دسترسی به محتوای اصلی
زمینه ها و دیدگاه ها

بازیگران اصلی جنگ داخلی سوریه در سال ۲۰۱۸ کیستند؟ کدامیک دست بالا را دارد؟

نتشر شده در:

جنگ داخلی سوریه به زودی وارد هشتمین سال خود می شود و همانند هر سال هنوز افق روشنی برای پایان یافتن این جنگ دیده نمی شود. نه تنها تلاش‌های سیاسی و دیپلماتیک تا کنون به بن‌بست رسیده اند، بلکه از نقطه نظرنظامی، شرایط کنونی جنگ داخلی سوریه در مقایسه با سال های آغاز این جنگ تفاوت‌های آشکاری دارد. به مرور زمان جنگ داخلی سوریه ابعادی بسیار پیچیده‌تر و گسترده‌‌ تر به خود گرفته است. وجود بازیگران متعدد منطقه‌ای و جهانی در جنگ داخلی سوریه  که اهداف و منافع مختلفی را در سوریه دنبال می‌کنند که در بسیاری موارد با یکدیگر تضاد آشکار دارند، جنگ داخلی سوریه را باز هم پیچیده‌ تر و خطرناک تر کرده است و در همان حال، امیدها برای رسیدن به صلح در این سرزمین را به سرابی مبدل ساخته است.برای شناخت بیشتر جنگ داخلی سوریه و شکافتن پیچیدگی های آن آقایان دکتر هوشنگ حسن یاری، استاد روابط بین الملل در کانادا و مهران براتی، پژوهشگر و کارشناس امور بین الملل مقیم آلمان میهمانان میز گرد رادیویی مجله زمینه ها و دیدگاه ها هستند.

در جنگ غوطه روسیه و رژیم سوریه دست بالا را دارند
در جنگ غوطه روسیه و رژیم سوریه دست بالا را دارند REUTERS/Omar Sanadiki
تبلیغ بازرگانی

گفتگوی  خود در باره سوریه را از غوطه آغاز می کنیم که علیرغم یک آتش‌بس انسان دوستانه، شعله جنگ و خشونت در آن کماکان شعله ور است.

علیرغم تصویب قطعنامه شورای امنیت برای یک آتش بس انسان دوستانه در غوطه شرقی برای مدت ۳۰ روز، و بر خلاف تأکید روسیه برای  رعایت آتش بس روزانه بین ساعت ۹ صبح تا ۲ بعداز ظهر، در گیری ها در غوطه شرقی به شدت ادامه دارد. آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل غوطه را " جهنمی بر روی زمین" توصیف کرده است.

فابریس بَلانش مدیر تحقیقات ژئوپلتیک دانشگاه لیون ۲ ، متخصص سوریه و خاورمیانه و استاد میهمان در موسسه "هووِر" دانشگاه استانفورد در گفتگو با شبکه فرانس ۲۴ می گوید که  آتش بس غوطه، اهداف روسیه را تأمین می کند:

این آتش بس، اهداف روسیه را تأمین می کند، وگرنه روسیه آن را وتو می کرد. این موضوع بسیار روشن است که هدف روسیه تخلیه غیرنظامیان از غوطه و پس از آن،  کنترل این منطقه است.

روسیه تلاش می کند در غوطه از به اجرا درآمدن آنچه در حلب صور گرفت، پرهیز کند. زیرا اجرای آن مستلزم صرف وقت زیادی بود و همچنین برای تصویر روسیه نزد افکار عمومی جهان خوب نیست. بنا براین، روسیه امیدوار است که در غوطه شورشیان در نهایت سلاح بر زمین بگذارند و از این منطقه خارج شوند و در نتیجه رویداد حلب تکرار نشود. اما اگر پدر خوانده های شورشیان در غوطه، عمدتاً عربستان سعودی و دیگران شورشیان را به ادامه مبارزه تشویق کنند، روسیه ناگزیر خواهد بود تا سناریو حلب را در غوطه تکرار کند.

در جنگ غوطه آیا روسیه و رژیم سوریه دست بالا را دارند و می توانند به اهداف خود دست یابند؟

هوشنگ حسن یاری می گوید بدون شک روسیه و دولت سوریه هم اکنون در سوریه در شرایط بسیار بسیار بهتری از گذشته قرار دارند. همانطور که مشاهده می شود، روسیه تلاش می کند تا از جنگ سوریه نهایت بهره برداری را برای رسیدن به اهداف منطقه‌ای و جهانی خود، بکند. در نتیجه، روسیه امروز به طور بسیار روشنی راهبردهای خود در سوریه را به دیگر بازیگران منطقه ای دیکته می کند.

نیروهای ایرانی و  وابسته به ایران در جنگ غوطه چه نقشی دارند؟

مهران براتی می گوید:

غوطه شرقی اهمیت چندانی ندارد، ولی شاید به منزله مرحله نهایی پیروزی محور روسیه، ایران و دولت سوریه بر مخالفان مسلح در این کشور باشد.

 مهران براتی توضیح می دهد: سیاست روسیه و ایران در سوریه این بوده که اگر قرار باشد در سوریه یک تقسیم قدرت انجام بگیرد، این تقسیم بر اساس ۷۵ در صد و ۲۵ درصد انجام بشود. یعنی کنترل ۷۵ درصد سوریه در دست قدرت مرکزی سوریه باشد. این موضوع از نظر سوق الجیشی هم اهمیت دارد که چه مناطقی در دست دولت سوریه باشد. غوطه شرقی نزدیک به منطقه ای است که به نام ردیف دمشق شاخته می شود. وی می گوید برای دولت سوریه غوطه شرقی مسئله بسیار مهمی نیست. تنها اهمیت غوطه برای رژیم بشار اسد اینست با توجه به اینکه در غوطه شرقی نیروهای ارتش آزاد سوریه مستقر هستند و همچنین دو یا سه گروه افراط گرای اسلامی نیز وجود دارند، دولت سوریه تلاش می کند که نیروهای ارتش آزاد سوریه را از غوطه خارج کرده و در منطقه ای در مرز عراق و یا اردن، جایی که از منطق سوق الجیشی دور است، مستقر کند.

فابریس بَلانش می گوید روسیه در جنگ غوطه دو هدف را دنبال می کند:

قطعنامه شورای امنیت که با اتفاق آراء تصویب شد و روسیه آن را وتو نکرد، می تواند برای گفتگوهای انسان دوستانه مفید باشد. اما من فکر نمی کنم روسیه اینکار را برای مقاصد انسان دوستانه انجام داده باشد. موافقت روسیه با این قطعنامه در وهله نخست هدف تاکتیکی دارد. هدف دیگر روسیه در تنگنا قرار دادن غربی ها بوده است. نباید فراموش کنیم که ترکیه هم اکنون منطقه کرد نشین عفرین را بمباران می کند. این عملیات ترک ها قربانیان غیر نظامی دارد، اما غرب عملیات ترکیه را محکوم نکرده است. برای اینکه ترکیه عضو ناتو است.

آیا همانگونه که فابریس بَلانش می گوید روسیه، آمریکا  و غرب را در سوریه در تگنا قرار داده است؟

هوشنگ حسن یاری می گوید بدون تردید نقش آمریکا و غرب و حتی متحدین منطقه ای آمریکا در سوریه به تدریج تحلیل می رود...

 

 با توجه به اینکه پدر خوانده گروه جیش الاسلام، که نیروی عمده مخالفان در غوطه را تشکیل میدهد، عربستان سعودی است، در  پیروزی محور روسیه، ایران و سوریه درغوطه نقش نظامی عربستان در سوریه به شدت کاهش خواهد یافت؟

مهران براتی می گوید:

گروه های تحت حمایت و وابسته به عربستان به جیش الاسلام محدود نمی شود. در واقع عربستان با ایجاد هفت گروه اسلام گرای افراطی در صدد ایجاد یک حکومت اسلامی در سوریه بوده است. حکومتی که قوانین اساسی آن منطبق با شریعت اسلام سلفی بوده و بسیار تند تر از قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران باشد...

فابریس بَلانش اعتقاد دارد که جهان امروز چند قطبی  شده است و این واقعیت را در ترکیب بازیگران منطقه ای   و جهانی حاضر در سوریه می بیند:

جهان دچار تغییر و دگرگونی شده است. دوره ای که با فروپاشی اتحاد جماهیر شوری باز شد و منجر به هژمونی جهان غرب شد، بسته شده است. جهانِ امروز، دیگر دوقطبی نیست، بلکه چند قطبی است. در سوریه، از نقطه نظر ژئوپلتیک ما شاهد یک رویارویی منطقه ای هستیم که بازیگران اصلی آن ایران، ترکیه و عربستان سعودی هستند. اسرائیل و قطر نیز در این رویارویی نقش حاشیه ای دارند. در همین حال، روسیه و آمریکا، دو قدرت جهانی در پشت این بازیگران منطقه ای قرار دارند.

آمریکا برای سد کردن راه نفوذ و گسترش ایران در منطقه  می خواهد در سوریه بماند. در همین حال، ایران و روسیه هدف بیرون کردن آمریکا از سوریه را دنبال می کنند. در سال جاری ما شاهد قدرت نمایی هایی در سوریه خواهیم بود که به هدف بیرون راندن آمریکا از سوریه طرح ریزی شده است.

این متخصص سوریه و خاورمیانه همچنین سال ۲۰۱۹ را سالی سرنوشت ساز و نقطه عطفی برای سوریه می داند و او می گوید آگر آمریکا از سوریه خارج نشود، امکان یک رویارویی عمومی  و گسترده در سوریه افزایش می یابد:

فکر می کنم که در سال ۲۰۱۸ درگیری ها در سوریه ادامه داشته باشد. رژیم سوریه تلاش می کند تا سرزمین های بیشتری در سوریه را تحت کنترل خود درآورد. درهمین حال، ایران و روسیه تلاش خواهند کرد تا آمریکا را وادار  به بیرون رفتن از سوریه کنند.

به نظر من برای سال ۲۰۱۹ دو سناریو را می توان فرض کرد. یا آمریکا از سوریه خارج خواهد شد؛ و لی با عدم خروج آمریکا، سال ۲۰۱۹ سال رویارویی عمومی و گسترده و همچنین وخامت بیشتر اوضاع در سوریه خواهد بود.

توازن قدرت میان نیروهای ائتلاف به رهبری آمریکا در سوریه با نیروهای محور روسیه/ ایران/ سوریه چگونه ارزیابی می شود؟

آیا آمریکا ناگزیر خواهد بود که از سوریه خارج شود؟

ترکیه در کدام طرف قرار گرفته است؟

اسرائیل چه نقشی در سوریه بازی می کند؟

برای شنیدن نسخه کامل این میزگرد رادیویی، بر روی فایل صوتی بالا کلیک نمائید.

دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید

اخبار جهان را با بارگیری اَپ ار.اف.ای دنبال کنید

بخش‌های دیگر را ببینید
این صفحه یافته نشد

صفحۀ مورد توجۀ شما یافته نشد.