"طنز و طنزینه هدایت"؛ گفت‌وگو با محمدعلی همایون کاتوزیان
نتشر شده در:
گوش کنید - ۱۰:۵۶
در میان نویسندگان معاصر ایران، آثار هیچ نویسنده‌ای به اندازه کتاب‌های صادق هدایت بخت آن را نداشته که از جنبه‌های گوناگون مورد نقد و بررسی قرار بگیرد و نظر منتقدان را به خود جلب کند. به تازگی بنیاد مطالعات ایران در تورنتو نیز کتابی را با عنوان "طنز و طنزینه هدایت" نوشته "محمدعلی همایون کاتوزیان" منتشر کرده که به بررسی طنز در دوره هدایت و همچنین مقوله "آیرونی" در آثار هدایت می‌پردازد.
در حالی که پیشتر کسانی چون داریوش آشوری معادل‌هایی مثل "ریشخند" را برای "آیرونی" پیشنهاد کرده‌اند، کاتوزیان در این کتاب معادل "طنزینه" را به کار برده است.
محمد علی همایون کاتوزیان، که اکنون در بخش مطالعات شرقی دانشگاه آکسفورد مشغول به کار است، در گفت‌وگو با بخش فارسی رادیو بین‌المللی فرانسه، درباره چگونگی شکل‌گیری این کتاب سخن می‌گوید و به اشکال گوناگون آیرونی یا طنزینه و همچنین به کاربرد این صنعت ادبی در آثار هدایت می‌پردازد.
نویسنده کتاب "طنز و طنزینه هدایت" درباره تأثیرپذیری هدایت در زمینه طنز از دیگر نویسندگان، معتقد است که در پاسخ به این سؤال نمی توان یک نویسنده یا یک مکتب ادبی را نام برد.
او همچنین زمانی که به بررسی "بوف کور"، مشهورترین اثر هدایت می‌رسد، می گوید که نمی‌توان این کتاب را در کل "طنزینه نامه" دانست.
فصل‌های پایانی کتاب "طنز و طنزینه هدایت" به نامه های هدایت اختصاص دارد. به نظر محمدعلی همایون کاتوزیان، این نامه‌ها گواه صادقی بر این واقعیت است که طنز گاه زهرآگین هدایت نشان خشم و درماندگی و رنج انبوه هدایت نسبت به حال خودش، اوضاع وطنش و نارضایتی اش از کل خلقت است.
هدایت در نامه ای به محمدعلی جمالزاده می نویسد: «و دیگر اینکه زیاد خسته و به همه چیز بی علاقه هستم. فقط روزها را می گذرانم و هر شب بعد از صرف اشربه مفصل خود را به خاک می سپرم و یک اخ و تف هم روی قبرم می اندازم. اما معجزه دیگرم این است که صبح باز بلند می شوم و راه می افتم... »
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید