"بونگ جون-هو"، برنده نخل طلا کیست؟

"بونگ جون- هو"، کارگردان فیلم "انگل" مانند آثار پیشین‌اش، ژانرهای مختلف سینمایی را با هنرمندی در هم می‌آمیزد تا داستان خانواده‌ بدون شغلی را بگوید که پس از اینکه پسرشان معلم زبان انگلیسی خانواده‌ای ثروتمند می‌شود، زندگی آنها تغییر می‌یابد. دو خانواده یکی‌شان در زیرزمینی در سئول زندگی می‌کند و دیگری در خانه‌ای زیبا و چند طبقه. کشمکش داستان از جایی آغاز می‌شود که پسر باهوش خانواده فقیر به خانه خانواده ثروتمند می‌رود و از آنجا تماشاگر شاهد نبرد طنز، دردناک و تلخ طبقاتی می‌شود که کارگردان به طرزی نفس‌گیر آن را روایت می‌کند.

"الخاندرو گونزالس ایناریتو"، کارگردان مکزیکی و رئیس هیئت داوران این دوره از جشنواره، در نشست خبری‌ پس از مراسم اهدای جوایز گفت: «همه ما با دیدن این فیلم، مسحور آن شدیم و این حس در روزهای بعد هم ادامه یافت». او همچنین یادآوری کرد که «بیشتر فیلم‌هایی که در این دوره از جشنواره جایزه کسب کردند درباره عدالت اجتماعی و همچنین بی‌عدالتی سخن می‌گویند». به گفته او همه این فیلم‌ها «رابطه‌ای با وجوه سیاسی یا اجتماعی دنیای فعلی دارند». به عقیده این کارگردان که خود در سال‌های گذشته چند بار جوایز مختلفی را در جشنواره کن کسب کرده «سینما باید برای ارتقای آگاهی اجتماعی در همه جای دنیا تلاش کند».

پیش از این نیز کارگردان‌هایی از کره جنوبی در جشنواره کن جوایزی کسب کرده‌اند. "پارک چان ووک"، اولین فیلمساز این کشور بود که در سال ۲۰۰۴ جایزه بزرگ هیئت داوران را کسب کرد و پس از آن در سال ۲۰۰۹ همین کارگردان جایزه هیئت داوران را برای فیلم "تشنگی، این خون من است" به دست آورد. اما بالاخره "بونگ جون-هو" توانست در این صعود به قله برسد و مهمترین جایزه این جشنواره را از آن خود کند.

"بونگ جون-هو" کیست؟
"بونگ جون-هو" کارگردان اهل کره‌ جنوبی در واقع بزرگترین نماینده سینمای موج نوی کره جنوبی است که تلاش می‌کند در آثارش مسائل و مشکلات اجتماعی کشورش را بازتاب دهد. او و "پارک چان ووک" را از پایه‌گذاران سینمای موج نوی کره جنوبی می‌شناسند.
این کارگردان ۴۹ ساله به همراه عده زیادی از هنرمندان کره جنوبی در دوره قدرت "پارک گون هه" رئیس جمهوری پیشین این کشور که در سال ۲۰۱۷ برکنار شد، از سوی مقامات این کشور در «فهرست سیاه» قرار گرفته بود. در دوره پارک گون هه که فرزند پارک چونگ هی، دیکتاتور کره جنوبی در سال‌های ۱۹۶۲ تا ۱۹۷ بود، شخصیت‌های ادبی، سینمایی و هنری مختلف را به بهانه داشتن «تفکرات چپی» در این فهرست قرار داده بودند. بونگ جون-هو در سال ۲۰۱۷ و پس از سقوط رئیس جمهوری قبلی کشورش، درباره این موضوع به خبرگزاری فرانسه گفته بود «چنان سال‌های کابوسی بود که عده زیادی از هنرمندان کره جنوبی عمیقا دچار آسیب‌های روانی شدند».

بونگ جون-هو کار فیلمسازی را تقریباً دو دهه پیش آغاز کرد. او در سال ۲۰۰۰ با نخستین فیلمش "سگ‌های واق واقو گاز نمی‌گیرند" امضای خود را در پای فیلم به ثبت رساند، هرچند این فیلم با استقبال و موفقیت چندانی همراه نبود. این فیلم در ژانر کمدی سیاه، درباره فساد در کره جنوبی بود.

پس از آن در سال ۲۰۰۳ با "خاطرات قتل" توانست جای خود را در میان فیلمسازان جدی دنیا تثبیت کند. در این تریلر او فضای سرکوب در سال‌های ۱۹۸۰ و در دوره قدرت ارتش در این کشور را بازتاب می‌دهد.

 پس از آن و در سال ۲۰۰۶، "میزبان" را ساخت؛ فیلمی در ژانر وحشت که درباره خانواده‌ای است که دخترشان توسط یک هیولای دریایی دزدیده شده است. او به گفته خودش، سوژه این داستان را از مطلبی در یکی از روزنامه‌های کره‌ای الهام گرفته که از صید ماهی عجیب‌الخلقه‌ای در رودخانه خبر داده بود. اکران فیلم "میزبان" باعث شد رکورد تازه‌ای برای فروش فیلم‌های کره‌ای به ثبت برسد. فیلم به عقیده بسیاری از منتقدان، یکی از بهترین فیلم‌های آن سال است.
هشت سال بعد مردم کره جنوبی با ماجرایی واقعی شبیه این داستان مواجه شدند. کشتی سئول با ۴۷۶ سرنشین که اکثر آنها دانش‌ آموزان دبیرستانی بودند در نزدیکی آب‌های ساحلی کره جنوبی غرق شد. بونگ جون-هو که از این حادثه بسیار متاثر شد، یکی از کسانی بود که خواهان بررسی این موضوع و دلایل آن شده بود.

او در سال ۲۰۰۹ فیلم "مادر" را ساخت که روایت رابطه عاطفی یک مادر با پسر معلولش است. این پسر به قتل متهم شده و با وجودی که به این کار اعتراف کرده، مادرش در حال تلاش برای اثبات بی‌گناهی اوست. این فیلم هم ترکیبی از ژانر کمدی، پلیسی و اجتماعی است که نگاه و هنر کارگردان آن را به شکل ویژه‌ای کره‌ای کرده است.

بونگ جون-هو وقتی "یخ شکن" را در سال ۲۰۱۳ ساخت، درهای هالیوود هم به روی او باز شد. این فیلم علمی-تخیلی که براساس یک رمان گرافیک فرانسوی با همین نام ساخته شده، نخستین فیلم انگلیسی‌زبان این کارگردان محسوب می‌شود. داستان آن درباره قطار برف‌شکنی است که در پی عصر نوین یخبندان در زمین، آخرین بازمانده‌های بشر را با خود حمل می‌کند. در این فیلم کارگردان تلاش کرده تا روابط بین طبقات مختلف اجتماعی و نظام طبقاتی حاکم بر آن را نشان دهد.

پس از آن، در سال ۲۰۱۷ با فیلم "اوکجا" بار دیگر به صفحه نقره‌ای بازگشت. این فیلم داستان زن جوانی به نام "میجا"ست که سعی دارد دوست صمیمی خود "اوکجا" را نجات دهد و او را با خود به جایی امن ببرد. "اوکجا" حیوان عظیم‌الجثه مهربانی است که در خطر ربوده شدن توسط یک شرکت چند ملیتی است و میجا حاضر است برای نجات او هر خطری را به جان بخرد.
"اوکجا" فیلمی است که در عین داشتن جلوه‌های دیجیتالی فراوان، نگاه هنرمندانه کارگردان را هم با خود به همراه دارد. منتقدان درباره این فیلم بر وجه مثبت ایجاد چالش در ذهن مخاطب تاکید کرده بودند.

بونگ جون-هو، حالا در "انگل" که نخل طلای کن را از آن خود کرد، داستانی درباره خشونت نابرابری‌های اجتماعی را که با استادی نمایش داده می‌شود، بازگو می‌کند. خودش درباره ساخت این فیلم در نشست خبری آن در جشنواره کن گفت: «من فیلم‌هایی در ژانرهای مختلف می‌سازم، اما نه به آن معنای سنتی آن. من سعی می‌کنم پیام‌های جامعه را از طریق شکستن کدها یکبار دیگر کپی کنم».
به نظر می‌رسد او این بار بیش از همیشه، قواعد ژانر را به بازی گرفته است؛ "انگل" هم مانند دیگر آثار او، انتظارات ذهنی مخاطب درباره کلیشه‌های ژانر را محقق نمی‌کند و همین سبب شده که امضای درشت او را بتوان در پای این فیلم بیش از دیگر آثارش دید.