هایکو ماس : تنش میان آمریکا و ایران به حد انفجار رسیده است

در بدو ورود خود به تهران، وزیر امور خارجۀ آلمان گفت : "ما نمی خواهیم که ایران به سلاح اتمی دست یابد." او سپس تأکید کرد که "به سود منافع سیاسی و راهبردی ایران است که به برجام و گفتگوهای خود با اروپا پایبند بماند."  

هایکو ماس و محمدجواد ظریف وزرای امور خارجۀ آلمان و ایران پس از ملاقات و گفتگویی یک ساعته در یک کنفرانس خبری مشترک نیز شرکت جستند. در این کنفرانس خبری، محمد جواد ظریف گفت : "هدف مشترک ایران، آلمان و اروپا حفظ برجام و جلوگیری از تنش و درگیری در منطقه و همچنین بهره مندی ایران از منافع برجام است." او بار دیگر تحریم های آمریکا را علیه تهران به "جنگ اقتصادی علیه مردم ایران" تشبیه کرد و افزود که این "جنگ برای منطقه، جهان و نظم بین المللی خطرناک است."  

وزیر امور خارجۀ آلمان سپس گفت که سازوکار مالی اروپا برای انجام مبادلات تجاری با ایران موسوم به "اینستکس" به زودی به اجرا گذاشته می شود. "اینستکس" که برغم نامش نه یک سازوکار حقیقتاً مالی، بلکه یک ابزار غیرپولی مبادلۀ پایاپای نفت در مقابل کالا است پس از خروج آمریکا از برجام، در ماه مه ٢۰١٨، توسط سه کشور اروپایی امضاءکنندۀ برجام (آلمان، فرانسه و بریتانیا) به ایران پیشنهاد شد بی آنکه هنوز به اجرا گذاشته شود.

در سفرش به تهران، وزیر امور خارجۀ آلمان، هایکو ماس، گفت که "اینستکس ابزار جدیدی است و به اجرا گذاشتن آن کار ساده ای نیست." وزیر امور خارجۀ آلمان با این حال تأکید کرد : "اکنون تمام شرایط رسمی این سازوکار مهیا شده و فکر می کنم که در کوتاه مدت بتوانیم آن را به اجرا بگذاریم."

"اینستکس" ابزاری است که کشورهای اروپایی برای حفظ پایبندی ایران به برجام به رهبران تهران پیشنهاد کردند. هدف این تدبیر دور زدن تحریم های آمریکا علیه ایران و تأمین منافع اقتصادی ایران پس از امضا توافق اتمی بوده است.  با این حال، شرکت های اروپایی همچنان از اجرای این سازوکار "جدید و پیچیده" برای دور زدن تحریم های آمریکا علیه ایران خودداری می ورزند و وعده های مکرر رهبران اروپایی تاثیری بر ارادۀ این شرکت ها نگذاشته است.

پس از ملاقات با همتای ایرانی خود محمدجواد ظریف، قرار است هایکو ماس  با حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی ایران، نیز گفتگو کند. سفر او به تهران با توافق وزیر امور خارجۀ فرانسه و آگاهی مایک پمپئو، وزیر امور خارجۀ آمریکا، صورت گرفته است.

همزمان با ورود وزیر امور خارجۀ آلمان به تهران، عباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجۀ جمهوری اسلامی ایران، گفت که کشورهای اروپایی تاکنون هیچ تدبیر مشخص و گویایی برای تضمین منافع ایران اتخاذ نکرده اند. او با اشاره به موضعگیری اخیر رئیس جمهوری فرانسه، اظهار داشت که جمهوری اسلامی ایران دربارۀ هیچ موضوع دیگری به غیر از برجام (با نمایندۀ سیاست خارجی آلمان) گفتگو نخواهد کرد.

امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه، در آخرین دیدار خود با دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، خواستار بازنگری در مفاد برجام و گنجاندن برنامۀ موشک های بالستیکی ایران در گفتگوهای جدید با این کشور شد.