مولوجی: الجزایریتباری که در کابارههای پاریس آواز میخواند
نتشر شده در:
گوش کنید - ۱۲:۳۲
مولوجی صدایی داشت که با معیارهای زمانۀ خود زیبا به حساب نمیآمد. ژاک پروهوِر، شاعر معاصر او میگوید: مولوجی صدای قشنگی نداشت اما از ته دل میخواند. امروزه اجراهای بعضی اشعار ژاک پروهوِر با صدای مولوجی نه تنها فراوان طرفدار یافته که این ترانهها دوباره و دوباره توسط خوانندگان جوان هم اجرا میشود.
چند سالی است که در فرانسه بازخوانیها و اجراهای مجدد از ترانههای قدیمی بیش از گذشته رایج شده است. بسیاری از چهرههای جوان مشهور، ترانههای خوانندگان و ترانهسازهای دهههای گذشته را با تنظیمهای پسند روز اجرا کردهاند. برخی منتقدان فرانسوی گفتهاند که افزایش بازخوانیها حاکی از ضعف خلاقیت کنونی است.
اما به چه دلیل این ترانههای "قدیمی" گاه بعد از گذشت شصت سال، زندهتر از ترانههای امروزی است؟
در نگاه به ترانههای مارسل مولوجی (٩۴-١٩٢٢)، یک نکته بلافاصله توجه را جلب میکند: هر ترانه برای خود موضوع و درونمایهای قوی و محکم دارد که مثل یک قصۀ خوب کهنهشدنی نیست.
به عنوان مثال، ترانۀ "فراری" (یا از خدمت فراری) که در سال ١٩۵۴ و درست بعد از شکست فرانسه در هندوچین خوانده شد، از موضوعی حرف میزند که مطلقاً کهنه نشده است: ترانه، نامهای است خطاب به رئیس جمهوری که در آن نویسنده صریحاً از خدمت سربازی و رفتن به جنگ سر باز میزند.
ترانۀ "نصیحت به دوست" خطاب به کسی است که میخواهد شاعر و ترانهسرا شود. این ترانه میگوید: "حرفهای بیسر و ته ننویس حتی اگر به مذاق برخی شنوندگان سادهلوح خوش بیاید".
شعر "قلب یاقوت"، اثر شاعر بزرگ فرانسوی ژاک پروهوِر که توسط مولوجی اجرا شده با اینکه به عنوان ترانۀ عاشقانه شناخته میشود اما درونمایهای کمتر معمول دارد: تمامی شعر ابراز پشیمانی و تلخکامی آدمی است که عشق را "بازی" دانسته اما همین بازی را هم با "تقلب" گذرانده و حالا "قلب یاقوتی" معشوق را چنان خرد و ویران کرده که دیگر درست شدنی نیست. در پایان شعر، ژاک پرهور با همان زبان عامیانه و استادانۀ خود میگوید: "حالا این عشق به هیچ دردی نمیخورد، حتی نمیتوانم آن را به کس دیگری قالب کنم (یا بیندازم)، عشق دزدی حتی پیش مالخرها طالب ندارد"...
بعد از دهها سال، این درونمایهها همچنان بکر و تازهاند و ترانهسرایی آغاز سدۀ بیست و یکم هنوز نتوانسته آثاری کم و بیش در همان حد ارائه کند. به همین دلیل خوانندگانی مثل مولوجی که در اواخر عمر به عنوان خوانندۀ "قدیمی" یا کمی از یاد رفته تلقی میشدند، امروزه به شدت مورد توجه دوبارۀ آهنگسازان و تهیهکنندگان و خوانندگانی هستند که خود به خوبی آگاهند که آثارشان بیش از یکی دو هفته یا حداکثر یکی دو ماه در رسانهها دوام نمیآورد.
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید