نشست دو روزۀ سران کشورهای عضو ناتو بر بستر اختلافات اساسی در لندن برپا شده است

تازه ترین بحران در بارۀ موقعیت و موضع ترکیه در بطن ناتو، نخست با سخنان رئیس جمهوری فرانسه آشکارا به زبان آمد و سپس با اظهارات همتای تُرک او شکلی حاد بخود گرفت. امانوئل ماکرون، تهاجم ارتش ترکیه به شمال سوریه و نیروهای کُرد را که در جنگ با داعش متحد کشورهای غربی محسوب می‌شوند، بی آنکه دیگر اعضای پیمان ناتو را از آن آگاه کند، خلاف اصل همبستگی دانست و رجب طیب اردوغان با سخنانی که از سوی فرانسه «توهین و بی ادبی» تلقی شد، به وی پاسخ داد.

رئیس جمهوری ترکیه شب گذشته پیش از آغاز سفر خود به لندن، با اشاره به «یگان‌های مدافع خلق» کُرد، اعلام کرد که اگر دیگر کشورهای عضو، سازمان‌هائی را که ترکیه تروریستی تلقی می‌کند، به همین عنوان نشناسند، آنکارا نیز با طرح ناتو برای «دفاع از کشورهای بالتیک و لهستان» مخالفت خواهد کرد. این طرح در پی تهاجم روسیه به اوکراین تدارک دیده شده است.

خواست رئیس جمهوری ترکیه از آن رو برای ناتو مشکلی اساسی تلقی می‌شود که این سازمان در پی از میان رفتن پیمان ورشو، دشمن پیشین خود، چندی نیز مبارزه با تروریسم و گروه‌ها و سازمان‌های تروریستی را هدف اصلی خویش قرار داد و حتی در این زمینه همکاری با روسیه نیز مورد توجه قرار گرفت. اینکه متحدان برخی کشورهای عضو ناتو، برای برخی دیگر تروریست تلقی شوند، همکاری و همبستگی در این سازمان را ناممکن می‌کند.

تهدید دیگر رفتار پیش بینی ناشدنی دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکاست. وی که در ابتدای دوران ریاست جمهوری خود، ناتو را بشدت مورد انتقاد قرار داده و حتی در بارۀ لزوم تداوم آن ابراز تردید کرده بود، صبح سه شنبه پیش از دیدار با امانوئل ماکرون، نظر وی را در بارۀ این پیمان «بسیار توهین آمیز» خواند. رئیس جمهوری فرانسه در آغاز ماه نوامبر در گفتگو با هفته نامۀ اکونومیست ناتو را سازمانی خواند که «دچار مرگ مغزی» شده است.

بحران‌های کهنه تر نیز جای خود را در دفتر اختلافات ناتو همچنان حفظ کرده‌اند. هفتاد سال پس از بنیانگذاری این سازمان و ٢٨ سال پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، هدف اصلی ناتو و علت وجودی آن از این پس، یکی از پرسش‌های اساسی در این زمینه را تشکیل می‌دهد. مناسبات با روسیه نیز بدون تردید چالش دیگری در برابر کشورهای عضو محسوب می‌شود.