اصلاحات پیشنهادی دیپلم متوسطۀ فرانسه کدام ها هستند؟

چهارشنبه ۲۴ ژانویه، پییر متیو Pierre Mathiot، مدیر پیشین دانشکدهٔ علوم سیاسی شهر «لیل» پیشنهادهای خود را برای اصلاح دیپلم متوسطه فرانسه، این کهن ترین و شاید مهمترین نهاد جمهوری این کشور، تسلیم وزیر آموزش و پرورش، «ژان-میشل بلانکه»، کرد که نظر قطعی خود را در مورد این پیشنهادها در اواسط ماه فوریه اعلام خواهد نمود. قرار است دیپلم جدید از سال تحصیلی ۲۰۲۱ رسمیت یابد. اما، خصوصیات و ویژگی های دیپلم جدید در صورت اصلاح آن کدام ها خواهند بود؟

دانش آموزان فرانسوی در امتحانات نهایی دیپلم متوسطه atlantico

اغراق نیست اگر بگوییم که دیپلم متوسطه از کهن ترین و مهمترین نهادهایی است که جمهوری فرانسه در پی انقلاب کبیر این کشور بنیان نهاد. در ژوئن سال گذشته حدود ۷۳۰ هزار نفر یعنی معادل جمعیت‌های دو شهر مهم «لیون» و «رن» در امتحان های دیپلم متوسطه فرانسه شرکت جستند و از این تعداد حدود ۸۸ درصد موفق به اخذ دیپلم شدند.

دیپلم متوسطۀ فرانسه از ابداعات ناپلئون است که در سال ۱۸۰۹ رسماً تأسیس شد. شمار نخستین داوطلبان شرکت در امتحان های این دیپلم به سی نفر هم نرسید. جوانان خانواده‌های بورژوا تنها شرکت‌کنندگان در این امتحان ها بودند و آنان می‌بایست در مقابل هیئتی از اساتید دانشگاه ها و از خلال آنچه تاکنون "امتحان بزرگ شفاهی" خوانده می شود قابلیت‌ و دانش خود را در رشته های ادبیات و زبان، تاریخ و جغرافیا و فلسفه اثبات می‌کردند. در آن زمان دیپلم متوسطه نخستین مرحله از تحصیلات دانشگاهی به شمار می رفت.

تنها در سال ۱۸۳۰ امتحان کتبی نیز به آزمون بزرگ شفاهی برای کسب دیپلم متوسطه اضافه شد. در سال ۱۹۴۸ شمار داوطلبان آزمون دیپلم متوسطهٔ فرانسه به ۳۰ هزار تن رسید و در سال ۱۹۸۵ وزیر وقت آموزش و پرورش این کشور، ژان-پییر شُونمان، اعلام کرد که هدف او موفقیت ۸۰ درصد دانش‌آموزان در امتحان های دیپلم متوسطه است (تا آن زمان تنها ۳۰ درصد دانش آموزان در این امتحان ها موفق می شدند). اگر چه این هدف اکنون تحقق یافته، اما نظام آزمون های دیپلم متوسطۀ فرانسه همچنان از نگاه بسیاری از جمله وزرای آموزش و پرورش این کشور پیچیده و دشوار است.

چهارشنبه ۲۴ ژانویه، پییر متیو Pierre Mathiot، مدیر پیشین دانشکدهٔ علوم سیاسی شهر «لیل» پیشنهادهای خود را برای اصلاح دیپلم متوسطۀ فرانسه، این کهن ترین و شاید مهمترین نهاد جمهوری این کشور، تسلیم وزیر آموزش و پرورش، «ژان-میشل بلانکه»، کرد که نظر قطعی خود را در مورد این پیشنهادها در اواسط ماه فوریه اعلام خواهد نمود. قرار است دیپلم جدید از سال تحصیلی ۲۰۲۱ رسمیت بیابد. اما، خصوصیات و ویژگی های دیپلم جدید در صورت اصلاح آن کدام ها خواهند بود؟

بر اساس اصلاحات پیشنهادی پییر متیو، دیپلم متوسطهٔ جدید حول شش امتحان نهایی (که ۶۰ درصد نمرات قبولی دانش‌آموزان را تعیین می کند) و آزمون های پیوسته (که ۴۰ درصد باقی ماندهٔ نمرات دانش آموزان را رقم خواهد زد) شکل خواهد گرفت. در خصوص ساماندهی و اجرای امتحان ها یا آزمون های پیوسته "پییر متیو" سه پیشنهاد ارایه کرده است : الف) انجام امتحان های مشخص در فواصل معین زمانی طی سال تحصیلی، ب) انجام امتحان های مشخص با ملاحظهٔ کارنامهٔ تحصیلی دانش‌آموز طی سال تحصیلی و پ) ملاحظهٔ کارنامهٔ دانش آموزان بدون برگزاری آزمون های پیوسته.

بر پایۀ پیشنهادهای او ادبیات فرانسه، فلسفه و یک امتحان شفاهی در مقابل هیئت داوران از جمله مواد امتحانی برای دریافت دیپلم متوسطه هستند. دو مادهٔ اصلی امتحان ها توسط خود دانش‌آموزان انتخاب می شوند.

بر اساس اصلاحات پیشنهادی، شکل و شمایل دبیرستان های فرانسه نیز پیرو مواد امتحانی و انتخاب شده از سوی دانش آموزان تعیین می‌شود. به غیر از دروس مشترک (ادبیات فرانسه، فلسفه، تاریخ و جغرافیا، زبان‌های زنده و غیره)، دانش‌آموزان باید دو رشتهٔ اصلی (از میان ۹ یا ۱۰ ترکیب پیشنهادی) و دو رشتۀ فرعی را انتخاب ‌کنند. به این دروس که مواد امتحانی دانش‌آموزان را تشکیل می دهند باید آموزش درس های اختیاری نظیر زبان‌های قدیمی را اضافه کرد. از دیگر تغییرات پیشنهادی در طرح اصلاح دیپلم متوسطه زمان سال تحصیلی است که از امتحان های فصلی به امتحان های دوفصلی تغییر شکل می‌یابد.

آموزگاران رشته های زیست شناسی و زمین شناسی نگرانند که اصلاح پیشنهادی دیپلم متوسطه به حذف رشته‌های علمی از دروس آموزشی مشترک منجر شود. آنان چنین احتمالی را بسیار خطرناک دانسته و می گویند که فرهنگ علمی برای مبارزه با تاریک‌اندیشی ضروری است.

از نظر حکومت فرانسه، فلسفهٔ وجودی اصلاح دیپلم متوسطه این است که با تخصصی کردن تدریجی دیپلم به انتخاب تحصیلی دانش آموزان در دورهٔ آموزش عالی جهت داده و یا یاری برساند. داو اصلی این اصلاحات، قانونی است که هم اکنون در مجلس ملی فرانسه در دست بررسی است و قرار است نحوۀ ورود به دانشگاه را تغییر بدهد.

«ماری دورو-بلا»، استاد دانشکدهٔ علوم سیاسی پاریس، معتقد است که اصلاحات پیشنهادی نقاط قوّت مهمی دارد، زیرا، انطباق آموزش متوسطه را با امیال و خصوصیات دانش‌آموزان بیشتر میّسر می‌کند، هر چند این اصلاحات، به گفتۀ او، خطر یک نظام آموزشی نابرابر را تشدید می‌سازد.

او حفظ آزمون مشترک را به عنوان مرجع مشترک آموزگاران و دانش آموزان ضروری می‌داند و معتقد است که آزمون مشترک ضامن برابری میان مدارس کشور به شمار می رود. به گفتۀ او، حذف پاره‌ای از آزمون‌ها به بی میلی دانش آموزان نسبت به آن دسته از مواد درسی می انجامد که در امتحان های نهایی منظور نشده‌اند. همین امر در مورد امتحان شفاهی صادق است : «ماری دورو-بلا» می گوید : امتحان های شفاهی دبیرستان مهمی نظیر «هانری چهار» در قلب پاریس با امتحان های شفاهی دیگر مدارس یکسان نیستند.