دیدار دونالد ترامپ و کیم جونگ اون درهانوی بدون نتیجه ماند

دومین نشست میان دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، و کیم جونگ اون، رهبر کرۀ شمالی، روز پنجشنبه ٢٨ فوریه، نه تنها به برآوردن انتظارات ابراز شدۀ طرفین نیانجامید، بلکه در ارادۀ دست یافتن آنان به یک توافق قابل قبول برای هر دو طرف تردید ایجاد کرد.

هر چند نخستین دیدار آنان در سنگاپور نیز، بگفتۀ بسیاری نتایج ملموسی در بر نداشت، اما آتشِ خطرناک تهدیدهای دوجانبه آنان را فرو نشاند، یخ پُرپهنای مناسبات میان پیونگ یانگ و واشینگتن را آب کرد و سنگ بنای دیدارها و گفتگوها و رفت و آمدهای بعدی را گذاشت. دیدار دوم میان دونالد ترامپ و کیم جونگ اون از بازگشت به مواضع سرسخت گذشته حکایت می کند.

دونالد ترامپ که همواره در گام نخست، دیدارها و گفتگوهای خود را «عالی و نتیجه دار و موفقیت آمیز توصیف کرده» وسپس در گام دوم با ارسال یک توئیت نسبت به حاصل آن‌ها ابراز تردید و بدبینی کرده است، این بار، بدون تردید با آگاهی از خواست‌ها و مواضع کرۀ شمالی، پیش از دیدار روز پنجشنبه گفت که انتظار فراوانی در این زمینه ندارد.

رئیس جمهوری آمریکا در پایان این دیدار به خبرنگاران گفت «کرۀ شمالی همچنان آمادۀ خلع سلاح اتمی هست» اما آمریکا نمی‌تواند از همۀ مجازات‌های خود در این زمینه صرفنظر کند».  لغو مجازات‌ها و تحریم‌ها خواست اصلی کرۀ شمالی است که از آغاز گفتگوها همواره تکرار شده است.

کیم جونگ اون نیز به هنگام ترک محل دیدار با رئیس جمهوری آمریکا، در پاسخ به پرسشی در بارۀ ارادۀ واقعی خود برای خلع سلاح کرۀ شمالی گفت «اگر چنین قصدی نداشتم، به اینجا نمی‌آمدم».

هر چند رهبران آمریکا و کرۀ شمالی محل دیدار را ترک کردند، اما هیئت‌های نمایندگی دو کشور امروز پنجشنبه با یکدیگر گفتگوی تازه‌ای خواهند داشت تا امکانات ادامۀ مذاکرات را فراهم آورند.

در نشست هانوی، دو موضوع اساسی در دستور گفتگوها قرار داشت. نخست، تنش زدائی در مناسبات میان واشینگتن و پیونگ یانگ و گشودن متقابل دفاتر نمایندگی در هر یک از دو کشور و نیز انتشار بیانیۀ اعلام صلح میان دو طرف، زیرا از هنگام پایان جنگ کره در سال ١٩۵٣ تا کنون هیچ پیمانی برای اعلام رسمی خاتمۀ جنگ میان دو کشور امضاء نشده است.

موضوع دوم که از اهمیت بیشتر برخوردار است و در همان حال بسیار پیچیده تر نیز هست، به «اتم زدائی» کرۀ شمالی و یا شبه جزیرۀ کُره مربوط می‌شود. هر چند دو طرف چنین هدفی را پذیرفته‌اند، اما نه تنها در بارۀ مفهوم دقیق و ملموس آن میان آنان اتفاق نظر وجود ندارد، بلکه چگونگی و مراحل دست یافتن به آن نیز مورد اختلاف است و همین بخشی از دلایل شکست نشست هانوی را نیز آشکار می‌کند.

کُرۀ شمالی داشتن سلاح اتمی را به عنوان ابزاری برای تضمین امنیت کشور در قانون اساسی خود ثبت کرده است و سلاح اتمی در این کشور پاسخی به «چتر اتمی آمریکا بر سر کرۀ جنوبی و ژاپن» تلقی می‌شود. از همین رو، «اتم زدائی» برای پیونگیانگ، «اتم زدائی شبه جزیرۀ کُره» است و بنابراین این کشور خواستار خروج نیروهای آمریکا از کُرۀ جنوبی نیز هست.

با این حال، چنین به نظر می رسد که کرۀ شمالی حاضر باشد در برابر «تضمین‌های امنیتی قابل اعتماد» و بویژه لغو تحریم‌ها و مجازات‌های اقتصادی بین‌المللی و یکجانبۀ آمریکا، خواست خروج نیروهای آمریکائی را به فراموشی بسپارد، زیرا در صورت توافق، می‌ توان حضور این نیروها را ضامن امنیت در شبه جزیرۀ کُره تلقی کرد.

برای دونالد ترامپ لغو مجازات‌ها نقطۀ پایان روند تنش زدائی است و تنها پس از «اتم زدائی» کامل کُره به اجرا گذاشته خواهد شد. او در پایان دیدار کوتاه شدۀ خود با کیم جونگ اون آشکارا به این نکته اشاره کرد و گفت آمریکا بر خلاف آنچه کرۀ شمالی انتظار دارد، نمی‌تواند در مرحلۀ کنونی به مجازات‌ها پایان دهد. واشینگتن در چشم‌انداز گفتگوهای هانوی، خود را برای اعطای برخی امتیازات آمادگی کرده بود، اما همچنانکه مقامات آمریکائی بارها تکرار کرده‌اند، لغو کلی تحریم‌ها از نظر آمریکا تا پیش از خلع سلاح کامل کُره ممکن نیست.