بر پایۀ اسناد مربوط به تقسیمات اداریِ امپراتوری عثمانی، کردها در قرن هیجدهم در منطقۀ عَفرین حضور داشتند. ویرانه‌های پرستشگاهی بازمانده از قرن دهم پیش از میلاد نشان می‌دهد که آن منطقه دراصل سرزمین هیتی‌ها بوده است. در دورۀ هخامنشیان عَفرین فرمان‌گزارِ شاهان هخامنشی بود. در ۶۳۷ میلادی به دست اعراب مسلمان افتاد و با آغاز خلافت امویان جزو قلمرو آن خلافت شد. عَفرین برای کردها اهمیتی راهبُردی دارد، زیرا آنان را به دریای مدیترانه نزدیک می‌کند. آن منطقه بیرون از دسترسِ ارتش آمریکا و ائتلاف بین‌المللی است. اما روس‌ها در آنجا حضور دارند. مناطق میان کوبانی و عَفرین نیز مدت‌هاست زیر کنترل نیروهایی قرار دارند که ترکیه از آنها پشتیبانی می‌کند.
روز یکشنبه ۲۱ ژانویه نیروهای نظامی ترکیه وارد منطقۀ عَفرین در شمال سوریه شدند و به پیشروی خود برای دستیابی به آن منطقه به ویژه شهر عَفرین، مرکز اداریِ منطقه، ادامه می‌دهند. منطقۀ عَفرین پیش از جنگ داخلیِ سوریه جزئی از استان حلب بود. شهر عَفرین در ۳۰ کیلومتری مرز ترکیه قرار دارد. عملیات ارتش ترکیه به نام «عملیات شاخۀ زیتون» برای بیرون راندنِ نیروهایِ «یگان‌های مدافع خلق» از شهر و منطقۀ عَفرین روز جمعه ۱۹ ژانویه آغاز شد. یگان‌های مدافع خلق، شاخۀ نظامیِ حزب اتحاد دموکراتیک سوریه اند و از سال ۲۰۱۲ بر آن منطقه دست یافته اند. این یگان‌ها، که بیشتر اعضای آنها کرد هستند، با آغاز جنگ داخلی سوریه در سال ۲۰۱۱ برای به دست گرفتن کنترلِ مناطقِ کردنشین آن کشور تشکیل شدند و با حزب کارگران کردستان (پ ک ک) پیوند نزدیک دارند. از همین رو، ترکیه آنها را تروریست می‌داند و حضورشان را در نزدیکیِ مرز خود برنمی‌تابد. تاکنون، آمریکا از این یگان‌ها پشتیبانی کرده و انواع سلاح‌های سبک و سنگین در اختیار آنها گذاشته است.
کردستان سوریه یا «روژاوا» از سه واحد سیاسی به نام‌های «کانتون جزیره»، «کانتون کوبانی» و «کانتون عَفرین» تشکیل شده است. دو کانتون جزیره و کوبانی به هم پیوسته اند و با مناطق کردنشینِ ترکیه و عراق پیوستگیِ جغرافیایی دارند، اما کانتون عَفرین منطقۀ تک‌افتاده و محصوری است.
در سال ۱۹۵۴ باستان‌شناسان در ۸ کیلومتری جَنوب شهر عَفرین در نزدیکی روستایِ «عَین دارة» ویرانه‌های پرستشگاهی «نوهیتیایی» بازمانده از قرن دهم پیش از میلاد کشف کردند که نشان می‌دهد آن منطقه دراصل سرزمین هیتی‌ها بوده است. این پرستشگاه، که به «معبد عَین دارة» معروف است، به احتمال زیاد پرستشگاه ایشتار، الهۀ باروری، بوده است. در شمال غربی شهر نیز لوحی سنگی به زبان «لووی» (یکی از زبان‌های از میان رفتۀ آناتولی) کشف کرده اند که در آن از خدایی سخن رفته است که «هوریان»، مردم باستانی آناتولی، آن را می‌پرستیدند. شهر و منطقۀ عَفرین نام خود را در اصل از نام رودخانه ای گرفته اند که از آنجا می‌گذرد. آن رودخانه در زمان سِلوکیان «اُینوُپاراس» نام داشت که در زمان رومی‌ها «اوفرِنوس» نام گرفت. این نام رومی در گویش عربیِ سوری- لبنانی به «عَفرین» تبدیل شد. کردها آن را عِفرین تلفظ می‌کنند.
در دورۀ هخامنشیان منطقۀ عَفرین سالیان دراز فرمان‌گزارِ شاهان هخامنشی بود. سپس جزو قلمرو پادشاهیِ مقدونیه شد و پس از مرگ اسکندر سِلوکیان بر آن فرمان راندند. از سال ۶۴ پیش از میلاد جزو استان سوریۀ امپراتوری روم شد. در جنگ‌های ساسانیان با رومیان مدتی نیز به زیر فرمان پادشاهانِ ساسانی درآمد. در ۶۳۷ میلادی به دست اعراب مسلمان افتاد و با آغاز خلافت امویان جزو قلمرو آن خلافت شد. در ۱۰۹۸ میلادی در زمان جنگ‌های صلیبی مدتی به زیر فرمان شاهزاده‌نشینِ انطاکیه درآمد. این شاهزاده‌نشین که در سال ۱۰۹۸ میلادی تشکیل شد و تا سال ۱۲۶۸ دوام آوَرد، یکی از پایگاه‌های اصلی صلیبیون بود و سرزمین‌هایی از ترکیۀ کنونی و سوریه را دربرمی‌گرفت. عَفرین در سال ۱۲۶۰ میلادی کمی پیش از حملۀ مغول به تصرف مَمالیک بَحری درآمد. مَمالیک بَحری از قبایل قِبچاق جَنوب روسیه بودند و از ۱۲۵۰ تا ۱۳۸۲ میلادی بر مصر فرمان راندند.
منطقۀ عَفرین سپس به دست مغول‌ها افتاد. آنان از ۱۲۶۰ تا ۱۳۰۰ توانستند گام به گام سوریه را تسخیر کنند و خاندانِ کُرد ایّوبی را که بر آن سرزمین حکم می‌راندند، براندازند. اما سرانجام از مَمالیک بَحری شکست خوردند و از سوریه بیرون رفتند. در ۱۵۱۶ عَفرین به زیر فرمان ترکان عثمانی درآمد و تا سال ۱۹۲۰ بخشی از استان کیلیس امپراتوری عثمانی بود. با امضای قرارداد سِوْر در دهم اوت ۱۹۲۰ منطقۀ عَفرین جزئی از خاک سوریه شد.
بر پایۀ اسناد مربوط به تقسیمات اداریِ امپراتوری عثمانی، کردها در قرن هیجدهم در منطقۀ عَفرین حضور داشتند. در ۱۹۲۰ هنگام برقراریِ قَیمومَت فرانسه بر سوریه قبایل آن منطقه پیش از دیگران به مخالفت با فرانسوی‌ها برخاستند. شهر عَفرین در زمان قَیمومت فرانسه بر سوریه به یک مرکز تجاری تبدیل شد. بخش مهمی از زیتون سوریه در منطقۀ عَفرین تولید می‌شود. درخت زیتون نماد آن منطقه است. نخ‌ریسی نیز یکی دیگر از فعالیت‌های تولیدیِ عَفرین است. کردها در سال ۲۰۱۵ دانشگاهی در عَفرین ایجاد کردند که رشته‌های گوناگون علمی و ادبی را در آن درس می‌دهند.
منطقۀ عَفرین برای کردها اهمیتی راهبُردی دارد، زیرا آنان را به دریای مدیترانه نزدیک می‌کند. این منطقه بیرون از دسترسِ ارتش آمریکا و ائتلاف بین‌المللی است. مناطق میان کوبانی و عَفرین نیز مدت‌هاست زیر کنترل نیروهایی قرار دارند که ترکیه از آنها پشتیبانی می‌کند. روس‌ها در عَفرین حضور دارند و به عقیدۀ بعضی از تحلیل‌گران می‌کوشند از اوضاع و احوالی که با حملۀ نظامیِ ترکیه به وجود آمده، سود جویند و پای نیروهای دولتی سوریه را به آن منطقه باز کنند.
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید