. ولی برای خود موضع برتر اخلاقی و حقوقی قائل نباشید. شما چنین موقعیتی ندارید."

آیت الله خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی نیز در خطبه های نماز جمعه این هفته  با دشمن انگاشتن سه کشور اروپایی بریتانیا، فرانسه وآلمان،  گفت که "شما پادوِ آمریکا بوده و حقیر تر از آن هستید تا به ایران لطمه بزنید..."

چرا سه کشور اروپایی مکانیزم حل اختلاف در برجام موسوم به " مکانیزم ماشه" را فعال کردند و  گفته اند که خواستار توافق جدیدی با ایران هستند؟ آیا اقدام  اخیر اروپایی ها ناشی از فشار دونالد ترامپ بر کشورهای اروپا و شانتاژ اوست که به گفته واشنگتن پست تهدید کرده است که اگر اروپایی ها از برجام خارج نشوند، بر روی واردات خودروهای اروپایی تعرفه گمرکی ۲۵ درصدی وضع خواهد کرد؟

مهران براتی می گوید: "آنچه بدان شانتاژ آمریکا برای فشار بر اروپا در باره برجام گفته می شود، مدت زیادی است که از سوی آمریکا نسبت به اروپایی ها اعمال می شود و از آنها خواسته می شود که برجام را ترک کنند. اما اینکه اروپایی ها در قبال برجام چنین واکنشی نشان می دهند، دلیلش اینست که به خصوص پس از کشتار آبانماه و ادامه اعتراضات مردمی در ایران، پس از سقوط هواپیمای اوکراینی این طور به نظر می رسد که اروپایی ها دیگر اعتماد و اطمینان زیادی به ماندگار بودن نظام اسلامی در ایران ندارند. به همین دلیل هم، مقاومت هایی که تا کنون در برابر ترامپ داشتند، بدان ادامه نمی دهند و به گفته امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه می خواهند برجام را به طرح ترامپ برای توافق با ایران نزدیک کنند..."

منصور فرهنگ می گوید:" واقعت امر اینست که کشورهای اروپایی مثل اکثر کشورهای دنیا بر أساس منافع اقتصادی، امنیتی، اطلاعاتی و یا "پرستیژ" خود تصمیم می گیرند. آنها این تصمیم را به خاطر خوب بودن  یا بد بودن آن اتخاذ نمی کنند و دنیای نسبیت بر تصمیات آنها حاکم است... ایجاد زمینه های ناامنی در منطقه که ناشی از واکنش های ایران به کمپین فشار حداکثری آمریکا علیه ایران است، اروپایی ها را سخت نگران کرده است. بنا براین، رفتار ترامپ و ایران، هردو، میانجیگری اروپا برای کاهش تنش ها بین آمریکا و ایران را بسیار مشکل کرده است. در نتیجه، اروپا در مرحله ای قرار گرفته که یا باید با ایران بسازد، و یا تصمیات خود را با آمریکا هماهنگ کند...در چنین شرایطی، اگر چه اروپایی ها انتقادهای بسیار زیادی از دونالد ترامپ دارند، اما منافع ملی، اقتصادی و امنیتی اروپا ایجاب می کند که در برابر ایران بایستاند..."

برای شنیدن این میز گرد رادیویی بر روی فایل صوتی بالا کلیک نمائید.