احتمال موجودیت یک قرارداد غیر مکتوب، در حاشیۀ قرارداد بن

یکی از سؤالاتی را که در این اواخر، استاد فیض الله جلال، بسیار با قاطعیت مطرح کرد اینست که چرا بجز از پشتون‌ها، هیچکس دیگری از هیچ قوم دیگر، خود را در انتخابات ریاست جمهوری کاندید نکرد. سؤال دیگری که به شکل شایعه اذهان عامه را مملو کرده است اینست که آقای کرزی از آمریکاییان چه میخواهد؟ 

گفتگوی امروز ما با دکتور محی الدین مهدی- نمایندۀ کابل در پارلمان افغانستان است که خودش یکی از کسانی بود که میخواست کاندید شود، ولی در نهایت کاندید نشد.

از آقای مهدی دلیل کاندید نشدن خودش را میپرسم؟ او میگوید که فشاری هم بالای او نبود و نطمیع هم نشد. دلیل کاندید نشدن او تنها این بوده است که او امکانات مادی کافی را برای پیش بردن کاندیداتوری در اختیار نداشت.

بصورت عمومی‌تر در جواب به این سؤال که چرا از اقوام غیرپشتون هیچکسی کاندید نیست و اینکه آوازه است که شاید غربی‌ها تصمیم گرفته باشند که در رأس لیست‌ها باید یک نفر پشتون باشد؟ آقای مهدی میگوید که این مسایل بر میگردد به اجلاس بن؛ شایعه این است که گویا در کنفرانس بن، علاوه بر سند رسمی معاهده، یک قرارداد غیرمکتوب هم وجود داشته است؛ بر اساس این قرار داد غیرمکتوب، شایعه این است که شاید گفته اند که حکومت باید در دست قوم خاصی یا گروه اتنیکی خاصی باشد؛ قانون انتخابات هم طوری عیار شده است که به اقوام دیگر، این مجال را نمیدهد.

این وضعیت را آقای مهدی به دو موضوع نسبت میدهد، اول اینکه به نظر میرسد که در کنار قرارداد مکتوبی که در دست همه است، در کنفرانس بن قرارداد غیرمکتوبی هم بوده. علاوه بر حفظ قدرت در دست پشتون‌ها، متعاقب کنفرانس بن، قانون اساسی هم در افغانستان روی کار آمد، قانون دوران ظاهر شاه بود، بدون مادۀ اول و دوم آن که مربوط به خود پادشاه بود؛ تا اینکه قانون اساسی جدید ترتیب داده شود.

از اینجا تا رسیدن به این مفکوره که آقای کرزی در اصل، در حال چانه زدن به نفع قوم خود میباشد، راهی نمیماند. فرضیه این است که آقای کرزی میخواهد که آقای اوباما قرارداد غیرمکتوب آقای بوش را عملی کند و احتمالاٌ برای خودداری از داخل شدن در تقلب، آقای اوباما نمیخواهد شرایط آقای کرزی را قبول کند.