ایران و عراق مناسبات خود را بر پایۀ «توافق نامۀ الجزایر» دنبال می‌کنند

اعلام پایبندی به «توافق‌نامۀ الجزایر» بدون تردید مهمترین دستاورد سفر حسن روحانی به عراق محسوب می‌شود. پیش از این منابع ایرانی، مقامات عراقی را به سبب عدم همکاری در حل اختلافات و مشکلات مرزی میان دو کشور مورد انتقاد قرار داده بودند. توافق نامۀ الجزایر که در ١٣ ژوئن ١٩٧۵ میان محمدرضا شاه پهلوی و صدام حسین، معاون وقت رئیس جمهوری عراق، در پایتخت الجزایر امضاء شد، به اختلافات مرزی میان دو کشور پایان داد و بر اساس آن بغداد از ادعای حاکمیّت خود بر تمامی اروند رود یا شط العرب دست برداشت و پذیرفت که مرز میان دو کشور خط عمیق‌ترین نقاط بستر این رودخانه است. پس از انقلاب، صدام حسین پنج روز پس از آغاز جنگ با ایران، این توافق‌نامه را بی اعتبار اعلام کرد و از آن هنگام تا کنون مقامات عراقی از اعلام تعهد خود به این توافق سر باز زده بودند.

محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجۀ جمهوری اسلامی ایران، که حسن روحانی را در این سفر همراهی می کرد، روز سه شنبه در کانال توئیتر خود از «میهمانی شام بی نظیر» نخست وزیر عراق یاد کرد و با اشاره به «بیانیۀ مشترک تاریخی» میان دو کشور، نوشت «تعهد برای اجرای قرارداد ١٩٧۵ و لایروبی فوری رودهای مرزی یکی دیگر از اثرات جنگ صدام را» از میان برمی‌دارد.

در بیانیۀ پایانی دیدارهای مقامات ایران و عراق تاکید شده است که دو کشور مشترکاً برای لایروبی اروند رود/ شط العرب اقدام خواهند کرد. این عملیات در صورتی که به اجرا گذاشته شود، کشتی‌رانی در این رودخانه و دسترسی به آبهای خلیج فارس را تسهیل می‌کند و برخی از مشکلات موجود در برابر زیرکشت بردن زمین‌ها در خوزستان را از میان برمی‌دارد.

از دیگر توافق‌های بدست آمده میان ایران و عراق، رایگان کردن متقابل اعطای روادید به شهروندان دو کشور است. این تصمیم بگفتۀ منابع جمهوری اسلامی ایران از تاریخ ١٢ فروردین سال آینده به اجرا گذاشته می‌شود.

در سفر هیئت ایرانی به عراق علاوه بر یادداشت تفاهم برای تسهیل اعطای روادید به شهروندان دو کشور، چهار سند همکاری دیگر نیز میان تهران و بغداد به امضاء رسید. یادداشت تفاهم احداث پروژۀ راه آهن بصره-شلمچه، یادداشت تفاهم همکاری در زمینۀ تجارت، یادداشت تفاهم همکاری میان وزارت نفت ایران و وزارت نفت عراق، و یادداشت تفاهم همکاری در زمینه سلامت، اسناد امضاء شده میان مقام های عالیرتبۀ دو کشور است.

حسن روحانی در دومین روز سفر خود به عراق علاوه بر نخست وزیر، با شمار دیگری از مقامات و شخصیت‌های این کشور و از جمله فالح الفیاض، رئیس حشد الشعبی و مشاور امنیت ملی این کشور، سید عمار حکیم، روحانی شیعه و رئیس مجلس اعلای اسلامی عراق، حیدر العبادی و نور المالکی، نخست وزیران پیشین، دیدار و گفتگو کرد.

حسن روحانی صبح چهارشنبه، در نجف با آیت‌الله علی سیستانی، از مراجع ارشد شیعه، دیدار کرد. برخی منابع خبری در ایران این دیدار را «تاریخی» توصیف کرده‌اند، زیرا آیت‌الله سیستانی تا کنون با هیچیک از مقامات بلندپایۀ سیاسی ایران دیدار نکرده و بگزارش آنها تقاضای دیدار رئیس جمهوری پیشین ایران را در سفر او به عراق نپذیرفته است.