آغاز سال تحصیلی جدید در فضائی نامطمئن

امروز رسماً اعلام شد که سال تحصیلی جدید دانشگاهی در ایران با حضور وزیرعلوم دردانشگاه مشهد، آغاز شده و سه میلیون و 750 هزار دانشجو، امروز به کلاس های درس رفته اند.

وزیر علوم در مراسم آغاز سال تحصیلی دانشگاهها، تدوین الگوی اسلامی ایرانی در دانشگاهها و تغییر جهت آنها از الگوهای غربی به سوی الگوهای بومی مهم ترین هدف آموزش عالی دانست.

وزير علوم همچنين تاكيد كرد: با وجود اينكه دانشگاه هاي كشور با الگوهاي غربي، شكل گرفته و با مشكلات مادي گرايي غرب رو به رو هستند اما استادان، كاركنان و دانشجويان ولايتمدار، مومن و متعهد كشور براي كسب علم و علم آموزي فعاليت مي كنند.

سعید پیوندی، جامعه شناس، پژوهشگر امور آموزشی ایران و استاد دانشگاه در پاریس، پیش بینی می کند که سال آموزشی در پیش رو، سالی پر ابهام و مشکل باشد. او با مروری به سال گذشته، به طرح های متعددی که در زمینه گزینش استادان، تغییر متون درسی علوم انسانی و یا طرح های ایدئولوژیک در بعضی از دانشگاه ها عنوان شده است، اشاره می کند و بر این مجموعه فشارهائی که به اساتید و دانشجویان وارد می شود را اضافه می کند و نتیجه می گیرد باید دید در سال جدید واکنش قشر دانشگاهی به این طرح ها و سیاست ها چه خواهد بود.

سعید پیوندی، یادآوری می کند که در انقلاب فرهنگی، در سالهای اول پس از انقلاب نیز سعی شده بود که دانشگاه ها اسلامی شوند. طرح مجدد این موضوع نشان می دهد که این برنامه شکست خورده است. اما چرا با وجود عدم وجود الگوی مشخص اسلامی، باز هم بر این موضوع اصرار ورزیده می شود؟ این موضوع به نظر این پژوهشگر می تواند دلایل سیاسی داشته باشد. وی در مورد اضافه شدن صفت "ایرانی" بدنبال الگوی اسلامی، معتقد است که این تغییر می تواند در راستای برنامه جدید احمدی نژاد، مشائی و جریان "ایرانی" باشد که براه افتاده است، اما به هرحال چه ایرانی و چه اسلامی حوزه علوم، جغرافیائی و ایدئولوژیک نیست و مفهومی جهانی دارد. وظایف دانشگاه هم وظایفی عام است واینگونه مفاهیم سیاسی ایئولوژیک، برای ایجاد محدودیت ها و تعاریف جدید در دانشگاه به کار می رود.

سعید پیوندی تأکید می کند که دست اندرکاران آموزشی کشور، مشکلی با اصل علوم انسانی ندارند، آنان با پیامی که این علوم می دهند یعنی پیام روشنگری مخالفند زیرا این روشنگری در صحنه های سیاسی و اجتماعی می تواند در تقابل با طرز عمل و تفکر آنها بیانجامد.

بنابراین هرچند می توان گفت که شعار اسلامی کردن دانشگاهها مصداق عملی چندانی ندارد اما باید ترسید که با طرح آن، چه محدودیت ها و چه برخوردهائی با اندیشه علمی و آزاد اندیشی در سر دارند.