ارزیابی تلفات حمله نظامی علیه تاسیسات اتمی ایران

در کنار کورسویی از امید برای دست یافتن به یک توافق پایه اتمی مابین ایران و گروه 1+5 طی شش هفتۀ آینده، فاصله مابین انتظارات جامعه جهانی و توقعات متقابل جمهوری اسلامی هنوز کاهش نیافته است. روز گذشته هرمان ناگارتس معاون دبیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی که به تازگی از تهران به وین بازگشته وجود این فاصله را مورد تاکید قرار داد. در صورت بی نتیجه ماندن گفتگو، خطر جنگ برای خروج از بن بست اتمی ایران بیش از هر زمان دیگر خواهد بود.
مبادرت به جنگ برای مقابله با آنچه خطر ایران اتمی معرفی میشود، گزینه ای است پرهزینه برای تمامی طرفهای درگیر با این تفاوت که هزینه های جنگ برای ایران و مردم آن بسیار سنگینتر از هزینه های قدرت های مهاجم خواهد بود.
با اشاره به هزینه های سوی دیگر موازنه، اسرائیل و اعراب منطقه استدلال میکنند که بهای متوقف نکردن جمهوری اسلامی، در آینده، سنگین تر از هزینه‌های جنگ امروز علیه ایران خواهد شد.
مفهوم ساده این استدلال سنگین تر شدن کفه جنگ، به نسبت سبک تر شدن کفه گفتگو است. عامل حساس در این بین زمان است که بی شک ادامه آن در وضع موجود به نفع ایران نیست.

پشتیبانی از گزینه نظامی
گزینه نظامی علیه ایران نه تنها نزد دولتهای اسرائیل و کشورهای عرب خلیج فارس که در مجلس نمایندگان و سنای آمریکا نیز از حمایت قابل ملاحظه ای برخوردار است.
بعلاوه افکار عمومی در کشورهای متحد و یا همسو با آمریکا نیز از کاربرد جنگ برای متوقف ساختن ایران اتمی پشتیبانی میکنند. بر اساس یک گمانه زنی که موسسه معتبر سنجش افکار بنام "مرکز تحقیقات رفتار جهانی –پیو" تهیه شده، 66 درصد از کسانی که در آمریکا مخالف برنامه اتمی ایران هستند، از گزینه نظامی برای متوقف کردن برنامه اتمی ایران حمایت میکنند. در میان 22 کشور مورد مطالعه قرار گرفته، اسرائیل تنها کشوری است که در آن افکار عمومی موافق جنگ علیه ایران نیست.
در 23 ماه مه سال جاری مجلس نمایندگان آمریکا قطعنامه 271 را در حمایت از اقدام احتمالی اسرائیل برای استفاده از هر وسیله ممکن علیه برنامه اتمی ایران از تصویب گذراند. سناتور با نفوذ آمریکایی و رییس کمیسیون امنیت داخلی سنا، جوزف لیبرمن طی سخنانی در انجمن خارجی سنا اظهار داشت: "اگر ایران اتمی غیر قابل قبول است- چنانکه ما میگوئیم- ما باید آماده باشیم که با استفاده از هر وسیله ممکن (حمله نظامی)از شکل گرفتن آن پیشگیری کنیم."
وزیر دفاع آمریکا لئون پانه‌تا در 16 ماه فوریه سال جاری در کمیته "تناسبها" مجلس نمایندگان آمریکا اظهار داشت : "تمام گزینه ها در صورت عبور(ایران) از خط قرمز بروی میز خواهد بود." در 8 ماه مارس سال جاری وزیر دفاع آمریکا از این حد فراتر رفت و طی گفتگویی با "مجله ملی" اظهار داشت : "تعداد زیادی گزینه های نظامی برای حمله علیه ایران –در صورت بی نتیجه ماندن تحریمها- آماده اجرا شده اند."

آمادگی نظامی
در ابتدای ماه جاری مسیحی، وزیر دفاع آمریکا ضمن بازدید از نیروهای مسلح آن کشور در کویت آمادگی نظامی برای استفاده احتمالی علیه ایران را مورد تاکید قرار داد و اعلام داشت : "50.000 نیروهای مسلح آمریکا در منطقه، برای شرکت در هر اقدام نظامی احتمالی آماده اند."
بنا بر گزارشهای معتبر و رسمی طی ماههای اخیر میزان تحویل سلاحهای تهاجمی آمریکا به کشورهای حوزه خلیج فارس، بخصوص عربستان سعودی افزایش یافته است.
بر اساس یک قرارداد عظیم خرید نظامی به ارزش 54 میلیارد دلار، عربستان سلاحهای فوق پیشرفته از آمریکا دریافت میکند. طبق گزارشهای تازه، اقلام سلاحهای تحویلی آمریکا بیشتر شامل سلاحهای تهاجمی است تا سامانه و یا ابزارهای دفاعی. پاره ای از اقلام نظامی تحویل شده به عربستان-منجمله نوع تازه ای از هواپیماهای اف-16 حتی از نمونه هایی که در اختیار نیروهای مسلح آمریکا است پیشرفته تر است. این ابزار ها در صورت مبادرت آمریکا به حمله نظامی علیه ایران مورد استفاده قار خواهند گرفت.
در گذشته و طی دهه هفتاد نیز پاره‌ای از اقلام نظامی فروخته شده از سوی آمریکا به ایران یا هنوز در اختیار نیروهای آمریکا قرار نگرفته بود (ناوشکن های اسپرانس که بعدا به نیروی دریایی آمریکا تحویل داده شد) و یا هواپیماهای اف-14 "تام کت" که خارج از آمریکا تنها در اختیار ایران قرار داشت.

جدی بودن خطر جنگ
در صورت شکست مذاکره به عنوان گزینه اصلی برای گشودن بن بست اتمی ایران، گزینه نظامی یک گزینه جدی و خطر روی کردن به آن نزدیک و جدی خواهد بود.
 در روزهای پایانی سال و پیش از داخل شدن در ماههای سرنوشت ساز آینده، مسئولان جمهوری اسلامی در دفاع از برنامه های اتمی خود همچنان بر طبل ادامه مقاومت و "حق ملی" میکوبند و مخالفان خارجی نیز از مواضع خود در برابر ایران عقب ننشسته اند. 
بی شک در صورت عملی شدن تهدید جنگ و مبادرت نیروهای خارجی به حمله نظامی علیه ایران، تاسیسات اتمی در ردیف اصلی ترین هدفهای حمله قرار خواهند داشت.
در صورت هدف حمله نظامی قرار گرفتن ایران، ارزیابی میزان تلفات تقریبی از جمله موضوعهایی است که ذهن مردم ایران و ناظران را بخود معطوف میدارد.
برخلاف پاره ای نظرها، حمله نظامی علیه تاسیسات اتمی ایران به سادگی حمله سال 1981 اسرائیل علیه راکتور اتمی اوسیراک در عراق نخواهد بود.

ارزیابی تلفات
تاسیسات اتمی ایران پرتعداد و در شهرهای مختلف پراکنده اند. نزدیکی تاسیسات اتمی به مراکز تراکم جمعیت، بخصوص در شهرهای اصفهان، بوشهر، کرج، اراک و تهران، میزان تلفات ناشی از گسترش آلودگی‌های اتمی و همچنین اثر مستقیم حمله را افزایش خواهد داد.
طبیعتاً زمان حمله، میزان گستردگی آن و نوع مهماتی که بکار گرفته خواهد شد در تغییر میزان تلفات تاثیرگذار خواهند بود. بنا بر پاره‌ای گزارش ها ممکن است در جریان حمله احتمالی حتی بمب های اتمی تاکتیکی با قدرت انفجار محدود نیز مورد استفاده قرار بگیرد. مرکز غنی‌سازی فردو در قم از جمله هدفهایی است که به دلیل موقعیت قرار گرفتن آن در زیر کوهها در خطر استفاده از بمب اتمی تاکتیکی قرار دارد.
دانشگاه آمریکایی یوتا در نیمه سال جاری مسیحی طی یک گزارش جامع به ارزیابی میزان تلفات ناشی از حمله نظامی علیه تاسیسات اتمی ایران مبادرت ورزید.
بر اساس این ارزیابی، تقریبا تمامی کارکنان مراکز اصلی اتمی یا در جریان حمله جان خود را از دست خواهند داد و یا به سختی مجروح خواهند شد. تعداد تلفات کارکنان مابین 7 تا 11 هزار نفر برآورد شده است.
علاوه بر کارکنان تاسیسات اتمی و مراکز نظامی، غیر نظامیان نیز در معرض خطر حمله و نتایج آن قرار میگیرند. ارزیابی منتشر شده حاکی از تلفات دهها هزار نفر و قرار گرفتن صدها هزار نفر در مسیر گازهای سمی اتمی در شهرهای ایران است.
در صورت وزیدن باد میزان گستردگی آلودگی ها بیشتر خواهد شد. در صورت ریزش باران آبهای محلی نیز آلوده میشوند. بر اساس گزارش آژانس جهانی انرژی اتمی جمهوری اسلامی در فاصله سالهای 2004 تا 2010 نزدیک به 400 تن هگزافلورید اورانیوم تولید کرده است. این مواد در اصفهان و نطنز ذخیره شده‌اند. در صورت آزاد شدن 5درصد از این گازها در نتیجه حمله نظامی، و حرکت قابل پیشبینی گازهای سمی در شعاع 7 تا 8 کیلومتر، مساحتی در حدود 20 کیلومتر مربع دچار آلودگی خواهد شد.
در صورت وزیدن باد متعادل با سرعت 15 کیلومتر در ساعت، در فاصله کمتر از یک ساعت حدود 240.000 نفر بخصوص در مناطق شهری 6 و 8 اصفهان دچار آلودگی های اتمی خواهند شد. در صورت افزایش سرعت باد این میزان میتواند تا 350.000 نفر افزایش یابد.
میزان تلفات جانی مردم عادی در روز اول حمله، خارج از تاسیسات اتمی و نظامی از 12.000 نفر تا 70.000 نفر ارزیابی شده است.
این تصویر تاریک و دردناک بازتاب بخشی از هزینه هایی است که به دلیل پیگیری برنامه های اتمی جمهوری اسلامی بر مردم ایران تحمیل میشوند. جمهوری اسلامی مدعی است که پیگیری برنامه های اتمی، احقاق حق ملی است و با هدف تولید برق صورت میگیرد. مخالفان این برنامه ها، جمهوری اسلامی را متهم میکنند که هدف اصلی آنها دست یافتن به بمب اتمی است.

جمهوری اسلامی تاکنون نه به بحث و بررسی آزاد موضوع اتمی و جوانب مبهم آن در داخل کشور تن داده و نه از مردم ایران برای قطع و یا ادامه این برنامۀ پرهزینه نظر خواسته است- اگر چه در انتها، هزینه‌های اتمی تنها بر دوش مردم ایران نهاده می‌شوند.