پیش از قانونی شدن سقط جنین در سال 1983، هرسال چهارصدهزار زن ترک دست به سقط جنین می‌زدند. ازاین تعداد، 50 هزار سقط جنین به دست خود زنان با میل بافتنی و دیگر روش‌های خطرناک انجام می‌گرفت. و چون در خفا و با روش‌های خطرناک جنین خود را می‌انداختند، نیمی از زنانی که به این کار دست می‌زدند، می‌مردند. پس از قانونی شدن آن، بنا به آمارهای رسمی، از هزار زن تنها 5 زن بر اثر سقط جنین مرده‌اند.
مدتی است رئیس جمهوری ترکیه کارزار بی‌پروا و گسترده‌ای را بر ضد سقط جنین و جلوگیری از آبستنی به راه انداخته است و در سخنرانی‌هایش همواره گریزی به این موضوع می‌زند، چنان که هفتۀ پیش در استانبول پیش‌گیری از بارداری را برای چندمین بار خیانت و جنایت خواند. توسعۀ اقتصادی ترکیه در چند دهۀ گذشته میزان زاد و ولد را در آن کشور به گونه‌ای چشمگیر پایین آورده است و این برای رجب طیب اردوغان که خواب امپراتوری عثمانی را می‌بینید، به یک کابوس تمام‌عیار تبدیل شده است. جنبش‌های فمینیستی و مخالفان لائیک دولت، سقط جنین و جلوگیری از بارداری را حق بی‌چون و چرای زنان ترک می‌دانند و دشمنی اردوغان را با این حق، اعلان جنگ برضد آنان می‌شمارند.
اسلام پیش‌گیری از بارداری را حرام کرده است مگر زمانی که آبستن شدن به سلامت زن آسیب برساند. سقط جنین را نیز بیشتر فقهای شیعه و سنی حرام می‌دانند. در ترکیه سقط جنین را در سال 1965 میلادی، درست ده سال پیش از قانونی شدن آن در فرانسه، در دو مورد مجاز کردند. یکی در حالت ناکامل بودن جنین و دیگری هنگامی که آبستنی خطر جانی داشته باشد. در سال 1983 با تصویب قانونی، موارد دیگری نیز بر این دو مورد افزودند و مهلت سقط جنین را تا پایان دهمین هفتۀ بارداری تعیین کردند. درواقع، با این قانون سقط جنین را مجاز شمردند و به عبارتی از آن جُرم زدایی کردند.
در سال 2004، هنگام بحث دربارۀ پیش‌نویس اصلاح قانون جنایی، انجمن‌های فمینیستی خواهان تمدید این مهلت تا دوازده هفته شدند، اما به نتیجه‌ای نرسیدند. در سال 2012 نیز اردوغان کوشید ده هفته را به چهار هفته برساند، اما با مقاومت سازمان‌های زنان رو به رو شد و نتوانست کاری از پیش ببرد. با این حال، بنا به ملاحظاتِ پزشکی، مهلت قانونی سقط جنین را در ترکیه، که اکنون ده هفته است، می‌توانند با صلاح‌دید کمیسیونی از کارشناسان تمدید کنند.
در آغاز دهۀ 1980، پیش از جُرم زدایی از سقط جنین، هرسال چهارصدهزار زن ترک دست به سقط جنین می‌زدند. ازاین تعداد، به گفتۀ عایشه آکین، معمار اصلی قانون 1983، 50 هزار سقط جنین به دست خود زنان با میل بافتنی و دیگر روش‌های خطرناک انجام می‌گرفت. به گزارش وزارت بهداری ترکیه، سقط جنین‌های قانونی در سال 2009، 66140 مورد، در سال 2010، 58186 مورد و در سال 2011، 69364 مورد ثبت شده است. اما از سال 2012، حزب حاکم ترکیه از راه‌های غیرقانونی کوشیده است زنان را از دسترسی به سرویس‌های سقط جنین در بیمارستان‌ها و کلینیک‌ها بازدارد. برای مثال، زنان دیگر نمی‌توانند با تلفن از پزشک قرار ملاقات بگیرند، زیرا بخش‌هایی را که در بیمارستان‌های دولتی و کلینیک‌ها به این کار اختصاص داشتند، تعطیل کرده‌اند. از سوی دیگر، مدیریت بیشتر بیمارستان‌ها را به پزشکانی سپرده‌اند که عضو یا طرفدار حزب حاکم‌اند و بی هیچ توضیح و توجیهی از سقط جنین خودداری می‌کنند.
پنجم ژوئن، اردوغان در یک سخنرانی پا فراتر گذاشت و زنانی را که با پیش‌گیری از بارداری از مادر شدن خودداری می‌کنند، ناقص و ناتمام خواند. در پی این سخنرانی، زنان لائیک و آزاد ترکیه و حتی گروه‌هایی از زنان با حجاب در چند شهر بزرگ با شعارهای تند بر ضد اردوغان و سخنان توهین‌آمیز او دست به تظاهرات زدند. یکی از شعارها این بود: زن، زن است، عقل تو ناقص است.
پیش از جُرم زدایی از سقط جنین و قانونی شدن آن در سال 1983، به سبب آنکه زنان پنهانی و با روش‌های خطرناک جنین خود را می‌انداختند، نیمی از زنانی که به این کار دست می‌زدند، می‌مردند. پس از قانونی شدن آن، بنا به آمارهای رسمی، از هزار زن تنها 5 زن بر اثر سقط جنین مرده‌اند. اما امروز با محدودیت‌هایی که حزب اسلام‌گرای حاکم برای سقط جنین ایجاد کرده، این خطر هست که بر میزان مرگ و میر زنانی که جنین خود را می‌اندازند، افزوده شود، زیرا بعضی از آنان به روش‌های خطرناک گذشته روی می‌آورند.
سقط جنین و جلوگیری از آبستنی موضوع‌هایی بودند که جریان‌های فمینیستی تُرک در سال‌های دهۀ 1970 در کنار موضوع‌های دیگری مانند بهداشت و آموزش، کار و بیکاری، خشونت‌های خانگی و مزاحمت سکسی، نابرابری‌های اجتماعی و حقوقی، هم‌پایه بودن زن و مرد در عالم سیاست و جز این‌ها مطرح کردند. از دل همین جنبش فمینیستی بود که زن سیاسی برجسته‌ای مانند تانسو چیللر، نخست‌وزیر ترکیه از 1993 تا 1996، بیرون آمد. زنان دیگری نیز توانستند به مدیریت چند شرکت بزرگ برسند.
اما از سال‌های پایانی واپسین دهۀ قرن بیستم، جنبش فمینیستی لائیک ترکیه با جریان نیرومند دیگری از زنان ترک رو به رو شده است که از نوسازی‌های آتاتورک و دستاورهای جنبش کمالیسم بی‌نصیب مانده بودند. انبوه زنان مسلمانی که تا چند دهۀ پیش در روستاها و شهرهای کوچک می‌زیستند، اکنون فضای عمومی شهرهای بزرگ را آکنده‌اند و گروه‌هایی از آنان دم از فمینیسم اسلامی می‌زنند. رئیس جمهوری اسلام‌گرای ترکیه امیدوار است با تکیه بر این جریان نیرومند، مقاومت زنان لائیک را در برابر کارزار بی‌‌پروایش برای از میان بردن حق قانونی سقط جنین و پیش‌گیری از بارداری درهم بشکند.
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید