احتمال پیروزی راست افراطی در انتخابات ریاست جمهوری برزیل: بولسونارو کیست؟

بعد از سه هفته کارزار تبلیغاتی برای دور دوم انتخابات ریاست جمهوری که با خشونت و پرده‌دری و جنجال همراه بود، اینک ١۴٧ میلیون برزیلی دارندۀ حق رأی  باید میان دو نامزد چپ و راست افراطی یکی را برگزینند. برزیل که از سال ٢٠٠٣ تا ٢٠١۶ تحت حکومت‌های مایل به چپ (ریاست جمهوری لولا و دیلما روسف) بود و سپس یک دورۀ تعلل و تردید سیاسی را طی کرد، حالا با احتمال پیروزی راست افراطی در آستانۀ تغییراتی بزرگ قرار دارد.

با اینکه آخرین نظرسنجی‌ها تفاوت اندکی را میان آراء ژائیر بولسونارو نامزد راست افراطی و فرناندو حدّاد نامزد چپ پیش‌بینی می‌کنند اما اکثر ناظران معتقدند که بخت پیروزی بولسونارو بیشتر است.

بولسونارو، افسر سابق و مدافع دوران دیکتاتوری

بولسونارو که ۶٣ سال دارد و قبلاً سروان ارتش بوده، با اینکه به سررشته نداشتن از اقتصاد اعتراف دارد و لقب "دونالد ترامپ برزیل" را گرفته اما دارای تجربۀ سیاسی طولانی است و از سال ١٩٩١ به عنوان نمایندۀ پارلمان فعالیت داشته است.

بولسونارو که به "پوپولیست"، ضد زن و ضد هم‌جنس‌گرا بودن شهرت یافته، رکن محبوبیت خود را با اتکا به شعار مبارزه با فساد کسب کرده است. او توانسته خود را به عنوان شخصیتی متفاوت با سایر سیاستمداران برزیلی معرفی کند. مشاوران تبلیغات بولسونارو با یادآوری سابقۀ نظامی او در عین حال  وی را به عنوان شخصیتی "کله‌شق" معرفی می‌کنند که حاضر نیست زیر بار "بی‌عدالتی و زور" برود. گفته می‌شود که وی در ارتش، به خاطر کسب اضافه حقوق، قصد بمب‌گذاری داشته است. تبلیغ‌گران همچنین با تأکید بر "زور بازو"ی استثنایی بولوسونارو (یکی از القاب او "اسب" است)، از وی چهره‌ای شبیه به هنرپیشه‌های فیلم‌های عامیانه ساخته‌اند.

علاوه بر مبارزه با فساد، یکی دیگر از برنامه‌های اصلی بولسونارو آزاد کردن حمل سلاح است، با این هدف که "مردم شریف بتوانند خود عدالت را اجرا کنند".

حامیان اصلی بولسونارو

تا سال ١٩٧٠، از هر ١٠ برزیلی، ٩ نفر مذهب کاتولیک داشتند. اما امروزه تقریباً فقط نیمی از جمعیت ٢٠٠ میلیونی کشور کاتولیک باقی مانده است. به ویژه طی سی سال اخیر در برزیل، اِوانجلیست‌ها (مسیحیان انجیلی) -همان فرقه‌ای که در ایالات متحده شدیداً از ترامپ حمایت می‌کند –  پیشرفتی سریع داشته به طوری که اینک تقریباً یک‌سوم جمعیت، خود را  اونجلیست می‌داند.

بولسونارو هم که به خاندانی کاتولیک دارد در سال ٢٠١۶ به اوانجلیست‌ها پیوست. گذشته از این فرقۀ مذهبی، لابی قدرتمند کشاورزی صنعتی، صنایع تسلیحاتی برزیل و همچنین اکثر سران ارتش از حامیان اصلی بولوسونارو محسوب می‌شوند. وی که تاکنون صریحاً از سال‌های دیکتاتوری برزیل (از ١٩۶۴ تا ٨۵) دفاع می‌کرد، در روزهای اخیر سخنان سیاسی‌اش را کمی تعدیل کرده و اطمینان داده است که هیچگاه "دموکراسی را تهدید نخواهد کرد. وی به مردم قول داده که "بندۀ قانون اساسی" باشد و با اقتدار اما بدون زورگویی حکومت کند.

رقیب بولسونارو

فرناندو حدّاد ۵۵ ساله که لبنانی‌تبار است و به حزب کارگر برزیل تعلق دارد، خود را پیرو رئیس جمهوری پیشین، لولا دا سیلوا می‌داند. او در دوران دولت‌های چپِ لولا و دیلما روسف وزارت آموزش و پرورش را بر عهده داشت. وی که تاکنون تلاش کرده تا در برابر بولسونارو یک "جبهۀ جمهوری‌خواه" تشکیل دهد، به عقیدۀ ناظران برزیلی از شخصیتی مردم‌پسند برخوردار نیست.

برنامه‌های اصلی او در انتخابات جاری، کاهش بدهی‌های دولت و توقف روند خصوصی‌سازی است. فرناندو حدّاد هم که استاد دانشگاه است، طبعاً بر اهمیت مبارزه با فساد تأکید دارد، با اینحال به نظر می‌رسد که سخنان وی در این زمینه و لحن دانشگاهی و تکنوکرات او، در برابر شعارهای پرحرارت و جنجالی بولسونارو چندان به گوش برزیلی‌ها نرسد. در عین حال بخش عظیمی از مردم برزیل که طی شانزده سال اقتدار حزب کارگر از حکومت ناراضی بودند، ریاست جمهوری فرناندو حداد را بازگشت به همان سال‌های ناخرسندی و محرومیت می‌دانند.