با ادامه خشکیدگی زمین در ایران و خاورمیانه،باید منتظر تولید گرد و غبار بسیار بیشتری بود- ناصر کرمی

چند روز پیش (چهار شنبه 22 دسامبر) قطعنامه مقابله با ریزگردها در مجمع عمومی سازمان ملل متحد با اجماع به تصویب رسید. به این ترتیب نه فقط معضل ریزگردها به عنوان یک مساله جهانی در سازمان ملل برسمیت شناخته می شود، بلکه مقابله با این بلیه هولناک از طریق همکاری های بین المللی و با دخالت و نظارت سازمان ملل انجام خواهد گرفت.

این قطعنامه قرار است سال اینده در همایشی با شرکت پنجاه کشور ذینفع در تهران مورد بررسی دقیق تر قرار گیرد و بندهای متعدد آن به تصویب نهائی برسند. علاوه بر این در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال 2017 موضوع مبارزه با ریز گردها در دستور کار مجمع قرار دارد و سندی در این رابطه به تصویب خواهد رسید.
آیا براستی تصویب این قطعنامه می تواند برای مردم ایران – والبته سایر قربانیان این پدیده در سایر کشورهای منطقه و جهان – امید آفرین باشد؟
آیا مبارزه با ریز گردها که بیش از یک دهه بخش های مهمی از سرزمین ایران را جولانگاه آلودگی های خود کرده است، می تواند سرانجام روزی به پایان رسد؟
مجید شفیع پور رئیس مرکز امور بین الملل و کنوانسیون های سازمان حفاظت از محیط زیست،طی مصاحبه ای نوید داد که در دو قطعنامه اخری که در عرصه مبارزه با ریز گردها به تصویب رسیده است،ضرورت مداخله مجموعه های مالی –بین المللی و منطقه ای – همچون بانک جهانی ، بانک توسعه اسلامی و بانک توسعه اسیائی مورد تاکید قرار گرفته است.
مجید شفیع پور گفت که در آخرین قطعنامه سازمان ملل بر ضرورت مشارکت و همکاری "کنوانسیون مقابله با بیابان زائی " و بویژه بسیج منابع مالی گسترده تر تاکید شده است.
آیا تامین منابع مالی بین المللی بقصد مبارزه با پدیده ای که آلودگی های زیست محیطی عظیمی ببار می آورد، قادر خواهد بود بر پدیده بیابان زائی فائق آید و با توسعه کانون های انتشار ریزگردها مقابله کند؟
آیا تبدیل پدیده ریزگردها به یک معضل جهانی ،وارد کردن آن در قطعنامه های چهارگانه ای که تا بحال به تصویب رسیده اند، و کشانیدن پای سازمان ملل به دشواری های منطقه ای می تواند نوید بخش و امید آفرین باشد؟
آیا با توجه به اینکه بیش از 75 در صد از ریزگردها در ایران- به گفته مقامات محیط زیست - منشا فرامرزی دارند ایا امکان دخالت و نظارت سازمان ملل متحد در این تعاملات میان کشورهای همسایه شانس بیشتری برای حل معضلات فراهم می کند؟
در گفتگوئی با ناصر کرمی استاد اقلیم شناسی در دانشگاههای نروژ
وی درباره تصویب این قطع نامه ها و پیامدهای آن برای کشورهای درگیر در مسئله ریزگردها، خیلی خوشبین بنظر نمی رسد. او می گوید این کار گرچه ممکن است مفید باشد ولی اینکه این همکاری ها چقدر می تواند موثر باشد و با چه هزینه ای ؟ "من خیلی خوش بین نیستم."
ناصر کرمی در باره ابعاد و اهمیت پدیده ریزگردها در منطقه ای که ایران در ان قرار دارد می گوید اینک حدود شصت سال است که خاورمیانه روز به روز خشک تر می شود. بعقیده او این پدیده "خشکیدگی " نام دارد و ربطی به خشک سالی های مقطعی ندارد. این کل سرزمین است که خشک تر شده است.
بعقیده ناصر کرمی از چند هزار سال قبل به این سو،منطقه خاورمیانه بطور مرتب خشک تر و گرم تر شده و بخاطر همین هم هست که تمدن های قدیمی این منطقه کم کم روبه زوال گذاشتند. یعنی منطقه ای که آفریننده مدنیت بوده است اینک به مصرف کننده مدنیت تبدیل شده است.
او نتیجه میگیرد که پدیده خشکیدگی با خشکسالی تفاوت دارد و یک پدیده موقت نیست. بنابراین وقتی منطقه ای نسبت به گذشته خشک تر و گرم تر شد، یعنی بیابان ها بیشتر پیشرفت کرده اند و بطور طبیعی منابع تولید غبار افزایش پیدا می کنند. این پدیده شامل کلیه کشورهای منطقه می شود.
ناصر کرمی می گوید اگر این پدیده خشکیدگی تدریجی را با تمایل این کشورها به گسترش زمین های کشاورزی و در نتیجه استفاده وسیع از منابع اب اضافه کنیم،نتیجه اش این است که ما با نوعی قهقرای سرزمین ، یعنی فرسایش خاک و بیابان زائی مواجه هستیم.
او با تاکید می گوید که تمام کشورهای منطقه ،چه ایران،چه عراق،چه سوریه،چه افغانستان و چه پاکستان در فهرست قربانیان فرسایش خاک قرار دارند. او مثال می زند که هم اکنون صحرای آفریقا سالیانه یک میلیارد تن خاک به سمت شمال و شرق صادر می کند که بخشی از آن هم وارد ایران می شود.
ناصر کرمی نتیجه میگیرد که "خیلی طبیعی است که ما باید اساساً در انتظار تولید گرد و غبار بسیار بیشتری در این منطقه باشیم."
به این گفتگو گوش کنید.