نمایشگاه کتاب فرانکفورت و جلوه های اسلامی ایران

امسال بیش از ۷ هزار ناشر و ۱۹۰نویسنده از ۱۰۰ کشور جهان با بیش از ۴۰۰ هزارعنوان کتاب در این نمایشگاه حضور داشتند. غرفه ایران نیز با شرکت حدود ۲۰ ناشر و۷ نهاد برپا شده بود. روز جمعه ۲۱ اکتبر، مراسم "روز ایران" در غرفه جمهوری اسلامی با یک ساعت و نیم تاخیر و ضرب و زنگ زورخانه گشایش یافت.

خانم کارولینه امک جایزه صلح اتحادیه ناشران را به خاطر انتشار کتابی با عنوان "علیه نفرت" دریافت کرد. این کتاب با انگیزه ریشه یابی دلایل رشد شدید بیگانه ستیزی در آلمان نوشته شده است. جایزه صلح اتحادیه ناشران آلمان سال گذشته به نوید کرمانی نویسنده و اسلام شناس ایرانی تبار اعطا شده بود.

"غرفه ملی ایران" در نمایشگاه

جمهوری اسلامی ایران، که سال گذشته نمایشگاه را به دلیل سخنرانی سلمان رشدی در مراسم گشایش آن تحریم کرده بود، امسال با ناشران بیشتری در آن حضور داشت، با این همه، در مقایسه با سایر غرفه های نمایشگاه، تعداد بازدیدکنندگان غرفه ایران بسیار کم بود.

علاوه بر این، ناشران حاضر نیز، طوری در غرفه ایران جا گرفته بودند که تشخیص استقلال یا وابستگی آن ها به تشکیلات دولتی دشوار بود. بیشتر آن ها به جای غرفه، قفسه ای در غرفه اصلی داشتند که سید علی موجانی کاردار فرهنگی سفارت ایران در آلمان از آن به عنوان "غرفه ملی" یاد کرد.

از پیش اعلام شده بود که ساعت ۱۱ بامداد روز جمعه ۲۱ اکتبر مراسمی با عنوان "روز ایران" در غرفه ایران آغاز می شود. اما یک ساعت و نیم تاخیر در آغاز این مراسم، آن هم در نمایشگاهی بزرگ که همه بازدیدکنندگان آن ناگزیرند وقت خود را با دقت زیاد تنظیم کنند، نشانه عدم توانائی در برنامه ریزی ارزیابی می شد.

برنامه سرانجام با صدای نامناسب ضرب و زنگ زورخانه آغاز شد که معمولا در کنار گود زورخانه از آن استفاده می شود. پس از یک میزگرد نیم ساعته و کمی استراحت، ساعت 3 بعد از ظهر علی ماجدی سفیر جمهوری اسلامی ایران به غرفه وارد شد و ضمن ابراز شادمانی از "حضور ناشران زیاد با سبک کارهای مختلف در زیر یک سقف" آن را نشانه تنوع نشر در ایران دانست. آقای ماجدی طی سخنانی خطاب به حدود ۴۰ نفر حاضر در غرفه، از جمله گفت:"ما اگر در نظر بگیریم که هفت میلیارد نفر با عقاید و دیدگاه های مختلف روی کره زمین زندگی می کنند، آنوقت دیگر نیازی به تحمل همدیگر نداریم، بلکه یکدیگر را خواهیم فهمید".

حضور جلوه های اسلامی

جلوه های اسلامی، این بار نیز مثل همیشه در غرفه ایران بر جلوه های ایرانی غلبه داشت. همزمانی نمایشگاه با ماه محرم، سبب شده بود که چهار کتل ویژه دسته های عزاداری نیز در کنار غرفه قرار داده شود. روی هریک از این کتل ها، عبارات "یا فاطمه زهرا"، "یا حسین"، "یا ابوالفضل" و "یا علی اکبر" دیده می شد.

یکی از تازه ترین پدیده ها در غرفه امسال ایران، حضور دو یا سه "آژانس ادبی" از جمله آژانس پل بود. در هریک از کشورهای غربی هزاران آژانس ادبی وجود دارند. اما این آژانس ها در تاریخ نشر ایران هرگز سابقه نداشته اند.

کار یک آژانس ادبی، ایجاد ارتباط میان نویسنده و ناشر و بازاریابی تخصصی برای کار نویسندگان، مترجمان و مولفان است. به گفته "مجید جعفری اقدم" مدیر آژانس پل، این آژانس تلاش برای حفظ قانون کپی رایت را نیز که در ایران به "حقوق مولف و مصنف" معروف است، به عهده دارد.

در یکی از میزگردهای نمایشگاه غلامرضا امامی نویسنده و مترجم قدیمی درباره مبادلات ادبی و فرهنگی میان ایران و ایتالیا سخن گفت. او تاکنون چندین کتاب از ایتالیائی به فارسی و از فارسی به ایتالیائی ترجمه کرده است.

در شصت و هشتمین نمایشگاه کتاب فرانکفورت، علاوه بر جایزه صلح اتحادیه ناشران آلمان، چند جایزه ادبی دیگر نیز به نویسندگان اعطا شد که "جایزه پل سلان" و "جایزه ادبیات کودکان و نوجوانان" از جمله مهمترین آن ها بودند.

در نمایشگاه امسال ۷هزار و یکصد ناشر از ۱۰۰ کشور جهان حضور داشتند و در سالن ها و غرفه هائی به مساحت ۱۷۰ هزار متر مربع ۴۰۰ هزار عنوان کتاب در معرض دید بازدیدکنندگان قرار گرفت. بازدیدکنندگان در آخرین روز برپائی نمایشگاه می توانستند مثل هر سال کتاب های مورد علاقه خود را با نرخ هائی مناسب بخرند.
 

* Caroline Emek