دسترسی به محتوای اصلی
دنیای اقتصاد، اقتصاد دنیا

وابستگی اقتصادی عراق به ایران و استراتژی نفوذ سیاسی و اقتصادی تهران درعراق

نتشر شده در:

اعتراض‌های ضد حکومتی در پایتخت و استان های جنوب عراق دوباره شدت گرفته است. معترضان که اکثر آنان جوانان هستند، از ماه اکتبر سال گذشته میلادی با حضور در خیابان‌ها خواستار اصلاح ساختار نظام سیاسی  و اقتصادی  این کشور شده اند . ساماندهی به اقتصاد، توزیع عادلانه ثروت، رهایی از فقر، توقف فساد سیستمی و کوتاه کردن دست قدرت‌های خارجی،  خصوصاً ایران و آمریکا از اقتصاد و سیاست این کشور از  جمله خواست های مهم مردم معترض عراق است. اقتصادعراق در یک وابستگی عظیم به درآمدهای نفتی، تأمین امنیت و اعتبار بین المللی قرار دارد. عراق کشوری است که از ۴۰ سال پیش به طور دائم در معرض خشونت، فساد و فشار میلیون ها پناهنده داخلی قرار داشته و طی ده ساله اخیر رهبران سیاسی این کشور به خاطر وابستگی اقتصادی و امنیتی به تهران و واشنگتن تا کنون نتوانسته است نقش خود را به عنوان ارائه دهنده خدمات مورد نیاز مردم از امنیتی گرفته تا درمانی و بهداشتی، آموزشی، آب و برق رسانی و سایر خدمات ایفا کند.

وابستگی اقتصادی  عراق به ایران
وابستگی اقتصادی عراق به ایران DR
تبلیغ بازرگانی

 در این مجله اقتصادی تلاش می شود به وابستگی اقتصادی  عراق به ایران و استراتژی نفوذ سیاسی و اقتصادی تهران درعراق بپردازیم. مهرداد عمادی، اقتصاد دان و مشاور بین المللی در أمور مالی میهمان ایئ مجله اقتصادی است.

نگاهی به اقتصاد عراق طی ۴۰ سال گذشته

اعتراض‌ها در شرایطی ادامه می یابد که اقتصاد عراق در اثر نزدیک به ۴۰  سال درگیری و بحران های پیاپی ناشی از آن ویران شده است. جنگ ۸ ساله با ایران؛  جنگ اول خلیج فارس به رهبری آمریکا، تحریم های کمرشکن آمریکا و تحریم های بین المللی،  جنگ دوم خلیج فارس در سال ۲۰۰۳ واشغال این کشور توسط آمریکا و متحدانش، ادامه در گیریهای داخلی طی مدت اشغال عراق توسط آمریکا، پیدایش داعش و اشغال یک سوم خاک این کشور توسط این گروه تروریستی و میلیون ها پناهنده داخلی و در همان حال تثبیت نفوذ سیاسی و افتصادی ایران بر عراق شرایط ویژه ای را در این کشور ایجاد کرده است. 

تاریخ اقتصادی عراق واقعاً طی این ۴۰ سال  از سقوط طولانی و مداوم این کشور حکایت می کند. عراق امروز با  صادرات روزانه نزدیک به ۴ میلیون بشکه نفت خام، ظاهراً باید یک کشور ثروتمند باشد، ولی فقر در آن بیداد می کند و  نه تنها خیل بیکاران افزایش می یابد، بلکه بیش  از ۲۳ درصد جمعیت در شرایط فقر مطلق بسر می برند وبخش بزرگی از مردم از دریافت کامل خدمات آب و برق و خدمات درمانی و آموزشی  محروم هستند.

بودجه ١١۲ میلیارد دلاری سال ۲۰١۹ بیش از ۲۳ میلیارد دلار کسری دارد. در همین حال، بدهی های خارجی دولت عراق در سال ۲۰۲۰  بر اساس صندوق بین المللی پول بیش از ١۳۸ میلیارد دلار برآورد می شود. طی ۴۰ سال جنگ و بحران بخش عظیمی از زیر ساخت های اقتصادی این کشور نابود شده است. عراق برای بازسازی آنها نیازمند کمک های بین المللی  بیش از ١۰۰ میلیارد دلار  است. اما، به رغم قول و قرار کشورهای غربی و عربی ثروتمند، تا کنون کمتر از ١ درصد از کمک های وعده داده شده برای بازسازی، آنهم به صورت وام به دولت عراق اعطا شده است.

نفوذ سیاسی ایران در عراق موجب وابستگی اقتصادی عراق به تهران شده است

نفوذ سیاسی ایران در عراق که زمینه ساز نفوذ اقتصادی و در نتیجه تثبیت وابستگی اقتصاد عراق به ایران در سال های اخیر شده است، از سال های ۲۰۰۶ آغاز شده است. زمانی که بر اساس قانون اساسی عراق شبعیان نزدیک به مواضع ایران به تدریج مشاغل کلیدی و مجلس این کشور را به دست گرفته اند. این وابستگی  در زمان مبارزه علیه داعش و تشکیل شبه نظامیان حشد الشعبی عراق ابعاد گسترده ای به خو گرفته است. به نحوی که اکنون شاهد نفوذ سیاسی، امنیتی و اقتصادی ایران در عراق و در همان حال و ابستگی عراق در این زمینه ها به تهران هستیم.

مبادلات رسمی تجاری و اقتصادی ایران با عراق

بر اساس اعلام ایران حجم مبادلات رسمی تجاری ایران با عراق در سال ۲۰١۹ در حدود ١۲ میلیارد دلار بوده است، مقامات ایران از افزایش این مبادلات به ۲۰ میلیارد دلار در سال جاری سخن گفته اند. ایران کماکان به عراق گاز  برق و فرآورده های نفتی صادر می کند، این گونه صادرات بر غم تحریم های نفتی آمریکا علیه تهران ادامه دارد و میزان آن سالانه در حدود ۶ میلیارد دلار برآورد می شود.

مبادلات اقتصادی و تجاری در سایه

همانطور که می دانید مبادلات تجاری و اقتصادی ایران و عراق به داده های رسمی محدود نمی شود. برخی گزارش ها از نفوذ  و فعالیت شر کت ها و و فعالین اقتصادی ایران در عراق حکایت دارند. این گزارش ها می گویند که در بسیاری از شهرهای عراق،  خصوصاً در دو شهر کربلا و نجف اکثریت هتل ها و  شرکت های حمل و نقل زمینی و هوایی و آژانس های مسافری توسط ایران اداره می شوند. گزارش ها  حاکی از آنست که در فروشگاه های عراق عرضه مواد خوراکی و لوزام خانگی کالاهای ساخت ایران مشاهده می شود. با توجه به نفوذ سیاسی ایران بیشترین تجار عراقی از سوی دولمتردان تحت فشار هستند که کالاهای ایرانی را به این کشور وارد کنند.

ابعاد و گسترده حضور اقتصادی ایران به طور رسمی و غیر رسمی را چگونه می توان ارزیابی کرد؟

مهرداد عمادی به این پرسش و همچنین پرسش های دیگری در این  راستا پاسخ داده است. برای شنیدن پاسخ های مهرداد عمادی و نسخه صوتی این مجله اقتصادی بر روی فایل صوتی بالا کلیک نمائید.

دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید

اخبار جهان را با بارگیری اَپ ار.اف.ای دنبال کنید

بخش‌های دیگر را ببینید
این صفحه یافته نشد

صفحۀ مورد توجۀ شما یافته نشد.