انور خامه‌ای، آخرین بازماندۀ گروه معروف به ۵٣ نفر، درگذشت

انور خامه‌ای، فرزند یحیی کاشانی، یکی از مجتهدان سرشناس نیمۀ دوم قرن گذشته بود که در دورۀ دانشجوئی در رشتۀ مهندسی شیمی در مدرسۀ عالی تهران (دانشکدۀ صنعتی) جذب افکار کمونیستی شد و به جمعی پیوست که حول تقی ارانی شکل گرفته و به گروه ۵٣ نفر شهرت یافت. او در سال ١٣١٦همراه با دیگر اعضای گروه ۵٣ نفر به اتهام توطئه به ٦ سال حبس محکوم شد، اما با برخورداری از تخفیف در سال ١٣٢٠ از زندان آزاد گردید.

 انور خامه‌ای در سال انور خامه‌ای در سال ١٣٢٢ به عضویت حزب توده که اندکی پیش از آن پا گرفته بود در آمد و همراه دیگر اعضاء همان گروه، هستۀ مرکزی حزب را ایجاد کرد. انور خامه‌ای چندی در روزنامۀ حزب می‌نوشت و زمانی سردبیری آن را نیز بر عهده گرفت. وی با این حال در دی ماه ١٣٢٦ با اعلام ناخرسندی از دنباله روی کمیتۀ مرکزی حزب از اتحاد جماهیر شوروی، همراه چند تن دیگر و از جمله خلیل ملکی، جلال آل احمد و فریدون توللی، از حزب فاصله گرفت و، به زبان ادبیات سیاسی رایج در آن دوره، «انشعاب» کرد.

او اندکی بعد راهی آلمان شد و نخست در دانشگاه هایدلبرگ و سپس در دانشگاه فرایبورگ به تحصیل اقتصاد پرداخت و درجۀ دکترا گرفت. وی چندی نیز در دهۀ ٤٠ خورشیدی کارشناس سازمان ملل در کشورهای مختلف افریقا شد.

انور خامه‌ای در سال ١٣۵٦ در ٦٠ سالگی ازدواج کرد و صاحب یک فرزند است. او پس از انقلاب و بویژه در سال‌های پایانی زندگی به انتقاد از مارکسیسم و گرایش های کمونیستی پرداخت. از او کتاب‌های چندی به چاپ رسیده که از جمله می توان به «تجدید نظر طلبی از مارکس تا مائو»، «خاطرات سیاسی»، «پراکسیسم و از خودبیگانگی»، «چهار چهره: نیمایوشیج، صادق هدایت، عبدالحسین نوشین، و ذبیح بهروز»، «اقتصاد بدون نفت» اشاره کرد. گزیدۀ مقالات او نیز زیر عنوان «فرهنگ سیاست و تحول اجتماعی» و مجموعه داستان‌هائی از او با عنوان «محنت آباد» به چاپ رسیده است.