آینده نامعلوم پناهجویان افغان در ترکیه چگونه رقم خواهد خورد؟

هفدهم ژانویه، یکی از روزهائی است که بنام روز جهانی مهاجران و پناهجویان شناخته می شود؛ روزی که متأسفانه در چند سال اخیر با گسترش روزافزون پدیده مهاجرت‌های وسیع انسانی معنای تراژیک بیشتری یافته است و ابعاد این جابجائی‌ها آنرا به یک فاجعه بزرگ مبدل کرده است.

وضعیت وخیم پناهجویان افغان در ترکیه ®

در این میان، پناهجویان افغان از بد حادثه از پیشتازان این مهاجرت‌های انسانی بوده اند و از سه دهه پیش تا کنون تقریباً بطور مرتب مجبور به ترک خانه و کاشانه خود شده اند تا شاید جای امنی برای زندگی ساده و بی‌الایش خود بیابند. آنها ابتدا به کشورهای همسایه پناه بردند و در سال‌های اخیر با گسترش موج مهاجرت‌ها به سوی اروپا ، بسیاری از این پیشکسوتان مهاجر بار دیگر با کوله باری از تجربه ‌ای تلخ راهی جاده های بی پایان هجرت شده اند. این پناهجویان مکرر، بار دیگر خود را بدست موج حوادثی سپرده‌اند که اینک در نیمه راه، آنها را در ترکیه گردآورده است.

در گفتگوئی با خانم ذاکره حکمت، فعال مدنی و از کنشگران "انجمن همبستگی و همدردی با پناهندگان افغان در ترکیه"،از او درباره موقعیت این پناهجویان پرسیده‌ایم؟

ذاکره حکمت می گوید، در حال حاضر حدود 118هزار پناهجوی افغان در ترکیه خود را به کمیساریای عالی پناهندگی معرفی و ثبت نام کرده‌اند. او می گوید البته افغان‌های دیگری نیز در ترکیه حضور دارند که یا خود با ویزا وارد ترکیه شده اند و یا بصورت غیرقانونی در این کشور زندگی می‌کنند.
در مورد ثبت‌نام شدگان سازمان ملل، خانم حکمت می گوید که برخی از آنها بطور مستقیم با پاسپورت‌های خود از افغانستان به ترکیه آمده و تقاضای پناهندگی کرده‌اند؛ گروه دیگری هم از افغانستان بطور غیرقانونی وارد ایران شده و با عبور ترانزیت خود را به ترکیه رسانده اند؛ اما گروه سومی هم وجود دارد که از سال‌ها پیش در ایران زندگی میکردند و اینک به امید زندگی بهتر بار دیگر تن به یک مهاجرت جدید داده‌اند.
بروایت خانم حکمت اکثریت این پناهجویان - یعنی حدود 85 درصد آنها، بصورت خانوادگی دست به مهاجرت زده‌اند. البته یک اقلیت از جوانان مجرد هم در میان پناهجویان هستند .

درباره وضعیت مالی این پناهجویان، ذاکره حکمت اطمینان می دهد که آنها از هیچ منبعی کمک مالی دریافت نمی کنند؛ حتی اجازه کار هم ندارند. ولی اکثریت آنها بصورت غیرقانونی، در بازار سیاه البته با دستمزدهای بسیار کم و شرایط بسیار دشوار، بدون بیمه درمانی، کار می‌کنند و زندگیشان را از این راه می گذرانند.
این در حالی است که اخیراً قانونی در ترکیه به تصویب رسیده است که به پناهجویان امکان می دهد که اجازه کار دریافت کنند. ولی این قانون، بروایت خانم حکمت، روی کاغذ باقی مانده و اصلاً رعایت نمی‌شود.

ذاکره حکمت درباره علت مهاجرت دوباره افغان‌های ساکن ایران به سوی ترکیه می گوید که در گفتگو با آنها متوجه شده است شرایطشان در ایران بسیار بد بوده است. از رفتارهای نامناسب مأموران دولتی و نیز شهروندان ایرانی شکایت داشته اند، بویژه پائین آمدن ارزش پول ایران وضع اقتصادی آنان را بهم ریخته است.

خانم حکمت در توضیح مشکلات این پناهجویان، از اصطلاح "بی هویتی و بی سرنوشتی" در مورد افغان‌های مقیم ایران استفاده می‌کند. واژه هائی که خود آنها در تفسیر زندگیشان بکار می‌گرفته‌اند.
به این گفتگو از طریق فایل صوتی گوش کنید.