نشست ویژه اصلاح ساختار سازمان ملل در نیویورک برگزار می‌شود

با اینکه در دهه‌های اخیر بارها از سوی آمریکا و دیگر کشورهای عضو، مانند هند، برزیل، آلمان، پیشنهاد اصلاحات در سازمان ملل ارائه شده، هنوز ساختار این سازمان به دهه ۵٠ میلادی باز می‌گردد. دوره‌ای که دهه سامان‌دهی جامعه ملل بصورت کنونی بود و از آن هنگام تا حال تغییر چندانی درعملکرد اداری و بین‌المللی آن صورت نگرفته است.

در حال حاضر نقدهای فراوانی، از جمله از سوی آمریکا بزرگترین سهام‌دار بودجه این سازمان، نسبت به ساختار سازمان ملل و شورای امنیت بازوی اجرایی آن، شنیده می‌شود. این انتقادها در اکثر موارد با مخالفت‌ها از سوی کشورهای برخی از کشورهای ذینفع پذیرفته نشده است.

دونالد ترامپ که در حال حاضر از منتقدین جدی سازمان ملل بشمار می‌رود، برای جلب حمایت کشورهای عضو به نیویورک سفر کرده و در نشست امروز دوشنبه ١٨سپتامبر سخنرانی خواهد کرد.
طی ماه‌های اخیر، رئیس جمهوری جدید آمریکا بارها از ساختار سازمان ملل به صورت کنونی آن انتقاد کرده است.

در بیانیه‌ای که به عنوان فراخوان آمریکا در نشست امروز انتشار یافت، از جمله آمده است که کشورهایی به این نشست دعوت می‌شوند که بیانیه ١٠ ماده‌ای سیاسی آمریکا را در حمایت از تلاش‌های آنتونیوگوترش، دبیرکل سازمان ملل برای اجرای اصلاحات واقعی و مؤثر در سازمان ملل امضا کنند.

رئیس جمهوری آمریکا، ٢ مورد را برای تغییرات مهم دانسته است: اول سامان دادن به «بوروکراسی» این سازمان و دوم، پرداخت سهم بیشتری از سوی کشورهای عضو.

همانگونه که اشاره شد، آمریکا بیشترین مشارکت مالی را در سازمان ملل متحد دارد و رئیس جمهوری جدید ایالات متحده گفته است که کشورش بیش از اندازه در هزینه‌های سازمان ملل شرکت می‌کند.

رئیس جمهوری آمریکا در یک سخنرانی در انتقاد از نظم کنونی سازمان ملل، این سازمان را «کلوپی از افرادی خوانده بود که خوش‌گذرانی می‌کنند».

در ماه مارس گذشته، دونالد ترامپ زمان کوتاهی پس از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، وعده داد که بودجه فعالیت‌های دیپلماتیک و کمک‌های خارجی آمریکا را ٢٨ درصد کاهش خواهد داد که این کاهش شامل کمک به نهادهای مختلف سازمان ملل نیز خواهد بود.
سخنان رئیس جمهوری آمریکا در مورد کاهش کمک‌های این کشور به نهادهای بشردوستائه سازمان ملل، انتقادهایی را به دنبال داشته است.

واما در مورد نشست امروز، این پرسش مطرح است که سازمان ملل چرا به اصلاحات ساختاری نیاز دارد؟

علاوه بر غیرمتناسب بودن سهم پرداختی کشورها و کُندی اقدامات دیوانسالاری حاکم بر سازمان ملل، کارشناسان علل وعوامل تغییرات در ساختاری در روابط بین‌المللی را دلایل اصلی لزوم اصلاح ساختار سازمان ملل می‌دانند که برای نمونه عبارتند از مطرح شدن مسائل امنیتی تازه در دروان پس از "جنگ سرد" مانند اختلافات قومی، مذهبی، اقتصادی، درون‌سرزمینی، تروریسم، خلع سلاح، فقر، پایان "جنگ سرد" و برهم خوردن نظامی دوقطبی در جهان و پیدا شدن کشورهای نوظهور صنعتی قدرتمند، تغییر میزان تأثیرگذاری کشورهای عضو سازمان ملل به ویژه اعضای شورای امنیت.

آنچه که مسلم است و کشورهای عضو بر آن اذعان دارند، اینست که ترکیب فعلی شورای امینت، بیانگر واقعیت‌های پایان جنگ جهانی دوم بوده و با واقعیت‌های جهان پیشرفته کنونی هماهنگی ندارد.
طی سال های اخیر، کشورهای بزرگ و قطب‌های تازه سیاسی-اقتصادی جهان مانند آلمان، هند، برزیل و ژاپن، خواستار آن شده‌اند که به عضویت دائمی شورای امنیت پذیرفته شوند که هنوز بحث‌ها ادامه دارد.
نیاز به نمایندگی عالانه در اتخاذ تصمیمات مهم، از دیگر خواست‌های کشورهای بیرون از اعضای دائمی شورای امنیت ذکر شده است.

موضوع داشتن "حق وتو" تنها توسط ۵ کشور پیروز جنگ جهانی دوم، در جلسه امروز به چالش خوانده می‌شود.
گفته می شود که به عنوان جایگزین طرح حذف "حق وتو"، ائتلاف‌هایی از کشورهای عضو می‌توانند بر اساس اخلاق، تصمیم‌گیری نمایند.

در مورد نحوه و موارد اصلاحات، تا کنون فهرست‌های بلندبالایی از سوی اساتید حقوق بین‌الملل ارائه شده است.
"جان بولتون"، سفیر سابق آمریکا در سازمان ملل نیز در زمینه اصلاحات سازمان ملل، نظرات خود را انتشار داده است. وی بر این باور است که سازمان ملل کارآیی خود را ازدست داده و این سازمان بدون ایالات متحده آمریکا هیچ خواهد بود؛ او پیشنهاد کرده است که آمریکا از سازمان ملل بیرون بیاید و خودش دنیا را اداره کند.
با این حال، جان بولتون اصل لزوم اصلاحات را مردود نمی‌داند، ولی بر این اعتقاد است که اصلاحات باید تدریجی بوده و همیشه نباید رسمی باشد.

جان بولتون در مورد تحولات مدنظرآمریکا در سازمان ملل، متعقد است که ایالات متحده اصلاحات در سازمان ملل متحد را حول چندین محور اصلی مشخص دنبال خواهد کرد که عبارتند از تصمیم‌گیری‌ها در این سازمان، افزایش کارآیی آژانس‌های مختلف وابسته به سازمان ملل و نهایتاً افزایش تأثیرگذاری سازمان ملل دررسیدگی به مشکلات اعضا.

هنوز معلوم نیست که در نشست دوشنبه ١٨سپتامبر، پیشنهادهای آمریکا تا چه حد از سوی کشورهای دعوت شده یا دعوت نشده به نشست، پذیرفته خواهد شد؟ ولی نیاز به لزوم انجام اصلاحات در ساختار سازمان ملل از سوی اکثریت کشورهای عضو این سازمان پذیرفته شده است.