تاریخ عشق، تاریخ مبارزه‌ها؛ روایت محمد مختاری از عاشقانه‌های فارسی

«گاه شاعری از خوشبختی یا آزادی یا شعر یا انسان و ... چنان عاشقانه و پی‌جویانه سخن گفته است که دریغ است در رویکردش تأمل نکنیم. در این تأمل آشکار می‌شود که عالی‌ترین لحظه‌های تغنی شاعران هنگامی است که با هر چه در جهان و زبان هست، رابطه‌ای عاشقانه برقرار می‌کنند، یا از دل عشق بدان می‌نگردند، و یا آن را با عشق می‌سنجند.» این جملات، برگرفته از مقدمه کتاب «هفتاد سال عاشقانه» نوشته محمد مختاری است، که حاوی گزینه شعر ۲۰۴ شاعر معاصر، از سال ۱۳۰۰ تا ۱۳۷۰ خورشیدی است.

کتاب «هفتاد سال عاشقانه» که برای اولین بار در سال ۱۳۷۷، یعنی دقیقا همان سالی که نویسنده‌اش قربانی قتل‌های زنجیره‌ای شد، انتشار یافت، اخیرا و پس از شانزده سال، مجددا و بدون هیچ کم و کاستی توسط انتشارات بوتیمار منتشر شده است.

محمد مختاری، که علاوه بر شاعری پژوهش در زمینه شعر را نیز به صورت جدی دنبال می‌کرد، در مقدمه مفصل خود بر کتاب «هفتاد سال عاشقانه» تأکید کرده که به دنبال گزینه شعری بود که اولا تمام دستگاه‌های زیباشناسی شعر معاصر را دربر گیرد، و دیگر این که نمودار روند تکوین و تحول ذهنیت و ساخت غنایی معاصر باشد.

محمد مختاری در این کتاب سعی کرده هیچ دستگاه شعری، هیچ مبنای ذهنی، هیچ الگوی ذوقی و حتی هیچ گرایش عقیدتی-سیاسی را اساس پسند و ارزیابی خود قرار ندهد. همچنین او در کنار شاعران مختلف معاصر، از اشعار خودش نیز قطعه هایی را به عنوان نمونه شعر عاشقانه معاصر ذکر کرده است.

مریم حسین زاده، همسر مرحوم مختاری در گفت‌وگو با بخش فارسی رادیو بین المللی فرانسه درباره این کتاب و ویژگی عاشقانه‌های محمد مختاری توضیح می دهد.

همچنین حافظ موسوی، شاعر و مدرس کارگاه‌های شعر در ایران، در گفت‌وگو با رادیو بین المللی فرانسه، بر وسعت نظر محمد مختاری در این کتاب و همچنین رعایت انصاف برای گزینش شعر تأکید می‌کند. موسوی درباره شعر مختاری نیز می‌گوید که این شعر دارای تصاویر تو در تو و لایه لایه است.

محمد مختاری پیشتر در گفت‌وگویی با رادیو بین المللی فرانسه به مفهوم شعر پرداخته بود که بخشی از آن گفت وگو را در این برنامه می شنوید. همچنین برنامه این هفته جهان کتاب، با قطعه‌ای از شعر «بی‌خوابی» سروده محمد مختاری با صدای خود شاعر به پایان می‌رسد.