در تاریخ چند سالۀ داعش، نخستین بار است که یک گروه جهادی کاملاً زنانه شکل می‌گیرد و مستقل از مردان جهادی دست به عملیات تروریستی می‌زند. پیداست که داعش در مبانی شرعی جهاد و به طور کلی در جایگاه اجتماعی زنان در خلافت اسلامی تجدید نظر کرده است. در اسلام زنان اجازۀ شرکت مستقیم در پیکار مسلحانه ندارند و تنها می‌توانند به برخی از امور خدماتی مانند مداوا و پرستاری از زخمی‌ها و بیماران، آشپزی و تهیۀ پوشاک برای رزمندگان بپردازند. تحلیل‌گران تشویق زنان به گرفتن سلاح و تشکیل گروه‌های تروریستی مستقل از مردان را چرخشگاهی در تاریخ نظامی و ایدئولوژی داعش می‌دانند.
پنجشنبۀ گذشته هشتم سپتامبر سه زن جوانِ مسلمان به اتهام شرکت در عملیات نافرجام تروریستی در پاریس بازداشت شدند. به گفتۀ دادستان پاریس آنان در نظر داشتند شنبه شب، سوم سپتامبر، خودرویی پر از کپسول گاز را در ساحل رود سن در نزدیکی کلیسای جامع نُتردام که منطقه ای است پُررفت و آمد و توریستی منفجر کنند. این زنان با داعش در ارتباط بودند و از تروریستِ جهادی شناخته شده ای به نام رشید قاسم در سوریه دستور می‌گرفتند. به گزارش ریاست کل امنیت داخلی، این گروهِ جهادی قصد داشت چندین عملیات تروریستی دیگر نیز در ایستگاه‌های راه‌آهن پاریس و بعضی از شهرهای فرانسه انجام دهد.
نخستین بار است که مردم فرانسه از فعالیت تروریستی یک گروه جهادی کاملاً زنانه آگاه می‌شوند. این گروه که در پیوند ارگانیک با داعش بود، می‌کوشید مستقل از جهادی‌های مرد دست به یک رشته عملیات تروریستی بزند. تاکنون در ایدئولوژی داعش وظیفۀ زنان زایش و بچه‌داری و، در بهترین حالت، پرداختن به فعالیت‌های پشت جبهه بود. در اوایل سال گذشته، حیات بومِدیِن، بیوۀ یکی از جهادی‌های فرانسوی، در پیامی خطاب به زنان جهادگرا گفت: برای شوهران، برادران، پدران و پسران خود، تکیه‌گاهی امن و مشاورانی خوب باشید. این زن پس از کشته شدن شوهرش، امِدی کولیبالی، در جریان حمله به سوپرمارکت یهودی‌ها در نهم ژانویۀ 2015 در حومۀ پاریس، به سوریه گریخت و اکنون درآنجا به سر می‌برد.
برپایۀ گزارشی که چندی پیش مجلس ملی فرانسه دربارۀ «امکانات و توانایی‌های داعش» منتشر کرد، گروه دولت اسلامی تاکنون از زنان جوان می خواست که در درجۀ نخست به افزایش جمعیت در سرزمین‌های زیر فرمان آن در عراق و سوریه یاری رسانند. البته در آن سرزمین‌ها شماری از زنان جهادی برای خدمت در دستگاه پلیس به منظور نظارت بر اجرای شریعت برگزیده می‌شدند. داعش در بیرون از قلمرو خود نیز زنان جهادی را به حمایت بی‌دریغ از شوهران و برادرانشان فرامی‌خواند. وظیفۀ زنان به ویژه زنان جوان نیروبخشیدن به مردان جهادی و افزایش شور و شوق در آنان بود. دولت‌های اروپایی از جمله فرانسه این سیاست داعش را به عنوان اصلی بی چون و چرا پذیرفته بودند و از همین رو به زنان جوانی که به گونه‌ای با داعش بیعت می‌کردند و حتی به سوریه می‌رفتند و برمی‌گشتند، چندان سخت نمی‌گرفتند.
تا مدت‌ها پیش سرویس‌های امنیتی و دستگاه قضایی کشورهای اروپایی گمان می‌کردند که زنان جهادی به طور کلی از شوهرانشان پیروی می‌کنند و هیچ‌گونه استقلال فکری ندارند. البته می‌دانستند که در تاریخ تروریسم زنان همواره حضور فعال داشتند و گاه مسئولیت‌های بسیار سنگینی را عهده‌دار می‌شدند. اما چون بر این گمان بودند که تروریسم داعش الهام یافته از ایدئولوژی اسلامی است، فکر نمی‌کردند که رهبران داعش روزی زنان را به شرکت مسقیم در عملیات تروریستی دعوت کنند. سرویس‌های امنیتی از این اصل پیروی می‌کردند که در اسلام زنان وظیفه و مسئولیتی زنانه دارند و از همین رو افراطی‌گری زنان جوان نمی‌تواند خطر بزرگی در پی داشته باشد.
اما داعش مدتی است به عملیات تروریستی زنان با نگاهی مصلحت آمیز می‌نگرد. هنگامی که زنی دست به عملیات تروریستی می‌زند، بازتاب آن در رسانه‌ها گسترده‌تر و برانگیزاننده‌تر است. برپایۀ پژوهش‌های خانم کارول آندره دُسُرْن، جامعه‌شناس فرانسوی، داعش با فراخواندن زنان به شرکت مستقیم در عملیات تروریستی می‌خواهد در میان جوانان مسلمان شور و شوق ایجاد کند. این جامعه‌شناس معتقد است که زنان جهادی از همتایان مرد خود مصمم‌تر و پایدارترند.
کم و بیش همۀ کارشناسان تروریسم اسلامی براین عقیده اند که دستگاه‌های امنیتی غرب تاکنون به نقش زنان در عملیات تروریستی داعش اهمیت درخوری نداده اند. بعضی از پژوهشگران، زنان جهادی را خطرناک‌تر از مردان جهادی می‌دانند. به گفتۀ کارول آندره دُسُرْن، در قیاس با مردان همبستگی گروهی در میان زنان جهادی به مراتب بیشتر است. بی‌شک رهبران داعش به این نکته آگاهند. اما، چنان که گفته شد، آنچه داعش را در اوضاع و احوال کنونی به تجدید نظر در سیاست‌های تروریستی‌اش وامی‌دارد، مصلحت‌جویی آن است.
درواقع، داعش با دعوت از زنان به شرکت مسقیم در عملیات تروریستی و مستقل از مردان به نوعی در مبانی شرعی جهاد و به طور کلی در جایگاه زنان در خلافت اسلامی تجدید نظر می‌کند. در اسلام زنان اجازۀ شرکت مستقیم در پیکار مسلحانه ندارند و تنها می‌توانند به برخی از امور خدماتی مانند مداوا و پرستاری از زخمی‌ها و بیماران و آشپزی و تهیۀ پوشاک برای رزمندگان بپردازند. در روایات آمده است که در برخی از جنگ‌های زمان پیامبر زنان در جبهه‌های جنگ حضور داشتند، اما هرگز سلاح به دست نمی‌گرفتند و تنها به آشپزی و درمان کردن بیماران و زخمی‌ها می‌پرداختند و از غنایم جنگی بهره مند می‌شدند. برای مثال، گویا عطیۀ انصاری، زنی که با پیامبر بیعت کرد و مسلمان شد، در هفت جنگ حضور داشته است. مورخان مسلمان از او زیر عنوان راوی حدیث و از یاران بزرگ و خدمتگزار پیامبر یاد کرده اند.
برخی از ناظران و تحلیل‌گران اوضاع منطقه معتقدند که دعوت از زنان به شرکت مسقیم در عملیات تروریستی نشان‌دهندۀ آشفتگی و ضعف بی‌سابقه در وضع عمومی داعش است. پیداست که عرصه بر این گروه تروریستی در عراق و سوریه روز به روز تنگ‌تر می‌شود. جهادی‌هایی که از گوشه و کنار جهان به آن پیوسته اند، بیش از پیش از آن جدا می‌شوند. تجدید نظر در مبانی شرعی جهاد و تشویق زنان به گرفتن سلاح و تشکیل گروه‌های تروریستی مستقل از مردان، چرخشگاهی در تاریخ نظامی و ایدئولوژی داعش است.
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید