سازمان همکاری اسلامی: بیت‌المقدس شرقی باید پایتخت فلسطین باشد

ترکیه که ریاست دوره‌ای سازمان همکاری اسلامی را به عهده دارد، تشکیل این اجلاس فوق‌العاده را برای رسیدگی به مسئلۀ بیت‌المقدس خواستار شده بود.

در بیانیه پایانی این نشست، کشورهای عضو سازمان خواهان به رسمیت شناختن کشور فلسطین با پایتختی بیت‌المقدس شرقی شدند. آنها تصمیم دونالد ترامپ را در مورد بیت‌المقدس "غیرمسئولانه، غیرقانونی و یکجانبه" توصیف کردند و آن را موجب افراط و تروریسم دانستند.

در مراسم گشایش این اجلاس که روز چهارشنبه ١٣ دسامبر/٢٢ آذر در استانبول تشکیل شد، رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه در سخنانی بسیار تند اسرائیل را "کشور اشغالگر" و "دولت تروریست" خواند. او گفت: "سربازان اسرائیلی نوجوانان ده ساله را بازداشت می‌کنند و آنها را داخل قفس‌های آهنی می‌اندازند... یک مادر را با قنداق تفنگ مورد ضرب و شتم قرار می‌دهند و فرزندش را از او می‌گیرند. اگر این اشغالگری و ترور نیست، پس چیست؟"

اردوغان گفت که تصمیم آمریکا مبنی بر انتقال سفارت خود به بیت‌المقدس و این شهر را پایتخت اسرائیل دانستن فاقد اعتبار حقوقی است و از کشورهای مسلمان خواست که "در نمایندگی از فلسطین اراده‌ای قوی از خود نشان دهند". او افزود: "امروز باید از این نشست چنین نتیجه‌ای حاصل شود. ما آمریکا را به انصراف سریع از این تصمیم غیر حقوقی دعوت می‌کنیم".

سازمان همکاری اسلامی دارای ۵٧ عضو است. از این میان، ١٩ کشور با عالی‌ترین سطح نمایندگی در استانبول حضور یافتند. حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران، محمود عباس رهبر تشکیلات خودگردان فلسطین، ملک عبدالله پادشاه اردن، میشل عون رئیس جمهوری لبنان و شیخ تمیم امیر قطر از جمله رهبران درجه اول حاضر در اجلاس بودند. عمر البشیر رئیس جمهوری سودان که به اتهام نسل‌کشی رسماً تحت تعقیب بین‌المللی است نیز  به استانبول آمده بود. اما عربستان سعودی فقط یک وزیر مشاور را به این اجلاس فرستاد.

محمود عباس: ترامپ به صهیونیسم هدیه داد

رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین با لحنی تند از آمریکا انتقاد کرد و گفت "دونالد ترامپ بیت‌المقدس را به صهیونیسم هدیه داد، انگار که یکی از شهرهای آمریکا را به آن بخشیده باشد". عباس گفت که با وضعیت پیش‌آمده "هیچ نقشی را از سوی آمریکا در روند صلح نمی‌پذیریم". اردوغان نیز در سخنرانی افتتاحیۀ خود گفته بود که "اسرائیل به خاطر فعالیت‌های تروریستی خود از آمریکا پاداش گرفته است".

حسن روحانی: فلسطین باید دوباره "موضوع اول جهان اسلام" شود

رییس جمهوری اسلامی ایران  در سخنرانی مفصل خود گفت که در روند صلح خاورمیانه "ایالات متحده هیچگاه میانجی صادقی نبوده و نخواهد بود" و اقدام اخیر نیز نشان داد که "آمریکا همیشه در پی منافع حداکثری صهیونیست‌ها بوده و احترامی برای خواسته‌های فلسطینیان قائل نیست".

وی این پرسش را مطرح کرد که انگیزه‌های واقعی دونالد ترامپ برای اتخاذ تصمیمی "چنین گستاخانه" چه بوده است؟ روحانی سپس با کنایه به عربستان خود پاسخ داد که "آنچه بیش از هر چیز محرک و مشوق این تصمیم گیری بوده، تلاش برخی برای ایجاد ارتباط با رژیم صهیونیستی و هماهنگی و همکاری با آن رژیم است".

روحانی گفت که برای مقابله با تصمیم آمریکا، وحدت کشورهای مسلمان ضروری است. او گفت که بعد از شکست داعش در سوریه و عراق "موضوع فلسطین باید به موضوع اول جهان اسلام برگردد".