دسترسی به محتوای اصلی
چهره‌ها و گفتگوها

کیوان خسروانی: "من گوسفند سیاه هزار فامیل بودم"

نتشر شده در:

میهمانسرای نائین در کنار کویر مرکزی ایران را به خانۀ ژرژ ساند در مرکز پاریس چه پیوند می دهد؟ کتابخانۀ کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در گود زنبورک خانۀ تهران و شبستان مسجد جامع پاریس از چه مایه گرفته اند ؟نور پردازی تخت جمشید را با پردازش نور تالار اجتماعات یونسکو در پایتخت فرانسه در شب تودیع سفیر جمهوری اسلامی ایران در این سازمان چه ارتباطی است؟ طرح های لباس برای آخرین ملکۀ ایران، فرح پهلوی، را با زنده کردن پارچه بافی سنتی و سوزن دوزی و قلم کاری چه پیوندی است؟ همۀ اینها حاصل بینش و خلاقیّت میهمان این هفتۀ برنامۀ "چهره ها و گفتگوها"، کیوان خسروانی، است.

کیوان خسروانی در اواخر دهۀ پنجاه خورشیدی
کیوان خسروانی در اواخر دهۀ پنجاه خورشیدی
تبلیغ بازرگانی

کیوان خسروانی معمار، کارشناس مرمت ابنیه و آثار تاریخی، نورپرداز، طراح پارچه و پوشاک، تهیه کنندۀ برنامه های رادیوئی بویژه در زمینۀ موسیقی و نیز صاحب فکر و فرضیه درهمۀ این زمینه‌ها‌ست. با این حال وی، چنانکه خود می گوید، کناره گیری انتخاب کرد و برای گذران زندگی "در گوشۀ خیابان پیراهن و تنبان" می فروخت. او با آنکه در شهره ترین مدارس معماری جهان تحصیل کرده بود، آثار معماری چندانی از خود بجای نگذاشته و بیشتر بکار احیای سنن و فنون پارچه بافی و هنرهای وابسته به آن پرداخته است. وی در این گفتگو به سبب این پراکندگی کار یا پراکندگی شوق اشاره دارد و بروشنی دلائل اصلی و اساسی سازندۀ بستر این گوناگونی را بر می شمارد.

او که در خانواده ای از کارگزاران نظام شاهنشاهی ایران بدنیا آمده است می گوید هیچ دلبستگی خاصی به رژیم گذشته  و نیز البته رژیم کنونی نداشته و ندارد و مخالف بسیاری تصمیمات و اقدامات آنان بوده و اینک نیز هست. وی فرزند سپهبد مرتضی خسروانی است که دادرس ارتش بود، یکی از عموهایش، سپهبد پرویز خسروانی، به فرماندهی ژاندارمری کل کشور رسید، عموی دیگرش، عطاءالله خسروانی، نخست وزارت کا ر و سپس وزارت کشور را بر عهده داشت و عموی سوم، خسرو خسروانی، سفیر ایران در آمریکا شد. با این حال خود وی، چنانکه می گوید چپ گرا بود و در مظان بدبینی دستگاههای امنیتی قرار داشت و در همان حال با دربار نیز بیگانه نبود.

کیوان خسروانی به تناقض‌های زندگی خود کاملا آگاه است و در توضیح تضاد میان مخالفت خود با برگزاری جشن‌های دوهزار وپانصد ساله از یکسو و طراحی و تدارک لباس های آخرین ملکۀ ایران برا ی همین جشن ها از سوی دیگر، می گوید که هدف وی کمک به زنده کردن توانائیهای هنری و حرفه‌ایی ایرانیان بوده است.

او در زمینۀ معماری نیز اندیشه‌ای بوم گرا دارد و بنابراین خواستار احیا اما روزآمد کردن فنون معماری سنتی و بویژه تجهیز آن به دستاوردهای مدرن است. کارهای او در این زمینه، نمونه های برجسته همین اندیشه‌اند که وی در این گفتگو به توضیح آنها می پردازد.

میهمانسرای نائین، آرشیتکت : کیوان خسروانی
میهمانسرای نائین، آرشیتکت : کیوان خسروانی DR

 در بارۀ میهمان هفته
نام کیوان خسروانی برای همۀ آنانی که او را می شناسند، نظریات، نوآوریها و ساخته‌های یکسانی را به یاد نمی آورد، زیرا که وی براستی "انسانی متعدد" است. او معمار، طراح پارچه و لباس، نور پرداز، تصویر بردار و مدافع جلوه‌های سنتی و فرهنگی سرزمین خویش است.

کیوان خسروانی در سال ۱۳۱۸ در تهران بدنیا آمد و پس از پایان تحصیلات متوسطه، در سال ۱۳۳۶ در دانشگاه برکلی آمریکا به فراگرفتن معماری پرداخت، اما یکسال بعد به ایران بازگشت و به پی گرفتن همان رشته در دانشکدۀ هنرهای زیبای دانشگاه تهران سرگرم شد. وی در سال ۱۳۴۱ از این دانشگاه درجۀ کارشناسی ارشد گرفت و سپس راهی فرانسه شد و بمدت دو سال در مدرسۀ معروف "بوزارِ" پاریس به تکمیل دانش خود در معماری پرداخت. کیوان خسروانی آنگاه به دانشگاه رُم رفت و در سال ۱۳۴۵ دورۀ ترمیم و مرمت آثار و ابنیۀ باستانی را به پایان رساند.

هنگامیکه همزمان با بازگشت وی به ایران، نخستین جشن هنر شیراز در سال ۱۳۴۶ برگزار شد، او کار طراحی فضاهای جشن و نیز نورپردازی تخت جمشید و حافظیه را به انجام رساند و پس از آن هر چند سه اثر معماری از خود بر جای گذاشت، بیشتر سرگرم طراحی پارچه و لباس با الهام از پوشاک سنتی گوشه های گوناگون ایران شد و در همین راستا، البسۀ مختلفی برای آخرین ملکۀ ایران، فرح پهلوی، تدارک دید. بسیاری از این لباس ها اینک در موزۀ دائمی مُد پاریس نگهداری می شود.

ایجاد بوتیک "نامبر وان" در تهران برای فروش لباس هائی که با طراحی های وی از پارچه های بافت ایران دوخته می شد، برگزاری نمایشگاههائی از طرح ها و تصویر برداریهائی که وی بویژه برای دفاع از بناها و بافت شهری و روستائی نقاط مختلف ایران فراهم آورده بود را باید بر کارنامۀ او افزود. میهمانسرای نائین، کتابخانۀ کانون فکری کودکان و نوجوانان در گود زنبورک خانۀ تهران، ویلای خانوادگی در تهران که با کمال تاسف برای برج سازی تخریب شده است، نیز معماری داخلی خانۀ ژرژ ساند در پاریس و تبدیل زیرزمین مسجد بزرگ همین شهر به شبستانی ایرانی کارهای شهرۀ اوست.

دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید

اخبار جهان را با بارگیری اَپ ار.اف.ای دنبال کنید

بخش‌های دیگر را ببینید
این صفحه یافته نشد

صفحۀ مورد توجۀ شما یافته نشد.